Dagblaðið - 05.08.1976, Side 10

10
DAdBLAÐIÐ. — FIMMTUDAGUK 5. ÁGÚST 1976
BIAÐIB
frjálst, úháð dagblað
Ul.m*fanili Dajíblaöiö hl'.
Framkvæimlastjói i: Svcinn H. Kyjólfsson. Hitstjóri: .lónas Kristjánsson.
Fróttastjóri: Jón Biruir Pótnrsson. Hitstjórnarfulltrúi: llaukur Heliiason. Aóstoóarfrótta-
stjóri: Atli Steinarsson. íjnóttir: Ilallur Símonarson. Ilönnun: .Jóhannes He.vkdal. Handrit
Ás.m imur Pálsson.
Blaóamenn: Anna Bjarnason. Ás«eir Tómasson. Berylind Asíieiisdóttir. Bray.i Siuurósson,
Krna V. Inuólfsdóttir. C.issur SÍKurósson. Ilallur Hallsson. Hel«i l’éturssön. Jóhanna Birgis-
dóttir, Katrin Pálsdóttir. Kristín Lýósdóttir. Olaftir Jónssoii. Ómar Valdimarsson. Ljósmvndir:
Árni Páll Jóhannsson. Bjarnleifur Bjarnleif.sson. Björíivin Pálsson. lUienar Th. S'*,,"*á<jso»'
(Ijaldkeri: Práinn Þorleifsson. Dreifinííarstjóri: Már K.M. Halldórsson.
Áskriftarjíjald 1000 kr. á mánuói innanlands. 1 lausasölu 50 kr. eintakió.
Hitstjórn Síóumúla 12. sími 83322. auj'lýsinj'ar. áskriftirojí afííreiósla Þverholti 2. sími 27022.
Setnine öji umhrot: Dajthlaóió hf. ojí Steindórsprent hf.. Ármula 5.
Mynda-oí» plötuyerð: Hilmirhf.. Síóumúla 12. Prentun: Árvakur hf.. Skeifunni 19.
Of valdamiklir
Stjórnmálaflokkarnir á íslandi
eru valdameiri en flokkar í öðrum
lýðræðisríkjum. Þeir fara ekki
aðeins meó löggjafar- og fram-
kvæmdavaldið, heldur eru þeir
einnig valdamiklir á öðrum mikil-
vægustu sviðum þjóðlífsins.
Pólitískar embættaveitingar í
dómstólakerfinu, sem tíðkazt hafa um áratuga
skeið, valda því, að stjórnmálaflokkar hafa hér
á landi óeðlileg áhrif á gang dómsmála.
Atburðir síðastliðins vetrar benda til þess, að
margir telji sig geta farið sínu fram í pólitísku
skjóli.
Pólitískar skipanir í stjórnir og ráð banka og
sjóða hafa einnig tíðkazt um áratuga skeið,
samhliða gífurlegri miðstýringu fjármagns
þjóðarinnar. Þetta veldur því, að stjórnmála-
fiokkarnir einoka fjármagnið og misbeita því
mjög gróflega á pólitískan hátt.
Pólitískar fyrirgreiðslur í menningarmálum
eru einnig gömul hefð hér á landi. Þær hafa
haldið uppi gervimennsku í menningarmálum
og haldið niðri þeim listamönnum, sem ekki
hafa viljað binda sig á pólitískan klakk.
Stjórnmálaflokkarnir hafa einnig ráðið yfir
öllum helztu fjölmiðlum landsins um áratuga
skeið. Þeir hafa skipað stjórnir útvarps og
sjónvarps og gefið út dagblöðin beint og óbeint.
Sum dagblöðin flagga því að vísu, að þau séu
ekki gefin út af stjórnmálaflokkum. Reynslan
sýnir þó, að lítill munur er á beinni og óbeinni
stjórn. Morgunblaðið og Vísir fylgja til dæmis
Sjálfstæðisflokknum kerfisbundið að málum,
þótt flokkurinn eigi ekki beina aðild að blöðun-
um.
Clark Olofsson, þrítugur
kvennaflagari og einn þeirra
afbrotamanna á Norðurlöndum
sem lögreglan hefur leitað hvað
mest að, varð að slíta sig úr
faðmi 17 ára ástmeyjar sinnar,
er lögreglan hringdi dyrabjöll-
unni að ríkmannlegu húsi sl.
laugardagsmorgun.
Hann klæddi sig í flýti, yfir-
gaf stúlkuna i herberginu og
stökk út um glugga á annarri
hæð hússins. Hann hafnaði í
garðinum og beindi þar hlað-
inni skammbyssu að tveimur
lögregluþjónum. Hann gat
þannig haldið þeim í skefjum
og hvarf inn í gegnum runna.
Á flóttanum missti hann
skammbyssuna og nokkrum
mínútum síðar var hann hand-
tekinn, óvopnaður og með um
12 þúsund sænskar krónur I
vasanum.
Hinum sögulega flótta Clarks
úr fangelsinu í Norrköping var
lokið eftir rúman hálfan
mánuð.
Olofsson bjó í rúma viku með
tveim konum og samfanga, sem
flúði með honum, í þessu rík-
mannlega húsi í Halmstad í
Suður-Sviþjóð. Samfanginn
var hinn margdæmdi banka-
ræningi Jan Nilson. Konurnar
voru móðir Jans og 17 ára
gömul hálfsystir hans.
Ein af mörgum
Ástarævintýri Clarks með
hinni 17 ára gömlu stúlku er
eitt fjöldamargra slíkra. í þau
skipti, sem hann hefur flúið úr
fangelsi hefur hann alltaf verið
með stúlkum. Hann er hávax-
inn, lítur vel út og er eftirsótt-
ur. Stúlkurnar hafa alltaf verið
meira en viljugar til þess að
umgangast hann. Það er senni-
lega ástæðan fyrir þvi, að
stúlkan, sem hann var trúlof-
aður, María Wallin félagsráð-
gjafi, yfirgaf hann, er þau voru
búin að koma sér fyrir í Vestur-
Þýzkalandi, þegar hann strauk
síðast.
Án þess að gefa upp nokkra
ástæðu, yfirgaf María hann og
fór aftur heim til Svíþjóðar.
Hún gaf aðeins þá skýringu,
,,að okkur vantaði peninga."
Þetta var um það bil einum
mánuði eftir að Clark hafði
rænt um 197 þúsund dönskum
krónum (ca 5,7 milljónir ísl.
kr.) i Verzlunarbankanum á
Strandgötunni í Kaupmanna-
höfn.
Nokkrum mánuðum síðar
varð Ijóst, að hann bjó með ein-
hverri konu í Belgíu. Hann fór
síðar til baka til Svíþjóðar án
þess að vitað sé, að hann hafi
haft samband við Maríu.
Kvennabósinn
Clark Olofsson
handtekinn í
faðmi 17 óra
óstmeyjar sinnar
Hann framdi vopnað rán í
Gautaborg og rændi meira en
einni milljón sænskra kr. (ca
40 milljónir ísl.) faldi milljón-
ina og var handtekinn nokkrum
klukkustundum síðar.
Þá átti hann eftir að afplána
fjögurra ára fangelsi. Fyrir
ránið fékk hann fjögurra ára
fangelsisdóm til viðbótar og sat
í fangelsinu í Nörrköping. 18.
júlí sl. var stórum vörubíl ekið
í gegnum þrjú hlið inn að
innsta garðinum 1 fangelsinu. Á
eftir vörubílnum ók Mustang-
bill. Auk Clarks stukku þrír
menn inn í bílinn og óku á brott
í miklum flýti.
Ástæðan til þess, að Clark
var handtekinn var áköf löngun
klefafélaga hans til þess að
stíga 1 vænginn við unga stúlku,
sem bjó á tjaldstæði þar í ná-
grenninu.
Sl. föstudagskvöld fór Jan
Nilson á bar í Halmstad. Þar
sátu v-þýzku ferðamennirnir
Cornelia Langner og hjónin
Angelica og Heiner Kölzer frá
Hannover. Þau spurðu Jan
hvar næsta diskótek væri, svo
hægt væri að fá sér snúning.
Fundu skammbyssu
„Hver nennir að dansa? Ég á
eina flösku af sterku og við
Hér eru vestur-þýzku ferðamennirnir, sem komu sænsku lögregl-
unni á sporið.-Cornelía Langner, ásamt hjónunum Angelica og
Heiner Kölzner.
Mikið skarð var rofið í einokun stjórnmála-
flokka á fjölmiðlun, þegar Dagblaðið tók til
starfa fyrir tæpu ári. í stofnskrá þess eru
sérstök ákvæði til að hindra ítök stjórnmála-
flokka og þrýstihópa í efni blaðsins. Starfs-
menn blaðsins ráða sjálfir yfir verulegum hluta
af hlutafé þess. Og aðrir stærstu hluthafarnir
eru valdir með tilliti til þess, aó þar komi fram
margvíslegar stjórnmálaskoðanir.
Reynslan sýnir líka, að Dagblaðið hefur orðið
vettvangur stjórnmálaumræðu á breiðum
grundvelli, auk þess sem blaðið hefur náð að
upplýsa margvísleg mál, sem stjórnmála-
flokkunum hefði ella tekizt að láta fjölmiðla
sína þegja um.
Tilvist Dagblaðsins hefur líka haft góð áhrif
á suma aðra fjölmiðla. Þeir hafa opnað skrif sín
meira en áður til þess aö líta ekki alveg eins út
og steingervingar í samanburði við Dagblaðið.
Aðrir eru enn sömu þrautleióinlegu sorp-
tunnurnar, til að mynda Tíminn, sem enn
virðist skrifaður fyrir sauðfé, og striplinga-
glápara.
Yfirráð stjórnmálaflokkanna yfir fjölmiðlun
á íslandi verða samt ekki endanlega brotin á
bak aftur, nema Dagblaðió haldi áfram að
eflast á kostnaó hinnar pólitísku f jölmiðlunar.
Stjórnmálaflokkarnir og samtryggingarkerfi
þeirra hafa næg völd, þótt þeir einskorði sig
við löggjöf og ríkisstjórn. Ef þjóðin getur knúið
þá til að lina heljartök þeirra á dómsmálum,
fjármálum og menningarmálum, getur þar
orðið hliðstæður bati og er að veróa um þessar
mundir í f jölmióluninni.
RETTARRIKI
RANNSÓKN
0G
MÁLA
Hér á árunum varð íslenskur
námsmaður suður í álfu fyrir
óvæntri og heldur óskemmti-
legri reynslu. Maður þessi, sem
fyrir löngu er orðinn kunnur
fyrir frammistöðu í sinni grein,
var staddur úti á landsbyggð í
námslandi sínu við verklega
þjálfun ásamt fleira fólki úr
skólanum sem hann sótti. Vill
þá svo til að honum verður á
förnum vegi gengið fram á lík,
og þurfti ekki grannt að skoða
til að sjá að sá sem þar lá hafði
látið lífið af manna völdum.
tslendingurinn taldi sjálf-
sagða skyldu sína að leita uppi
yfirvöld á staðnum og skýra
þeim frá að fórnarlamb
morðingja lægi úti á víðavangi í
umdæmi þeirra. Þetta er eitt af
þeim löndurn, þar sem lög-
gæslumenn eiga mikið undir
sér og ganga sífellt vopnaðir
skammbyssu til sanninda-
merkis um vald sitt.
Verðir laganna létu íslend-
inginn bið skjótasta vísa sér á
líkiö sem hann hafði fundið, en
i stað þess að taka af honum
einfalda skýrslu og kveðja
hann síðan með þökkum fyrir
að gegna borgaralegri skyldu.
stungu þeir honum umsvifa-
laust í svartholið, sem reyndist
á þessum stað allt annað en
vistlegt. Var þessi grandalausi
námsmaður síðan látinn sæta
ströngum yfirheyrslum, þar
sem rannsóknardómarinn hélt
því blákalt fram að hann og
enginn annar hefði ráðið bana
þeim dauða, sem hann hafði
vísað lögreglunni á af íslenskri
greiðasemi og án þess að ugga
hið minnsta að þetta gæti orðið
til að steypa sjálfum honum í
vandræði.
Fórust lögregluforingjan-
urn svo orð, að nóg illt hefði
fanginn aðhafst með því að
koma alla leið utan of íslandi
og taka upp á því að drepa
mann af þeirri þjóð sem hann
gisti, þótt hann bætti ekki gráu
ofan á svart með því að standa
uppi í hárinu á yfirvöldum og
hindra störf þeirra með því að
þverskallast við að játa um-
svifalaust augljósa sök sína.
íslendingurinn gerði sér nú
Ijóst. hvernig rnáliðí var vaxið
frá sjónarmiði yfirvaldsins.
Fyrir því vakti að forðast
óþarfa u nsvif og fyrirhöfn við
rannsókn mála. Úr því það
þurfti endilega að fá upp í
hendurnar mvrtan mann. vildi
það sér til hægri verka koma
morðinu á útlending þann sem
einn manna var á þessu stigi
málsins ótvírætt tengdur
líkinu, hafði sjálfur komið
þeirn tengslum á með því að
ónáða lögregluna með tilkynn-
ingu um voveiflegt dauðsfall.
Ekki skal hér fullyrt hversu
lengi íslendingurinn hefði mátt
dúsa í varðhaldi í óhrjálegri
dýflissu, né hversu hart hefði
verið að honum gengið með
yfirheyrslum og sakargiftum,
hefði ekki samstarfsfólk hans
úr skólanum sem þarna var
statt ásamt honum komið til
bjargar. Vaf þó ekki fyrir-
hafnarlaust fyrir vini hins
nauóstadda íslendings að fá lög-
regluna til að sleppa svona
ákjósanlegum sakborningi.
Mér hefur oft komið þessi
saga í hug undanfarna mánuði,
þegar hæst hafa gengið
deilurnar sem háðar eru út af
því að treglega gengur að
komast til botns í málum sem
þannig eru vaxin að við
rannsókn þeirra þykir rétt að
gera ráð fyrir að þar séu á