Dagblaðið - 08.09.1975, Blaðsíða 2

22
Dagblaðið. Mánudagur 8. september 1975.
ÁTÖK FÆÐA AF SÉR DAGBLAÐIÐ
Dreifibréf
um vélasölu
Nú leið að mánaðamótum og
væntu menn þess, aö stjórnar-
fundur yrði haldinn i Reykja-
prenti hf. Morgunblaðið rauf
þagnarmúr sinn með fyrirsögn i
blaðinu hinn 30. júli sl.: „Ingi-
mundur áfram stjórnarformað-
ur”, og leynir sér ekki léttirinn.
Stjórnarfundurinn var hald-
inn hinn 29. júli og féllu atkvæöi
þannig, að Ingimundur Sigfús-
son (Hekla hf.) var kjörinn
stjórnarformaður, Guðmundur
Guðmundsson (Viðir) varafor-
maður og Þórir Jónsson (Sveinn
Egilsson hf.) ritari. Meðstjórn-
endur: Gunnar Thoroddsen ráö-
herra, varaformaður Sjálf-
stæðisflokksins og formaður
þingflokksins, Sveinn R.
Eyjólfsson framkvæmdastjóri.
Nokkuö samtimis þessum
fyrsta stjórnarfundi fer fyrst að
heyrast um hótunarbréf ein-
staklinga innan bændasamtak-
anna um að beita Heklu hf. viö-
skiptabanni. Var bréf þetta sagt
hugsað sem dreifibréf, sem
senda átti bændum og búnaðar-
samböndum til að skora á þessa
aðila að beina ekki viðskiptum
sinum til Heklu hf., en það fyrir-
tæki flytur inn bifreiðar og tæki
til landbúnaðar og jarðvinnslu.
Frá þvi var skýrt i fréttum, að
bréfið hefði verið sent einhverj-
um stjórnarmönnum i Reykja-
prenti og sú tilgáta kemur fram,
að það kunni að vera gert i þeim
tilgangi að knýja Visi til þess að
laga skrif sin að skoðunum
Stéttarsambands bænda.
Jónas rekinn —
mannréttindi fyrir
21 milljón
Varð nú skammt stórra högga
milli hjá meirihluta hinnar nýju
útgáfustjórnar. Eftir linnulaus
fundahöld og viðtöl á hæstu
plönum stjórnmálanna við
flesta þá menn sem við sögu
höfðu komið, eða gátu komið,
var skýrt frá þvi i Visi hinn 6.
ágúst, að Jónas Kristjánsson
léti af störfum ritstjóra. Enn
einu sinni kemur nú fram sú
staðhæfing Ingimundar Sigfús-
sonar, að útgáfufélagið hafi
staðið við alla samninga við
Jónas.
Jónas Kristjánsson var um
þetta leyti norður i Þingeyjar-
sýslu. Hinn 5. ágúst sendi hann
Albert Guðmundssyni og fleir-
um, sem og Reykjaprenti hf.,
skeyti þess efnis, aö hann hefði
ákveðið að verða við tilmælum
aðalfundar útgáfufélagsins um
að gegna ritstjórastörfum á-
fram. 1 sama skeyti greinir
hann frá samningsdrögum, sem
honum er boðið að ganga að, og
bendir á, að þriðji liður þeirra-
feli i sér skerðingu á almennum
mannréttindum. Hafnar Jónas
þessum drögum en áskilur sér
allan rétt til verndar hagsmun-
um sinum. Hér er átt við tilboð
Reykjaprents um kaup á hluta-
bréfum þeirra Jónasar og
Sveins i Járnsiðu hf. og Reykja-
prenti h/f. Verðtilboð var 21
milljón króna fyrir hlutabréf
Jónasar og „fjögurra annarra
aðila”.
Skilyrði það, sem fylgdi þessu
verðtilboði, varð tilefni mikillar
umræðu, en það er sá liður, sem
Jónas taldi i skeyti sinu að væri
skeröing á mannréttindum. Að
sögn stjórnarformanns Reykia-
BLAÐINU.
prents hf. var sá fyrirvari gerð-
ur um hlutabréfakaupin, að
seljendur þeirra stofnuöu ekki
til samkeppni við Visi i blaðaút-
gáfu riæstu 5 árin. Var þessu i
skrifum um máliö likt við þaö,
að manni væri boðiö fé til þess,
að hann afsalaði stjórnarskrár-
vernduðum rétti til prentfrelsis
og málfrelsis.
Sveinn hættir —
nýtt blað boðað —
allir í lögbannsleik
Þegar hér var komið sögu
hafði Sveinn R. Eyjólfsson sagt
frjálsu dagblaði og Dagblaðið,
nýr visir að frjálsu dagblaði.
Daginn áður hafði Reykjaprent
lausu framkvæmdastjóra-
starfinu og höfðu þeir Jónas þá
fljótlega rætt hugmyndina um
að gefa út nýtt dagblað. Flestir
reyndustu blaðam. Visis höfðu
tjáð sig fúsa til samstarfs og
þátttöku i sliku fyrirtæki. Hinn
18. ágúst fékk Jónas Kristjáns-
son skráð i firmaskrá Reykja-
vikur tvö heiti: Nýr visir að
hf. sent bréf til stjórnar Blaða-
prents hf. þar sem farið var
fram á, að allar breytingar á
málum, sem vörðuðu prentun
blaða i Blaðaprenti, yrðu athug-
aðar vandlega. Taldi stjórn
Reykjaprents hf., að ekki væri
unnt að prenta annað blað á
undan Visi á morgnana, án þess
að hagsmunum Visis væri þá
ógnað. Jafnframt þessu beiddist
Reykjaprent hf. þess, að lög-
bann yrði lagt við þvi, að Jónas
Kristjánsson notaði nafnið Nýr
Visir til að auðkenna fyrirtæki
eða dagblað i Reykjavik og
einnig við þvi, að hann notaði
það heiti i auglýsingaskyni.
Náði þetta lögbann fram að
ganga og var það lagt á i fógeta-
rétti Reykjavikur að fenginni 5
milljón króna fjártryggingu,
sem gerðarbeiðendum var gert
að leggja fram. Óvist er, að þeir
Sveinn og Jónas hafi nokkru
sinni ætlað að nota hið lögbann-
aða heiti sem nafn á nýja blað-
inu, en þeir höfðu hins vegar lát-
ið prenta áskriftarseðla með
nafni þessu. Þá hafði útgáfan
sýningarbás á hinni alþjóðlegu
vörusýningu i Laugardalshöll-
inni.Þar var blaðhausinn „Nýr
Visir að frjálsu dagblaði” settur
upp mjög áberandi. Þessi haus
var lika á blaðsöluturni, sem
stóð fyrir framan anddyri sýn-
ingarhallarinnar, en bæði þar
og i básnum yoru stækkaðar
dagblaðasiður með fréttaskrif-
um um aðdraganda útgáfunnar.
Vakti básinn afar mikla athygli
sýningargesta, og sem fyrr seg-
ir voru viðbrögð tugþúsunda
manna svo jákvæð, að jaðraði
við ólikindi. Fáir tjáðu sig svo
greinilega og ákveðið sem grón-
ir sjálfstæðismenn. Kom það
raunar ekki á óvart, þar sem
þeir voru i miklum meirihluta
þeirra manna, sem beinlinis
höfðu óskað þess að taka þátt i
stuðningi við útgáfuna á frjálsu
og óháðu dagblaði. Þá settu
ungar og prúðar stúlkur sér-
stakan svip á þessa deild, sem
hafði augsýnilega mikla hylli
gesta.
Steinninn var
of stór
Að sjálfsögðu gættu gerðar-
beiðendur i lögbannsmálinu
hagsmuna sinna að þvi leyti, að
með aðstoð lögreglu var fylgzt
með athöfnum gerðarþola og
sýningardeild hans. Var i öllu
tilliti hin bezta samvinna á milli
útgáfunnar og lögreglu, enda
enginn vilji til annars en að
hlýða álögðu banni. Um fram-
kvæmd á þvi var farið eftir
skilningi lögreglustjóra og túlk-
un fógeta, sem úrskurðinn kvaö
upp.
Geysilegar vinsældir hins
boðaða blaðs fóru ekki fram hjá
neinuni, og mátti heyra margar
hressilegar tjáningar sýningar-
gesta, sem stundum mynduðu
glaðværan vegartálma við sýn-
ingarbásinn. Þetta fór afskap-
lega i taugarnar á gerðarbeið-
endum og gerðu þeir margar at-
lögur að þessum vettvangi.
Ekki mun það hafa verið til
neinnar geðbótar, að lögbanns-
máliö var i fyrstu tekið upp i
röngu lögsagnarumdæmi og
þess vegna visað frá fógetarétti
i Seltjarnarneskaupstaö. Varð
þvi að taka málið upp i Reykja-
vik, þar sem nafnið var skráð i
firmaskrá. Gekk úrskurður þar
mjög greiðlega i málinu, en
tryggingarfjárhæð sú, sem
krafizt var, fór langt fram úr
þvi sem beiðendur höföu vænzt.
Þetta yfirbragð var einkenn-
andi fyrir nær allar aðgerðir
þessara aðila. Var svo sparlega
gætt hófst i frekjulegum við-
brögðum, að þau höföu aldrei
svipmót viröulegrar réttlætis-
kenndar eða þjáningar þess,
sem ofriki er beittur. Þvert á
móti báru öll viðbrögö svip jarö-
ýtunnar, sem fer i fýlu af þvi að
steinninn hefur, að hennar
dómi, ekkert leyfi til þess að
vera svo stór, að hún geti ekki
velt honum umræðulaust.
Nú vikur sögunni að nauðsyn-
legum framkvæmdum við und-
irbúning Dagblaðsins. Það nafn
var tilkynnt til firmaskrár um
leið og hið lögbannaða heiti. Rit-
stjórn og annað starfslið hafði
þegar verið ráðið, en eins og áð-
ur er sagt var kjarni þess fyrr-
verandi samstarfsmenn þeirra
Jónasar og Sveins af Visi. Hús-
næði fyrir ritstjórn fékkst i
húsakynnum Hilmis hf. Þari
voru auglýsingar einnig til
húsa, sem og undirbúningur að
dreifingu. Var nú ekkert að van-'
búnaði að hefja útgáfuna.
Upphaflega var ráðgert að fá
inni með prentun i Blaðaprenti
hf. Hvort tveggja var, að vist
Snyrtilegur blaöasöluturn var reistur framan viö anddyri Laugar-
dalshallarinnar. Vakti hann mikla athygli sýningargesta á DAG-
var talið að prentsmiðjan gæti
annað þessu verkefni og eins, að
staðsetningar ritstjórnar og
prentsmiðju féllust i faðma.
Auk þess voru þeir Jónas og
Sveinn eigendur Blaðaprents hf.
að tæpum fjórða hluta, þar sem
þeir höfðu keypt hlutabréf Járn-
siðu hf. i þvi fyrirtæki. Var nú >
leitað samninga um prentun.
Sem fyrr reyndu Reykja-
prentsmenn, að minnsta kosti
einhverjir, að hindra slika
samninga. Meira að segja
heyrðist, að reynt myndi að ve-
fengja lögmæti hlutabréfakaup-
anna af Járnsiðu hf., ef annað
dygði ekki.
Svo fór þó, að stjórn Blaða-
prents hf. samþykkti að prenta
Dagblaðiö, en fela fram-
kvæmdastjóra fyrirtækisins og
yfirverkstjóra að kanna, hvaða
tilhögun yrði heppilegust við
það verk. Var þeim falið að
skila áliti til stjórnar Blaða-
prents hf. til lokaákvörðunar.
Miðað við óbreyttan vinnslu-
tima fyrir hin föstu verkefni,
þ.e. prentun Timans, Alþýðu-
blaðsins, Þjóðviljans og Visis,
var i raun eðlilegast að kanna
morgunmöguleikann fyrir Dag-
blaðið. Enda gerði tillaga kunn-
áttumanna ráð fyrir þvi. Hófst
nú fundur i stjórn Blaðaprents
hf. um hádegi miðvikudags 3.
september. Þar voru mættir
Sveinn R. Eyjólfsson, Eiður
Bergmann (Þjóðv.) Kristinn
Finnbogason (Timinn) Ingi R.;
Helgason, hrl. fyrir Blaðapr.
lögmaður, Jónas Kristjánsson,
Ölafur Eyjólfsson, frkvstj.
Blaðaprents, Öðinn Rögnvalds-
son, yfirverkstj. Blaðaprents,
Axel Kristjánsson (Alþbl.). Til
fundarins var einnig mættur
Þórir Jónsson, sem hafði raunar
gengið inn i hlútverk Ingimund-
ar Sigfússonar sem fyrirsvars-
maður Reykjaprents hf. og Vis-
is. Með Þóri var Jóhannes L.L.
Helgason hrl. en með þeim
Jónasi og Sveini Logi Guð-
brandsson hrl.
Þar sem stefnt hafði verið að
þvi fyrir fullum seglum, að
fyrsta tölublað Dagblaðsins
kæmi út mánudaginn 8. septem-
ber, var einsýnt, að úrslit varð
að fá um afstöðu Blaðaprents-
stjórnarinnar til skipulagstil-
lagna Ólafs og Óðins.
Var þessi fundur langur og
um margt sögulegur, en
skemmst er af þvi að segja, að
kl. að ganga 5 á fimmtudas-
morguninn, var undirritað sam-
komulag á milli útgefenda Visis
og Dagblaðsins og stjórnar
Blaðaprents hf. þess efnis að
bæði blöðin skyldu búin undir
prentun fyrir hádegi. Prentun
Visis skyldi lokið kl. 13.15 og þá
hafin prentun á Dagblaðinu,
enda myndi dreifing á Visi ekki
hefjast fyrr en kl. 13.15.
Ekki verður skilizt við frá-
sögn af þessum fundi án þess að
getið sé dramatis personae á
gangstéttinni við Hótel Hof, þar
sem fundurinn var haldinn.
Þar var kominn Þorsteinn
Thorarensen borgarfógeti með
gerðabók eina mikla. Með hon-
um voru Hörður Einarsson hrl.
og Sigfús Sigfússon frkvstj. P.
Stefánsson hf„ sem er dóttur-
fyrirtæki Heklu hf., þótt eldra sé
að árum.
Ekki óttuðust menn ofriki af
fógeta, en svo mikla virðingu
hefur hann hjá lærðum sem
leikum, aö návist hans þarna
þótti minna á Kópavogsfundinn
sællar minningar. Ekki hafðist
þó fógeti aö og fór hann til sins
heima, þegar myrkt var orðið af
nóttu, en lögmenn virtu nætur-
frið til fundarhalds.
Þegar fyrrgreint samkomu-
lag hafði tekizt og aðilar tóku að
undirrita það, treystist Þórir
Jónsson ekki til að gera það. Er
talið, að hann hafi ekki verið
öruggur um ótakmarkað umboð
sitt til þess, eftir að hann átti
simaviðræðu við Hörð Einars-
son um samkomulagið. Aðrir
fundarmenn undirrituðu það, en
útgáfufyrirtæki Visis var gefinn
frestur til hádegis til undirritun-
ar. Ella yrði litið svo á, að hann
héldi sinum prentunartima
óbreyttum frá þvi sem verið
hefur, en Dagblaðið verði unnið
og prentað fyrr að morgninum,
eins og tillögur gerðu raunar
ráð fyrir.
Mun útkoma fyrsta tölublaðs
Dagblaðsins með sjálfu sér gera
grein fyrir þvi, hvor leiðin var
farin.