Dagblaðið Vísir - DV - 25.04.2003, Blaðsíða 12

12
Menning
Ósýnanlegt og ópródúserandi
- segir Hávar Sigurjónsson um nýtt leikrit sitt sem veröur frumsýnt á Sæluviku
Á Sœluviku Skagfiröinga
verður meöal annars frum-
sýnt glœnýtt íslenskt gaman-
leikrit, Ertu hálf-dán? eftir
Hávar Sigurjónsson, leik-
stjóra, leikritaskáld og menn-
ingarblaöamann. Þetta er
framlag Leikfélags Sauöár-
króks til hinnar sœlu viku
sem að vanda er þrungin
skemmtilegum menningar-
viöburöum. Leikstjórn er í
höndum Þrastar Guöbjarts-
sonar.
Smám saman fer allt í handaskolum ...
Mynd úr Ertu hálf-dán? í uppsetningu Leikfélags Sauðárkróks.
eins leikarans og vill gera upp ákveðin mál
við hann inni á sviði. Hún er lögregluþjónn
og má ekkert vera að því að bíða eftir að
eiginmaðurinn komi heim. Þegar hún er
beðin um að láta hann í friði í vinnunni
bendir hún á að hann hringi til hennar þeg-
ar hún er í vinnunni! Mér finnst gaman að
hugsa um þessar aðstæður - að leikarar séu
bara í vinnunni sinni þegar þeir eru að
leika. Leikarinn er kannski önnum kafinn
við að leika hlutverkið sitt þegar sýningar-
stjórinn kemur og segir: Það er síminn til
þín! Og eiginkonan tekur ekkert mark á því
þó að hann sé að vinna, hann getur alveg
talað við hana samt.“
Hávar viðurkennir fúslega að hann hafi
skemmt sér undir drep meðan hann var að
skrifa verkið.
„Hugsunin hjá mér var alltaf sú að þetta
ætti að vera leikrit sem mér þætti gaman
að horfa á sjálfur," segir hann, „og ég mok-
aði inn í það öllum hugsanlegum effektum
þannig að það er eiginlega alveg ósýnanlegt
og ópródúserandi! Menn margdeyja og rísa
jafnharðan upp aftur, eru jafnvel höggnir í
herðar niður - þetta er nefnilega splatter í
bland. í lokin fer það svo í áttir sem ekkert
benti til í upphafi að það færi. Þess vegna
getur alveg eins verið að ég hafi fengið hug-
myndir úr Jóni og Hólmfríði og Kysstu mig
Kata eða Allir á svið!“
Frumsýning á Ertu hálf-dán? verður í
Bifröst á Sauðárkróki sunnudaginn 27. apr-
íl kl. 21 og eru 5 sýningar í viðbót áætlaðar
í Sæluvikunni: 29. og 30. apríl, 1. og 2. maí
kl. 21 og kl. 17 laugardaginn 5. maí. Miða-
sala og upplýsingar um sýningar eru í síma
849-9434.
„Ég var kominn um það
bil hálfa leið með að skrifa
þetta leikrit þegar ég sendi
handritið norður og spurði
hvort þeir hefðu áhuga,“ seg-
ir Hávar. „Þetta er í fyrsta
skipti sem áhugaleikfélag
setur upp verk eftir mig en
það er kannski engin tilvilj-
un að ég valdi leikfélagið á
Króknum. Foreldrar mínir
rekja báðir ættir sínar þang-
að og víðar í héraðið og svo
hóf ég feril minn þar. Ég fór
beint á Sauðárkrók þegar ég
kom heim frá námi 1983 og
var þar í tvö ár. Ég kenndi,
gaf út blaðið Feyki og setti
upp einar sex-sjö sýningar
með Leikfélagi Sauðárkróks.
Það var því eðlilegt að mér
dytti ekkert annað leikfélag í
hug þegar ég var allt í einu
kominn meö hálft leikrit!"
Bara í vinnunni sinni
- Samkvæmt fréttatilkynningu að norðan
fjallar Ertu hálf-dán? um leikhúsið og er
eins konar leikrit inni í leikritinu - svona
eins og Kysstu mig Kata og Allir á svið - er
það rétt?
„Já, stykkiö gerist í leikhúsi þegar kom-
ið er alveg að sýningu. í þessari uppsetn-
ingu eru það áhugaleikarar sem eru að
sýna gamaldags breskt leikrit - ekki bein-
línis klassík - en ekkert segir að þetta verði
að vera áhugaleikarar, það er alveg opið.
Þarna koma fram svona erkitýpískir leikar-
ar sem eru að fást við mjög dæmigert leik-
rit en smám saman fer allt í handaskolum
af því að utanaðkomandi áreiti truflar ein-
beitinguna. Til dæmis kemur eiginkona
Bókmenntir
íslensk menningarfræði
Forlagið Bjartur hefur á vordögum
hrint af stokkunum nýrri ritröð,
Svörtu línunni. Hefur þar vel tekist
til. Þetta eru smáar svartar og aölað-
andi bækur sem draga kaupendur að
sér, þ.e. þá sem kaupa bækur handa
sjálfum sér en ekki til gjafa. Ekki
dregur úr að fyrstu bækurnar eru all-
ar innblásnar af nýjum menningar-
straumum. Þær eru raunar allar eftir
karlmenn á sama aldri en það er smá-
atriði, að vísu býsna lýsandi.
Sjónhverfingar Hermanns Stefáns-
sonar og Einkavegir Þrastar Helga-
sonar eru söfn tiltölulega nýrra greina
sem eiga margt sameiginlegt. Vett-
vangirn Hermanns hefur einkum verið
vefritið Kistan en Þrastar Morgun-
blaðið. Báðir eru undir miklum áhrif-
um frá heimspekilegum menningarfræð-
ingum, ekki síst Roland Barthes
(1915-1980). Hann varð frægur á sínum
tíma fyrir að greina menningarfyrirbæri
sem texta, jafnt bíla, svita og andlit. Þröst-
ur og Hermann feta báðir í fótspor hans en
á sjálfstæðan og skapandi hátt og raunar
eru bækur beggja á mörkum skáldskapar
og fræðimennsku, eins og nýtískuleg menn-
ingarfræði er gjaman.
Samkenni með Hermanni og Þresti eru
fleiri. Báðar hækurnar skiptast í hluta, og í
báðum er orðabók sem er talsvert á skjön
við hefðbundin rit af því tagi. Munurinn er
sá að greinar Hermanns eru lengri og lík-
ari háskólaritgerðum en form Þrastar er
dagblaðspistillinn. Báðir reyna þeir þó tals-
vert á þanþol síns forms.
Þröstur er ekki þræll þeirra heimspek-
inga sem hann er undir mestum áhrifum
frá, manna eins og Barthes, Baudrillard, De
Certau, Foucault og Marshall McLuhan.
Hann hefur brotist undan áhrifavaldinu og
er á sinni eigin ferð, fjarri því hræddur viö
að vera huglægur. Kannski er Einkavegir
fyrst og fremst ferðasaga, um Reykjavíkur-
borg og önnur lönd, um afþreyingarheim-
inn og stjömuþoku fjölmiðlaheimsins.
Þröstur les þessa heima eins og hvern ann-
an texta en gleymir því aldrei að sjálfur er
hann inni í textanum sem hann er
að lesa.
Bók Hermanns er blandaðri og
líka misjafnari að gæðum. Auk
Barthes og Baudrillard er spænskur
keimur af stíl hans. Titill bókarinn-
ar er torræður en Hermann er
greinilega upptekinn af fjarverunni:
týndum skáldverkum sem voru
kannski aldrei til, frumkvöðlum í ís-
lenskri málaralist sem ekki þekkjast
úr öðrum heimildum og tilvist há-
hyrningsins Keikos sem Hermann
kallar „hermilíkan" að hætti
Baudrillards. Hermann stimdar líka
„aflestra" að hætti Barthes og grein-
ir m.a. auglýsingar á athyglisverðan
hátt.
Áberandi er hvemig báðir þessir
menningarrýnar eru að fást við sama heim
út frá sams konar kenningum en á ólíkan
hátt. Menningarfræöi sú sem þeir beita er
mjög huglæg og listræn, þó að hún sé líka
heimspekileg og gagnrýnin. Stundum er
eins og þeir séu báðir á leið frá fræðunum
yfir í skáldskapinn, kannski á þeim for-
sendum að þar sé ekki síður og jafnvel
fremur hægt að finna einhvern sannleika.
Bæði eru greinasöfnin áleitin og óskandi
að Bjartur láti Svörtu línuna lengjast sem
mest. Ármann Jakobsson
Hermann Stefánsson: Sjónhverfingar. Bjartur 2003.
Þröstur Helgason: Einkavegir. Bjartur 2003.
FÖSTUDAGUR 25. APRÍL 2003
_____________________________x>v
Umsjón: Silja Aðalsteinsdóttir silja@dv.is
Vika bókarinnar
Þegar þetta blað kemur til
lesenda stendur bókaþing
sem hæst í Iðnó og lýkur
ekki fyrr en 17.30.
Á morgun kl. koma stjórn-
málamenn í bókabúð Máls og
menningar, Laugavegi 18. og
segja frá uppáhaldsbókunum
sínum og töframaðurinn Jón
Víðis kemur í Foldasafn í Grafarvogi og
skemmtir gestum kl. 15.
Svo minnum við á bókina Skáld um
skáld sem fæst sem kaupbætir ef keyptar
eru bækur fyrir þúsundkall eða meira í
vikunni. Þar skrifa þekktir bókamenn
greinar um eftirlætisskáld sín.
Einþáttungaröð Hugleiks
Einþáttungaröð Hugleiks, Þetta mánað-
arlega heldur áfram í Kafflleikhúsinu kl.
20 á morgun og sunnudaginn. Þá verða
frumsýndir sjö einþáttungar eftir fimm
höfunda og kennir þar ýmissa grasa enda
höfundum Hugleiks ekkert mannlegt óvið-
komandi. Leikstjórar og leikarar eru sem
fyrr úr röðum félagsmanna.
Verkin sem sýnd verða að þessu sinni
eru Aftur á svið eftir Fríðu Bonnie Ander-
sen, Á hjólum eftir V. Kára Heiðdal, Árs-
hátíð og Gestur eftir Þórunni Guðmunds-
dóttur, Brot og Ég hefði ekki átt að segja
þér þetta eftir Júlíu Hannam og Höfuðhögg
eftir Árna Hjartarson. Aðeins þessar tvær
sýningar.
Tónleikar Önnu Áslaugar
Á sunnudagskvöldið kl. 20 heldur Anna
Áslaug Ragnarsdóttir píanóleikari tónleika
í Salnum í Kópavogi. Þar flytur hún meðal
annars Fimm prelúdíur sem Hjálmar H.
Ragnarsson bróðir hennar samdi fyrir
hana en auk þess stóru B dúr sónötuna
KV 333 eftir W.A. Mozart, lagaflokk eftir
Leos Janácek og Fantasíu op 49 eftir Fr.
Chopin.
Anna Áslaug er búsett í Múnchen og er
nýfarin að koma aftur fram sem meðleik-
ari með ljóðasöng og nú sem einleikari eft-
ir tónleikahlé í rúman áratug
Sýningalok
Athugið að á sunnudaginn
lýkur sýningum í öllum sýn-
ingarsölum Listasafns
Reykjavíkur - Hafnarhúsi,
fastasýningu hússins á verk-
um eftir Erró sem ber yfir-
skriftina Erró og listasagan,
sýningu norska listamanns-
ins Patriks Huse, Penetration, og sýning-
unni Heilbrigði, hamingja og friðurÝá sov-
éskum veggspjöldum frá 7. og 8. áratugn-
um. Þær eru opnar kl. 10-17 þessa daga og
leiðsögn er á sunnudaginn kl. 15.
Síðan verður húsið lokað þar til útskrift-
arsýning nemenda Listaháskóla íslands
verður opnuð þar 10. maí.
Fyrirlestur um Steinu Vasulka
Á sunnudaginn kl. 15 held-
ur Halldór Björn Runólfsson
listfræðingur erindi um víd-
eólist Steinu Vasulka þar
sem ferill hennar er rakinn í
máli og myndum. Fyrirlest-
urinn er haldinn í tilefni
sýningar Listasafns íslands á
verki hennar Mosi og hraun og Halldór
talar einmitt í sal 2 þar sem verkið er
sýnt.
Auk þess standa nú yfir í safninu yfir-
litssýning á verkum Georgs Guðna Hauks-
sonar og landslagsmálverkum eftir Ásgrím
Jónsson. Á þriðjudaginn kl 12.10-12.40
verður hádegisleiðsögn um sýningarnar í
fylgd Dagnýjar Heiðdal listfræðings.
Vortónleikar
Fyrstu vortónleikar Karlakórs Selfoss
voru í gærkvöldi í Selfosskirkju en í kvöld
kl. 20 syngur kórinn ásamt Jórukórnum í
tónleikahúsinu Ými í Reykjavík. Fimmtu-
daginn 1. maí kl. 20.30 verður kórinn með
aðra tónleika í Selfosskirkju og laugardag-
inn 3. maí kl. 21 verða tónleikar og ball á
Flúðum. Efnisskráin er fjölbreytt að
vanda.
Stjómandi Karlakórs Selfoss er Loftur
Erlingsson og undirleikari Julian Edward
Isaacs. Einsöngvarar eru Gunnar Þórðar-
son, Jónas Lilliendahl og Helga Kolbeins-
dóttir.