Dagblaðið - 13.05.1976, Qupperneq 2

DAGBLAÐIÐ. FIMMTUDAGUR 13. MAl 1976.
J

eitthvert erindi
— þegar þeir reyna að sökkva varðskipum
okkar
Steinunn Jóhannesdóttir
skrifar:
Þaö var ekki leiðinlegt að
hlusta á beina línu til utanríkis-
ráðherra. Einars Agústssonar.
sl. sunnudagskvöld og sann-
færast enn um gífurlegan
áhuga almennings á utanrikis-
málum. þ.e.a.s. svokölluðum
varnarmáíum. Þeir sem komust
að virtust flestir hafa nokkrar
áhyggjur af vasklegri fram-
göngu bræðraþjóðar okkar i
NATO á fiskimiðunum i
kringunt landið. þar sem dátar
hennar hátignar Bretadrottn-
ingar æfa sig í því að verja
okkur fyrir Rússum með því að
reyna að kafsigla þessi fáu
varðskip. sem við höfum á að
skipa. því eins og í sáttmálan-
um stendur ..árás á eitt þessara
ríkja telst árás á þau öll."
Og það var ekki ófróðlegt að
hlusta samtímis á utanrikisráð-
herrann í útvarpi og skipherr-
ann. Guðmund Kjærnested. í
sjónvarpi. annan lýsa því að
það hefði alltaf verið sannfær-
ing sín og væri enn að við
ættum að vera í NATO, hinn,
hvernig engu hefði munað
fáum dögum áður að NATO-
herskip hefðu haft heppnina
með sér og tekizt að hvolfa Tý
úti fyrir Austurlandi. og síðan
viðtal við einn skipverjann.
sem fór á kaf í sjó ásamt tveim
félögum sinum við það tæki-
færi og hefðu getað týnt lífinu.
Og það sannar náttúrlega vel-
vilja Bandaríkjamanna í okkar
garð. að Kissinger skyldi spyrja
Callaghan ráða. þegar Einar
bað hann um varðbát á dögun-
um og stóru bræður í NATO
komust sameiginlega að þeirri
niðurstöðu að litli bróðir í Nato
Varðskýlið a Kefíavíkurflugvelli.
hefði ekkert að gera með fleiri
báta bezt væri að halda áfram
að berja hann til undirgefni.
Skyldi ekki hafa runnið tvær
grímur á neinn, sem lét narra
sig til að skrifa undir bænar-
skjalið kennt við VL, við þessi
tíðindi, eða finnst fólki það
nægilegt okkur til varnar að
sveipa sig hassreyk, tyggja
tyggi og stunda smygl. Hafi
einhverjum snúizt hugur í
þessu máli ætti sá hinn sami að
taka þátt í Keflavikurgöngunni
15. maí nk. undir kjörorðunum:
ISLAND ■ ÚR NATO —
HERINN BURT.
Og nú verðum við að þola stríðsskattinn líka:
RÍKISSTJÓRNIN BEITI HERINN ÞRÝSTINGI
Lesandi skrifar:
„Nú er svo komið að ríkis-
stjórnin hefur lagt á þjóðina
svokallaðan stríðsskatt 1000
milljónir til eflingar Land-
helgisgæzlunni. Við skulum
alla vega vona að peningarnir
fari i Gæzluna ekki annað.
Annars er það opinbert
leyndarmál að skattur þessi
hefði ekki þurft að koma til.
Með meiri þrýstingi á NATO
gat íslenzka ríkisstjórnin verið
búin að koma vitinu fyrir Breta
og ekki hefði verið nauðsynlegt
aö gera hrapallega samninga
við V-Þjóðverja. Ég verð að
viðurkenna að ég er ennþá
fylgjandi aðilda að NATO en
óþarfi er að láta svokallaða
bandamenn kúga okkur efna-
hagslega og hernaðarlega. Þar
sem ríkisstjórnin vill ekki af
einhverjum annarlegum
ástæðum beita herinn þrýstingi
legg ég til að ASl og samtök um
verndun landhelginnar taki
það að sér. Framkvæmdin verði
sem hér segir.
1. ASl setji uppskipunarbann á
allar vörur til hersins (einnig
olíur og bensin). Bannið
verður í gildi þar til Bretar
hafa farið með togara og
herskip úr íslenzkri landhelgi
til frambúðar og greitt Islend-
ingum skaðabætur fyrir þann
afla sem þeir hafa stolið undir
herskipavernd.
2. Bannið fellur ekki úr gildi
þótt íslenzku ríkisstjórninni
dytti í hug að bjarga Bretum
úr klípunni með samningum.
3. Bannið fellur ekki úr gildi
fyrr en bandamenn okkar
hætta að beita okkur efna-
hagslegum kúgunum.
Eg geri mér ljóst að herinn
gæti þraukað einhvern tima.
t.d. með að fljúga hingað með
varning, en það væri dýrt og
olíuflutningarnir væru vanda-
mál. Hvernig sem það færi
hafði þetta meiri áhrif enn
allar innantómar kærur hjá
Ör.vggisráðinu og NATO.
Nú myndu einhverjir og sér-
staklega talsmenn innflytjenda
segja að brezku alþýðusam-
tökin gætu beitt okkur ein-
hverjum hefndaraðgerðum. Ef
svo fer verður að taka því
og taka ætti til athugar að
hætta öllum innflutningi á
nýjum bílum og vélum frá Bret-
landi. Hefði það verið gert í
fyrsta þorskastríðinu værum
við ekki eins háðir þeim nú.
Takist Bandaríkjastjórn að
koma vitinu fyrir Breta er ég
fylgjandi áframhaldandi góðri
sambúð við Bandaríkjamenn og
hana mætti jafnvel auka. Til
dæmis að Landhelgisgæzlan
yrði í framtíðinni rekin í sam-
vinnu við þá. Bætt yrði við
skipum og flugvélum og
Bandaríkin tækju að sér að
greiða kostnaðinn. Gæzlan væri
áfram skipuð íslendingum og
undir íslenzkri stjórn.
Verkefni hennar yrðu:
1. Núverandi störf.
2. Eftirlit með hafsvæðinu
umhverfis landið.
Bætt verði við flugvélum á kostnað Bandarikjamanna, segir lesandi
RÍKI ER í RÍKIOKKAR
O.Ö. skrifar:
Góð laun draga að sér dug-
andi starfskrafta, hefur oft
verið sagt með nokkrum sanni.
Þetta virðist ekki liggja ljóst
fyrir stjórnendum hápólitísks
fyrirtækjakerfis hérlendis, sem
reyndar kennir sig við sam-
vinnustarfsemi. Enn sem fyrr
er það einn lélegasti launa-
greiðandi í landinu, og e.t.v.
Raddir
lesenda
skýrir það að einhverju leyti
hið algjöra áhugaleysi eða
getuleysi, sem einkennir alla
þjónustu kerfisins, einkum
eftir að tilraun til samkeppni
éinkaaðila eða annarra hefur
verið drepin niður, með aðstoð
fjármagns bænda eða annarra
aðildarmanna.
Á meðan heiðarleg sam-
keppni er fyrir hendi skortir
kerfið ekki fjármagn, þótt ann-
ars séu aldrei til peningar til
eðlilegs reksturs og þjónustu
við ólánssama viðskiptavini.
Samvinnukerfið, eins og það
er rekið, er löngu orðið að
meini i þjóðfélaginu, þótt það
vissulega gæti haft ýmislegt til
síns ágætis. Fyrirkomulagið
gerir kerfinu kleift að sýna
fram á tap og gróða þar sem
henta þykir hverju sinni. Hin
makalausa „stjórnun" byggist á
2ja ára samvinnuskólun. þar
sem væntanlegir forstjórar og
skrifstofustúlkur kerfisins fá
nákvæmlega sömu menntun.
Forstjórasamtryggingin inn-
an keríisins er eitt meinlegasta
meinið. Þeir eru helzt í
stjórn hver hjá öðrum og
loka hringnum. Styrkur
þeirra er samheldnin.
uppeldi á kaupfélagsheim-
ilum og viss pólitísk skól-
un. Veikleiki stjórnenda-
klíkúnnar er menntunarskort-
urinn sem þó er brynjaður með
fáeinum vel menntuðum mönn-
um. Þessum fáu hæfu mönnum
er þó vandlega haldið frá raun
verulegum stjórnunarstörfum,
a.m.k. út á við. „Yfirstjórnin"
gætir þess að snúa eigin andliti
að fjölmiðlum, þar sem öpuð
eru orð og skoðanir hinna
hæfu. Að margir þessara fyrir-
tvarsmanna kerfisins séu í
rauninni óþarfa milliliðir má
hvergikoma fram. Þvi er þeim
gjarnl að tala um meðfædda
stjórnunarhæfileika, sem auð-
vitað skýrir samvinnupólitíska
velgengni þeirra.
pegar hæstráðendur falla
frá. hefst mikil valdabarátta.
„Biðstofumenn" knýja á dvrnar
og leita eftir fyrirgreiðslu. En
það er ekki óskað eftir um-
sóknum, með upplýsingum um
menntun og fyrri störf, eins og
þó er gert til málamynda hjá
hinu opinbera. Fámenn
stjórnarklíka velur hinn nýja
mafíuforingja úr hópi sinna
manna. Honum er heimilað að
ráða til sín vel menntað fólk til
að kenna sér undirstöðuatriðin
í rekstrinum og semja fyrstu
ræðurnar og skýrslurnar.
Hreynngin teygir arma sina
um landið allt, þar sem undar-
leg sjónarmið ráða mörgum
ákvörðunum, jafnvel þótt þær
hafi úrslitaþýðingu fyrir at-
vinnulíf á staðnum. Fyrirtæki
hafa verið stofnuð þar sem
hvorki hráefni né orka er fyrir
hendi. Tilgangurinn er oft óljós
venjulegu fólki og ber vott um
sýndarmennsku. valdafýsn og
yfirgangssemi. þótt máleögnin
hreyki sér yfir tramfaravilja
og aukinni þjónustu.
Ríki er í riki okkar. Það
stefnir enn lengra og er til
— þoð teygir arma
sína um allt landið
dæmis mikið til sjálfbjarga
Það nýtur óneitanlega nokk-
urra fríðinda i samfélaginu.
Áhrifin eru óhugnanlega mikil
á flestum sviðum, jafnvel í út-
gerð og iðnaði. Land-
búnaðurinn er heltekinn, enda
eru fjármunir bænda undir-
staða veldisins. Nánast öll
vinnsla og sala landbúnaðaraf-
urða lýtur kerfinu, þar með
talið kjöt, mjólk og mjólkuraf-
urðir. Þjónusta við starfsem-
ina kemur úr sama meisnum.
Jafnvel starfsfólkinu er óbeint
þröngvað til að kaupa flestar
nauðsynjar hjá kerfinu, hvort
sem þær heita klæðnaður, mat-
væli, bilar. tr.vggingar, lána-
fyrirgreiðsla eða vínarbrauð á
kaffiborðið. Peningar mega
hvergi leka út úr kerfinu.
Þetta er aðeins stutt saga, en
mörgum þeim, er reyna að
hugsa raunhæft og sjálfstætt
um velferð lands og þegna, er
spurn: Hvar endar þetta? Enda
kýli í sárasótt? Er mafíustarf-
semi lögieidd á tslandi?