Dagblaðið - 21.02.1976, Qupperneq 3

Dagblaðið. Laugardagur 21. febrúar 1976.
3
VIÐ VIUUM BYGGJA!
— íþróttahúsið og sundlaugin ó Flateyri, og kostnaður vegna „sérfrœðinga"
með badminton, leikfimi og gólfæf-
ingar. Eins og sjá má er aðstaða til
íþrótta fábrotin en bagalegast er þó
að engin baðaðstaða er, hvorki við
íþróttavöll né samkomuhús.
verksins, heldur bendir húsameistari
ríkisins á Jes Einar, „sem unnið
hefur að álíka verkefnum í umboði
teiknistofu okkar”.
Farið af stað
Árið 1972 eða fyrr vaknar mikill
áhugi á því að bæta úr brýnni þörf,
með því að byggja sundlaug og bað-
aðstöðu við íþróttavöllinn. Plastlaug-
ar eru þá taldar ódýr og fljótleg
lausn, enda góð laug fáanleg á hag-
stæðu verði hjá vinveittúm innflytj-
anda, Gunnari Ásgeirssyni h.f., sem
vegha ættar- og byggðartengsla hefur
ætíð reynzt önfirðingum stoð og
stytta.
Vegna þessa og jafnframt með
tilliti til þess að fjárhagur félaga á
staðnum og fjárhagur sveitarfélags-
ins er naumur, var í upphafi rætt um
að fá byggingafulltrúa og jafnframt
skólastjóra iðnskóla í plássi nokkru
sunnanlands til þess að teikna að-
stöðu við laugina. Var þá ætlunin að
byggja við sundlaugina lítið, einfalt
hús með upphitun og hreinsitækjum
í kjallara, en bað og búningsklefum á
jarðhæð.
Þeir sem í þessum málum stóðu þá
segja mér að þessari hugmynd hafi
Þorsteinn Einarsson vísað á bug,
enda slíkum mönnum ekki ætlandi
að hanna vönduð mannvirki heldur
skyldu þar til koma arkitektar, verk-
fræðingar og aðrir sérfræðingar.
Áður en nánar verður fjallað um
hlut Þorsteins Einarssonar er rétt að
taka fram að hann hefur ávallt unnið
samkvæmt ströngustu kröfum ung-
mennafélagshreyfingarinnar frá því
um aldamót, „vel skal vanda það er
lengi skal standa”í heillavænlegri eða
óheillavænlegri samvinnu við „lærða
sérfræðinga”. Hefur Þorsteinn að-
hyllzt þá meginstefnu að það eitt sé
vandað sem hannað sé af sérfræðing-
um en jafnframt skal þó viðurkennt
að til mun nokkuð sem heitir íþrótta-
nefnd ríkisins, en henni má eigna
það alræðisvald sem þó af einhverj-
um ástæðum er eignað Þorsteini, —
með réttu eða röngu.
Þorsteinn Einarsson á vissulega
mikla virðingu skilið, en það felur í
sér að gera má þá kröfu til þess að
hann þoli gagnrýni.
Sonur Þorsteins
Áður en lengra er haldið er rétt að
taka fyrir sambandið milli íþróttafulÞ
trúans og arkitektsins, Jes Einars
Þorsteinssonar.Það vill svo til að Jes
Einar er sonur Þorsteins Einarssonar,
og Jes Einari hafa verið falin ákaf-
lega mörg verkefni við íþróttahús og
sundlaugabyggingar.
Ég tel sjálfsagt og nauðsynlegt að
álykta nokkuð þar um. Ekki sízt
vegna þess að líklegt er að það þyki
tortryggilegt hve mjög verkefni í
þessum efnum lenda hjá Jes Einari.
Mitt persónulega álit og flestra hér,
heid ég, er það að þar sem Jes Einar
er alinn upp við íþróttamál á æsku-
heimili sínu, hafi hann sjálfkrafa í
námi lagt sig sérstaklega eftir því er
snertir íþróttamannvirki. Því er
sanngjarnt að álykta sem svo að fáir
standi honum á sporði varðandi slíka
mannvirkjagerð. Ekki sízt þess vegna
féllst hreppsnefndin á að fá hann til
verksins, þegar húsameistari ríkisins
benti á hann í bréfi dags. 26. marz
1973.
Hvers vegna húsameistari ríkisins
benti ekki á Jes Einar í bréfi dags. 6.
nóv. 1972 er óvíst en þá taldi húsa-
meistari ríkisins réttast að biðja
íþróttafulltrúa ríkisins um að benda
á heppilegan arkitekt.
íþróttafulltrúi ríkisins gerði það
ekki, en um 5 mánuðum síðar hefur
húsameistari þó fundið rétta arki-
tektinn. Þorsteinn Einarsson er
þannig algjörlega saklaus af því að
hafa bent á Jes Einar Þorsteinsson til
V
Fyrstu tölur
Átta mánuðum eftir að húsameist-
ari bendir á Jes Einar sem arkitekt,
fást fyrstu tölur um kostnað við 1.
áfanga þeirrar byggingar sem
íþróttafulltrúi gat sætt sig við, eða
byggingu búningsklefaaðstöðu með
plastlaug. Kostnaður í þessu tilfelli
er ekki gefinn upp af arkitekt heldur
íþróttafulltrúa í bréfi dags. 30. nóv.
1973, en það bréf var sent alþingis-
mönnum kjördæmisins og fjárveit-
inganefnd Alþingis. í þessu bréfi er
kostnaður áætlaður alls 15.6 millj kr.
og hlutur hreppsins þar af 8,7 millj.
kr., eða rúmlega tvöföld sú upphæð
sem það ár var til ráðstöfunar hjá
hreppnum til framkvæmda og þótti
þetta aðgengilegt.
„Sérfræðin”
Jafnframt fyrstu tölum frá íþrótta-
fulltrúa (íþróttanefnd ríkisins),
berast fyrstu iillöguteikningar frá Jes
Einari en við athugun þykir bygging-
in of stór, ca 990 fermetrar, og er
beðið um lagfæringu. í marz 1974
kemur enn tillaga frá Jes Einari og
þá um 850 fermetra. Þessi tillaga er
samþykkt hér af öllum aðilum og
arkitekt falið að vinna verkið. Þann
29. maí 1974 ritar síðan arkitekt bréf
til sveitarstjórans á Flateyri og í því
bréfi kemur fyrst fram sá hluti
„frumkostnaðaráætlunar fyrir
íþróttahús og sundlaug á Flateyri”
sem nefnist „þóknun sérfræðinga”.
Vegna sveitarstjóraskipta liggur bréf
þetta athugasemdalaust til 4. júlí
1974 er greinarhöfundur stimplar
það „móttekið”. Skv. bréfi þessu er
áætluð þóknun sérfræðinga kr. 7.135
þús. en byggingavísiala þá er 1250
stig. Jafnframt er áætlaður bygging-
arkostnaður alls 105 millj. kr. og
fyrsti áfangi 22 millj. króna án
sundlaugarinnar. Þá er teikningin
orðin 880 ferm, eitthvað hafði
gleymzt.
Við þessar tölur urðu menn fyrst
verulega hugsi, enda ekki þekkt
annað til samanburðar en 300 þús.
kr. reikning vegna teikninga á frysti-
húsi staðarins, en þær voru gerðar
vegna endurbóta á húsinu. Á Flat-
eyri höfðu menn ekki kynnzt því að
laun hækkuðu eftir því sem dýrar
væri unnið (en þannig er taxti sér-
fræðinganna) og því sannarlega
grunlausir um þann gífurlega hönn-
unarkostnað sem fram kom í bréfi
Jes Einars frá 29. maí 1974.
Framhaldið
í bréfi J.E.Þ. frá 29.5. 1974 segir:
„nauðsynlegt er að fullvinna allt
verkið, en ekki hvern áfanga fyrir sig
eftir því sem verkinu miðar áfram.”
Með þessu er átt við teikningar og
hönnun en ekki bygginguna, m.ö.o.
arkitekt og íþróttafulltrúi telja unnt
að byggja í þrem áföngum en arki-
tekt telur nauðsynlegt að hanna að
fullu.
Þar sem fram voru komnar efa-
semdir á Flateyri um að verk þetta
væri hagkvæmt, fór svo eftir nokkra
umhugsun að arkitekt var beðinn að
stöðva hönnun verksins. Því var
svarað að verkefnið væri komið
þannig á veg að ekki væri skynsam-
legt að hætta án þess að ljúka hönn-
un 1. áfanga og var það samþykkt.
Hönnun 1. áfanga lauk um áramót
1974—75 og barst bréf frá J.E.Þ.
Dags. 10.2. 1975 varðandi málið, en í
því er hönnunarkostnaðurinn upp-
gefinn alls 3.026 þús. kr., en sam-
kvæmt þeim reikningum er borizt
hafa er kostnaðurinn alls 3049 þús.
kr.
Nauðsynlegt er og rétt að<aka fram
að enginn hefur dregið opinberlega í
efa að nefndir reikningar hönnuða
eru nákvæmlega samkvæmt taxta
sérfræðinganna, enda hefur það verið
athugað og reikningarnir reynzt í
öllu samkvæmt taxta. Enn sem fyrr
er þó erfitt að skilja grundvöll þess
taxta en hann virðist þannig, ef
gerður er samanburður að verkakona
í frystihúsinu hér fengi því hærri
laun sem minna kæmi af nothæfum
fiski úr höndum hennar, eða að bíl-
stjóri fengi því hærri laun sem
bensín- og rekstrarkostnaður bifreiða
þeirra er hann stjórnar væri meiri. Ef
undirstöðuatriði byggingarfræði eru
slík verður að virða okkur Flateyring-
um til vorkunnar þó við eigum erfitt
með að átta okkur á byggingarfræði
sérfræðinganna.
Staðan nú
Síðasta bréf frá arkitekt J.E.Þ.,
dags. 10. febr. 1975, gerir ráð fyrir að
fyrsti áfangi kosti 43 milljónir kr. Þar
af skal Flateyrarhreppur greiða 24
millj. kr. eða 56%. Fjárhagsáætlun
Flateyrarhrepps 1975 gerir ráð fyrir
19.8 millj. kr. tekjum og þar af til
ráðstöfunar í nývirki um 4 millj. kr.,
en þá er byggingarvísitala 1455 stig.
Nú er byggingavísitala 1998 stig
miðað við 1/11 1975 og heildarkostn-
aður verksins kominn í 168 milljónir
kr. og hlutur hreppsins þá 94 millj.
kr.
Skrif Þorsteins
Mörgum skrifum hans hefur verið
svarað hér að framan en rétt er að
svara enn nokkrum atriðum er fram
hafa komið hjá honum, svo sem:
1. Þ.E. leggur áherzlu á að byggt
verði í áföngum. Byggingin
verður ekki ódýrari við það.
2. Þ.E. fjallar um samanburð á
margs konar einingahúsum og
segir stálgrindahús dýrust þeirra.
Bygging J.E.Þ. er steinsteypuhús
en ekki einingahús og því er sam-
anburður Þ.E. milli einingahúsa
ekki raunhæfur í þessu sambandi.
3. Þ.E. telur „öryggi” og „brunaör-
yggi” ekki gott í stálgrinda-
húsum. Stál brennur illa á Flat-
eyri en steinsteypa virtisí brenna
í Skeifunni, a.m.k. sprungu stein-
steypubitarnir í loftinu þar við
eldsvoða nýlega og loftið féll
niður.
4. Þ.E. leggur áherzlu á að byggja
vandað. Vönduðustu og beztu
mannvirki verða eins fljótt úrelt
og óvönduð og má benda á að
þróun í byggingum er svo hröð að
25 ára gömul hús, íbúðir,
iðnaðarhús og fjölmöðrg önnur
mannvirki, þykja nú úrelt og
skapa því meiri vandamál sem
þau voru vandaðri í upphafi.
Skrif Jes Einars
Þeim hefur verið að nokkru svarað
að framanen nokkuð enn:
1. J.Þ.E. vill vita meira um stál-
grindarhús. Héðinn h.f. lagði
fram ákveðið tilboð um efni í
stálgrindarhús. Héðinn h.f. lagði
fram ákveðið tilboð um efni í
stálgrindarhús með söluskatti á
7.843 þús. kr. Miðað var við tvö
hús að flatarmáli nokkuð stærri
en síðasta teikning J.E.Þ. af öllu
mannvirkinu. Þá barst jafnframt
annað tilboð í efni í sömu stærð
húss og frá Héðni. í því var
reiknað með klæðningum innan
og einangrun og var það tilboð 15
millj. króna. Bæði tilboðin voru
bindandi fyrir söluaðila.
2. J.E.Þ. nefnir vígslu Skeiðalaugar
sem gott dæmi um átak sem hefst
þar sem fyrir hendi er vilji og
atorka. Með þessu sneyðir J.E.Þ.
að því að Flateyringar hafi hvor-
ugt til að bera nú.
í fyrsta lagi vil ég taka fram að
hreppsnefnd -Flateyrarhrepps hefur
enn enga ákvörðun tekið um að
hætta við byggingu eftir teikningu
J.E.Þ. en hefur fullan hug á að hefja
framkvæmdir að vori, hvort sem
byggt verður eftir teikningunni eða
gripið til annarra ráða.
í, öðru lagi vil ég ekki dæma um
ánægju Skeiðamanna en ég veit að
bygging sú, sem J.E.Þ. nefnir með
ánægju þó hennar hafi ekki verið
getið í fjölmiðlum, kostaði Skeiða-
menn um 45 millj. kr. og var hlutur
þeirra um 55—60% þeirrar upp-
hæðar eða 24—27 milljónir kr.
Brúttótekjur þess sveitarfélags
voru um 9 millj. kr. árið 1975 og ef
svipað er þar og hér fer allt þeirra fé
til nýbygginga verklegra fram-
kvæmda til laugarinnar í 6 ár.
Þó skal það sérstaklega-tekið fram
að ólíku er saman að jafna sveita-
hrepp eða kauptúnshrepp þar sem
við, kauptúnshreppurinn, þurfum að
standa í gatnagerð, hafnargerð, hol-
ræsagerð, vatnsveituframkvæmdum,
auk fleiri framkvæmda sem sveita-
hreppurinn þarf ekki að hugsa um.
Að lokum
í grein Þorsteins er veruleg gagn-
rýni á Jón Ásgeirsson fréttamann.
Hánn svarar áreiðanlega fyrir sig. Þá ■
munu væntanlega framleiðendur og
seljendur stálhýsa svara að sínu leyti,
en þó þetta til fróðleiks:
Reykjavíkurborg hefur nýlega
fengið tilboð í 1100 fm hús. Tilboð
bárust um stálgrindahús, strengja-
steypuhús og hús með límtrésburðar-
grind.
Tilboð þessi voru á bilinu 45—50
millj. kr., innifalið uppsetning og
klæðning utan og innan og einangr-
un.
Óstaðfest er að áætlað hafi verið
að sama bygging uppsteypt myndi
kosta 120 millj. kr.
Eitt atriði má og taka fram í
sambandi við stálgrindahúsin en það
er hve miklu betur nýtist sjálfboða-
vinna við uppsetningu þeirra en við
steypumannvirki. Loks má benda á
að víða um landið hafa verið settar
upp sundlaugar og við þær aðeins
byggð lítil timburhús sem bað- og
búningsklefar. Má nefna í því sam-
bandi sundlaug starfsm. við Búr-
fell og nýlega sundlaug á Barða-
strönd. Líklegt má þó telja að
íþróttafulltrúi hafi hvergi komið
nærri þeim kotungsbrag sem ein-
kennir nefndar laugar, en engu síður
virðast þeir sem ekki þekkja undir-
stöðuatriði byggingar mega vel við
una.
RADDIR
LESENDA
SÍMATÍMIIK MIUI
KLUKKAN 13 OG IS
[Spurning
Hvað ætlarðu að verða
þegar þú verður stór?
GUÐRÚN HÓLMSTEINSDÖTTIR,
5 ára:
Ég ætla að verða kennari og kenna
stórum krökkum, miklu stærri en ég.
MARGRÉT AGNARSDÓTTIR, 5
ára:
Fóstra. Það er svo gaman að passa
krakka og ég ætla að leika við þá úti.
Þegar maður er inni þá á að syngja og
fara í alls konar leiki.
BJÖRN SIGMUNDSSON, 4 ára:
Brunaliðsmaður. Þeir eiga svo flotta
bíla með sprautu sem á að slökkva
eldinn með. Þá mundi ég líka fá svona
hatt eins og þeiFeiga.
EDDA HEIÐRÚN GEIRSDÓTTIR, 4
ára.:
Hjúkrunarkona. Ég þekki eina og hún
er í hvítum fötum með svona upp í
loftið á hárinu á sér. Þær lækna fólkið.
PÁLL SIGURÐSSON, 5 ára:
Hífukranamaður. Frændi minn gaf mér
lítinn hífukrana, bláan^ en þeir eru líka
allavega á litinn. Það er svo mikill
vandi að gera með þessum stóru. D
DAVÍÐ JÓNSSON 4 ára:
Ég veit það ekki, ég ákveð það ekki
strax. Kannski verð ég málari eða
hljómsveitarmaður.