Dagblaðið - 13.10.1975, Qupperneq 8

8
Dagblaöiö. Mánudagur 13. október 1975.
MMBIAÐIB
frjálsi, úháð dagblað
(Jtgefandi: Dagblaöiö hf.
Framkvæmdastjóri: Svcinn R. Eyjólfsson
Ritstjóri: Jónas Kristjánsson
Fréttastjóri: Jón Birgir Pétursson
Ritstjórnarfulltrúi: Haukur Helgason
tþróttir: Hallur Sfmonarson
Hönnun; Jóhannes Reykdal
Blaöamenn: Asgeir Tómasson, Atli Steinarsson, Bolli Héöinsson,
Bragi Sigurösson, Erna V. Ingóifsdóttir, Hallur Hallsson, Helgi Pét-
ursson, ólafur Jónsson, Ómar Valdimarsson.
Handrit: Asgrfmur Pálsson, Hildur Gunnlaugsdóttir, Inga
Guðmannsdóttir, Maria ólafsdóttir.
Ljósmyndir: Bjarnleifur Bjarnleifsson, Björgvin Pálsson
Gjaldkeri: Þráinn Þorleifsson
Auglýsingastjóri: Asgeir Hannes Eirfksson
Dreifingarstjóri: Már E.M. Halldórsson
Askriftargjald $00 kr. á mánuði innanlands.
t lausasölu 40 kr. eintakiö. Blaðaprent hf.
Ritstjórn Siöumúla 12, simi 83322, auglýsingar, áskriftir og af-
greiösla Þverholti 2, simi 27022.
Sigur frelsis og mannréttinda
Sakharov er vel að friðarverðlaun-
um Nóbels kominn. Þessi sovézki
kjarneðlisfræðingur nýtur virðingar
um heim allan vegna baráttu sinnar
fyrir frelsi og mannréttindum i
heimalandi sinu. Hann hefur staðið
sig eins og hetja gagnvart alráðu og
illúðlegu stjórnkerfi Sovétrikjanna og
fært mörgum löndum sinum von um, að mannrétt-
indaskrá Sameinuðu þjóðanna komist um siðir til
framkvæmda i Sovétrikjunum.
Val Sakharovs er mikill sigur fyrir raddir frelsis
og mannréttinda um heim allan. Það er mikill sigur
fyrir stofnskrá og mannréttindaskrá Sameinuðu
þjóðanna. Það er timabært mótvægi gegn vaxandi
harðstjórn og grimmd stjórnvalda viðs vegar á
jörðinni. Það er ennfremur þörf áminning þeim,
sem telja hinar gömlu, frjálslyndu hugsjónir Vest-
urlanda úreltar i heimi rikisdýrkunar og aflsmun-
ardýrkunar.
íslendingum er vel kunnugt um hinar erfiðu að-
stæður Sakharovs og skoðanabræðra hans i Sovét-
rikjunum. Við fyrirlitum þá dýrkun alræðis og afls-
munar, sem meðal annars kemur fram i banninu
við þvi, að faðir Valdimars Ashkenazy fái að heim-
sækja son sinn á íslandi. Við dáumst að þeim mönn-
um, sem þora að opna munninn við slikar aðstæður.
Jafnframt vonum við, að Nóbelsverðlaun Sak-
harovs verði honum ekki til aukinna óþæginda
heima fyrir. Stjórn Sovétrikjanna mundi \saxa i
áliti, ef hún léti þetta val sér að kenningu verða og
gerði hvort tveggja i senn að auka mannréttindi i
riki sinu og að leyfa Sakharov að fara til Osló til að
taka við verðlaununum.
Þungvæg verkefni alþingis
Þungvæg verkefni biða alþingis, sem nú hefur
komið saman til vetrarstarfa. Ber þar hæst fisk-
veiðilögsöguna og þjóðarhag, sem hvort tveggja
kallar á viðtæka samstöðu á þingi. Það ætti ekki að
verða erfitt i landhelgismálinu, þvi að þar virðast
stjórnmálamenn, fjölmiðlar og allur almenningur
vera nokkurn veginn sammála um einarða stefnu.
Efnahagsmálin verða áreiðanlega erfiðari víö-
fangs. Ástandið er óvenju vont um þessar mundir.
Rikissjóður er tómur og vel það og hið sama er að
segjk um ýmsa aðra mikilvæga sjóði eins og Bygg-
ingasjóð. Samt hefur rikið verið svo aðgangshart i
bankakerfinu, að allt of litið hefur verið unní að
lána til atvinnulifsins i landinu.
Fjárlagafrumvarp rikisstjórnarinnar, sem að
venju verður lagt fram i byrjun þings mun leiða inn
umræður alþingis um þjóðarhag. Rikisstjórnin hef-
ur farið vel af stað með þvi að boða verulegan
niðurskurð rikisútgjalda i frumvarpinu. Vonum við,
að hún standi við þau orð i fullri alvöru.
Stjórnarandstaðan kann að freistast til þess að
gagnrýna hvort tveggja i senn, nauðsynlegan niður-
skurð rikisútgjalda og meintan ódugnað rikisstjórn-
arinnar við að mynda góðan jarðveg fyrir atvinnulif
og lifskjör i landinu. En rikisstjórn og alþingi verða
að velja um annað hvort, þvi að rikisreksturinn er
orðinn þjóðinni þyngri baggi en hún getur borið.
r
ip
Hér geysist Johnny Ceccoto i mark, sigurinn er hans á TZ750 Yamaha-hjólinu.
19 áro gamall heimsmeistari í vélhjólaakstri
er hin nýja ofurstjarna œsku Venezuela
„A LA CECCOTO"
„Ceccotismo” heitir æðið sem
gripið hefur um sig i Caracas i
Venezuela. Borgarbúar eru enn
frá sér numdir af hrifningu yfir
heimsmeistara sinum i mótor-
hjólaakstri, Johnny Ceccoto.
Æðið, sem gripið hefur um sig
meðal ungra Caracas-búa,
hefur valdið byltingu i klæða-
burði og hárgreiðslu, þrefaldað
sölu á mótorhjólum og aukið
slanguryrðaforða landsmanna
verulega.
Johnny Ceccoto er aðeins 19
ára gamall. Þegar kann kom
heim til Venezuela i siðasta
mánuði eftir að hafa unnið
heimsmeistarakeppnina iakstri
350 cc. mótorhjóla, fékk hann
móttökur sem sæma hvaða
þjóðhetju sem er.
Gizkað er á að 20 þúsund fé-
lagar i landssambandi mótor-
hjólaklúbba hafi verið á Mai-
quetia-flugvelli til að fagna hon-
um og þúsundir aðdáenda voru
meðfram 25 km langri leið inn i
borgina. Þar hitti Johnny fyrst-
anfyrir sjálfan forseta landsins,
Carlos Andres Perez.
Móttökuathöfninni var sjón-
varpað beint um allt land, skv.
skipun stjómarinnar — og til ó-
blandinnar ánægju þúsunda að-
dáenda, sem ekki gera greinar-
mun á nafni Ceccotos og hraða.
„Ceccotoismi”
tröllriður
þjóðfélaginu
Embættismenn stjórnarinnar
framkvæma nú öll sin verk ,,a la
Ceccoto” og ,,la Ceccotisima”
er nafnið sem japönsku mótor-
hjólin i hjólageymslu meistar-
ans eru kölluð.
„Ceccotistas”, sem æfa sig i
mótorhjólaakstri á þjóðvegum
og breiðstrætum landsins, hafa
valdið lögreglunni umtalsverð-
um höfuðverk.
Mótorhjól hafa verið bönnuð i
sumum borgarhlutum, aðallega
miðborginni, og umferðarslys
hafa aukizt stórlega siðan æðið
fór að gripa um sig.
Ekki er nóg með að sala á
mótorhjólum hafi þrefaldazt,
heldur leita nú ýmsir mótor-
hjólaframleiðendur hófanna
með að setja upp samsetningar-
verksmiðjur í Venezuela. Áætl-
að er að markaðurinn þar geti
verið um það bil 25 þúsund
ný hjól árlega.
BRETAR Á BOTNINUM
Eitt af þvi sem hefur einkennt
landhelgisbáráttu tslendinga er
hversu einhæfar baráttuaðferð-
ir okkar hafa verið, einhliða yf-
irlýsingar um útfærslu fisk-
veiðilögsögu. En meiningin með
okkar landhelgisbaráttu hefur
verið að koma erlendum fiski-
skipum burtu af Islandsmiðum.
Heföi þvi átt að gefa þvi verðug-
an gaum hvort ekki væru tiltæk-
ar aðrar leiðir til að ná settu
marki.
Haldin var hafréttarráðstefna
i Genf 1958. Á þessari ráðstefnu
vaPgerð ákveðin samþykkt um
landgrunnið. Þessi samþykkt
hafði hlotið staðfestingu nægj-
anlega margra rikisstjórna til
þess að öðlast alþjóðlegt laga-
gildi 1964. Skýrt er fram tekið
samkv. samþykkt þessari að
strandrikið á drottinvaldslegan
eignarrétt á öllu landgrunninu
út i nýtingarmörk. Hér er at-
hyglisvert að ekki er neitt tillit
tekið til landfræðilegra atriða i
sambandi við ákvörðun viðáttu
landgrunnsins og ekki neinar
fjarlægðarreglur i metrum,
kilómetrum eða milum, eins og
ákveðnir pólitiskir flokkar voru
að leita að á Islandi um langt
árabil, heldur ræður hér ein-
göngu þróunarstig tæknibúnað-
ar til þess að nýta auðlindir
landgrunnsins. Ekkert hefur
verið gert af hálfu islenzkra
stjórnvalda til þess aðathuga á
hvern hátt mætti styðjast i
þessu tilliti við alþjóðalög til
þess að útiloka veiðar útlend-
inga á tslandsm iðum. Sam-
kvæmt landgrunnssamþykkt
þessari eru allar kyrrstæðar lif-
andi verur á landgrunnsbotnin-
um og allar þær lifandi verur,
sem eru f stöðugri likamlegri
snertingu við botninn, eins og
skel, humar og krabbadýr, hluti
af landgrunnsbotninum og falla
þvi undir drottinvaldslegan
eignarrétt strandrikisins.
Ég hugleiddi það er við lent-
um i síðustu landhelgisdeilu við
Breta, hvernig á þvi stæði að
þeir væru að vinná oliu úr hafs-
botninum upp i yfir 200 milur
undansinum eigin ströndum, en
á sama tima ætluðu þeir að
banna íslendingum að taka sér
50milna fiskveiðilögsögu. Er ég
fór að skyggnast niður i þetta
mál varð fyrst fyrir land-
grunnssamþykktin frá 1958. Lá
þá þegar fyrir gömlum togara-
manni sú augljósa staðreynd að
botnvarpa og önnur botnveiðar-
færi verða ekki notuð án þess að
tekið verði til afnot§ yfirborð
landgrunnsbotnsins, þótt verið
sé að veiða fisk sem syndir yfir
landgrunnsbotninum og sé öll-
um frjáls fyrir utan viður-
kennda fiskiveiðilögsögu. Það
felst blátt áfram i orðinu botn-
varpa, hvernig hún vinnur.
Þetta atriði liggur svo ljóst fyrir
að ekki er ástæða til eyðslu á
frekara rými i tækniútskýr-
ingar. í beinu framhaldi af
þessu setti ég fram þá kenningu
i blöðum, útvarpi og ájónvarpi,
að hér væri opin leið til þess að
losna við útlendingana af
Islandsmiðum með þvi einfald-
lega að setja á þá bann við
notkun á botnvörpu. Hefði mátt
á>úast við, þar sem hér var um
lifshagsmunamál þjóðarinnar
að ræða, að stjórnvöld hefðu
veitt þessari ábendingu verðuga
athygli og sett sina beztu menn i
að skoða þessa kenningu niður i
kjölinn. En slikt var þvi miður
ekki gert, hvorki af stjórnvöld-
um eða hagsmunasamtökum
útvegsins. Það verður að
segjast að hagsmunasamtök
útvegsins eru orðin svo sljó við-
vikjandi frumkvæði til trygg-
ingar eigin afkomu, að reglan
um algjöra rikisforsjón er ráð-
andi. Þeim reyndist um megn
að skilja, að hér var ef til vill á
ferðinni stórt atriði og leið til
þess að helga okkur öll tslands-
mið. Þar með hefði afkoma út-
gerðar og vinnslustöðva verið
tryggð um nokkurt árabil. En
svo kom frétt i sjónvarpinu