Dagblaðið - 09.12.1976, Blaðsíða 10

10
DACHI.AÐIÐ. KIMMTUDACUR 9. DESEMBKR 1976.
WMBUWB
frýálst, úháð dagbjað
Utgofandi Dacjblaöið hf.
Framkvæmdastjóri: Sveinn R. Eyjólfsson. Ritstjori: Jónas Kristjánsson.
Fróttastjóri: Jón Birgir Pótursson. Ritstjórnarfulltrúi: Haukur Helgason. Aöstoöarfróttastjori: Atli
Steinarsson. íþróttir: Hallur Simonarson. Hönnun: Jóhannes Reykdal. Handrit: Ásgrimur Pálsson.
BlaÖamenn: Anna Bjarnason, Asgeir Tomasson, Bragi Sigurösson, Erna V. Ingolfsdottir, Gissur
Sigurösson, Hallur Hallsson, Helgi Pótursson, Johanna Birgisdóttir, Katrín Pálsdóttir, Kristín
Lýösdóttir, Ólafur Jónsson, Ómar Valdimarsson. Ljósmyndir: Árni Páll Jóhannsson, Bjarnleifur
Bjarnleifsson, Sveinn Þormóösson.
Gjaldkeri: Þráinn Þorleifsson. Droifingarstjóri: Már E.M. Halldórsson.
Askriftargjald 1100 kr. á mánuöi innanlands. í lausasölu 60 kr. eintakiö.
Ritstjórn Siðumula 12, sími 83322, auglýsingar, áskriftir og afgreiösla Þverholti 2, simi 27022.
Setning og umbrot: Dagblaöiö og Steindórsprent hf., Ármúla 5.
Mynda-og plö'ugerö: Hilmirhf., Siöumúla 12. Prentun: Árvakurhf., Skeifunni 19.
Þeir hrópuðu „sorp”
„Sorpblaðamennska og skít-
kast,“ hrópuðu margir fulltrúar
samtryggingarkerfisins í Japan,
þegar nýr þáttur hófst í blaða-
mennsku þar í landi og rannsókn-
arblaðamenn tóku að fletta ofan
af spilltu stjórnarfari. Almenning-
ur hafði lengi verið þeirrar skoðunar, að stjórn-
kerfið væri spillt, en eins og löngum hefur
verið hér á landi höfðu fjölmiðlar lítið sem
ekkert hafzt að. Afleiðing frjálslyndisins í
blaðamennsku í Japan birtist í kosningunum
um síðustu helgi.
Frjálslyndi lýðræðisflokkurinn, hægri flokk-
ur, hafði farið með völdin frá því skömmu eftir
stríðslok. Hann hafði staðió fyrir þeirri geysi-
legu uppbyggingu japansks efnahags, sem allir
þekkja. Japanska efnahagsundrið var verk
þessa flokks. En löng seta flokksmanna að
völdum flutti með sér spillingu.
*
Tanaka varð forsætisráóherra árið 1972. Um
það bil tveimur árum síðar skrifaði blaðamaður
nokkur greinaflokk, þar sem bent var á, að árið
áður hefði Tanaka keypt hlutabréf fyrir tvöfalt
meira en tekjur hans voru samkvæmt skatt-
framtali. Þrátt fyrir söng kerfisblaðanna um
sorpblaðamennsku, var vel eftir þessu tekið.
Tanaka varð að segja af sér embætti forsætis-
ráðherra.
Hann átti hins vegar mikið fylgi meðal valda-
manna i flokki sínum og sótti fram að nýju. Þá
rannsakaói nefnd Öldungadeildar Bandaríkja-
þings svokallað Lockheed-hneyksli, mútumál.
Fram kom að náinn samstarfsmaður Tanaka
hafði þegið miklar mútur frá Lockheedverk-
smiðjunum. Japönsk blöó reyndust mörg hver
trú köllun sinni og héldu áfram að fletta ofan
af svikunum. Tanaka var handtekinn. _
Nýi forsætisráðherrann, Miki, revndi að
hreinsa flokk sinn, Frjálslynda lýóræðisflokk-
inn. Hlutskipti hans var að því leyti svipað og
hlutskipti Fords Bandaríkjaforseta eftir Wat-
ergatehneykslið. Fylgismenn Tanaka gerðu
forsætisráðherranum erfitt fyrir og streittust
við aó halda sem mestum völdum. Afleiðingin
var, aö flokkurinn gekk innbyrðis illa klofinn
til kosninganna um síðustu helgi.
Eins og frjáls rannsóknarblaðamennska
hafði valdið falli Nixons og síðar Fords í Banda-
ríkjunum þannig kollavarpaði frjáls blaða-
mennska fyrst Tanaka og nú meirihluta Frjáls-
lynda lýðræðisflokksins í Japan. Þetta er aðal-
lærdómur kosningaúrslitanna nú.
Ekki er við öóru að búast en því, að fulltrúar
samtryggingarkerfis hvar sem er í heiminum
hrópi ,,sorp, sorp“, þegar frjáls blöð afhjúpa
spillinguna, einkum í löndum þar sem stjórn-
mála- og fjármálamenn, sem völdin hafa, eru
öðru vanir.
Úrslitavaldið í lýðræðisríkjum er í höndum
alþýðu manna. Það er hún, sem vegur og met-
ur, hvað er sorpblaðamennska og hvað nauð-
synlegt aðhald að valdhöfum.
Almenningur í Bandaríkjunum og Japan
hefur gert hreint fyrir sínum dyrum.
EITURLYF
— kapitalískur sjúkdómur, sem
nú herjar á Sovétríkin
„Sasja óx úr grasi á góðu
heimili, sonur fábreyttra verka-
manna. Hann var hlýðinn og
eins og faðir hans, vinnusamur
og hljóðlátur. En þegar hann
var kominn i áttunda bekk kom
eitthvað fyrir. Hann teiknaði
skrípamynd af kennaranum.
Til illinda kom og hann var
leiddur fyrir skólastjórann, en
vildi ekki útskýra gerðir sínar
frekar.
Eftir þennan atburð vegnaði
honum misjafnlega í bekknum.
Hann vildi skipta um skóla. Það
fékk hann, tók sæti á skólabekk
i iðnskóla. Þar eignaðis^ hann
góðan vin, sem honum fannst
skilja sig í einu og öllu. En
vinurinn, sem nú situr í fang-
elsi fyrir að stinga mann með
hnífi, lét sér ekki detta í hug,
að það var með honum, sem allt
byrjaði að ganga á afturfótun-
um fyrir Sasja.“
Það er tímaritið Literatur-
naja Gazeta í Sovétríkjunum,
sem hefur máls á miklu vanda-
máli þar í landi í grein um
„framandi sjúkdóm". Þessi
framandi sjúkdómur er eitur-
lyfjaneyzla. Literaturnaja
Gazeta birtir langa grein um
þetta vandamál og sagan um
Sasja á að vera fólki víti til
varnaðar. Sasja byrjaði að nota
meinminni vímugjafa, en síðan
hóf hann að sprauta í sig sterk-
ari eiturlyfjum. „Þegar menn
hafa einu sinni byrjað,“ skrifar
Literaturnaja Gazeta, „verða
þeir að fá meiri og meiri eitur-
lyf.“ Þegar peningarnir nægðu
ekki fyrir venjulegum
skammti, hóf Sasja að „fara í
heimsókn" í ókunnar íbúðir.
Þar stal hann öllum lyfjum,
sem hann gat fundið.
Hann tók venjulega einn
skammt á morgnana, en
þar kom, að hann fór að fá sér
annan á salerninu í skólanum.
Þar var komið að honum einn
daginn. Þá var honum komið á
sálfræðilega stofnun, en lækn-
ing hans tókst ekki sem skyldi.
Eftir hálft ár kom hann nefni-
lega til baka og þá var hann
mjög illa farinn á líkama og sál,
segir I tímaritinu. „Enda þótt
Sasja væri aðeins 18 ára, hætti
hann í skólanum. Hann fékk
vinnu hér og þar, en var alltaf
rekinn. Hann var sífellt að
reyna að verða sér úti um eitur-
lyf og rændi að lokum veski frá
gamalli konu. Það var þá, sem
hann féll í hendur réttvísinnar.
Heimilisástæður Sasja voru
einnig slæmar. Móðir hans lá
fyrir dauðanum, en hann
nennti ekki einu sinni að heim-
sækja hana á sjúkrahúsið. „Eg
skipti mér ekki af því,“ sagði
Sasja. „Ég þarf ekki á neinu að
halda framar." Er hann var til
meðhöndlunar kom í ljós, að
hann hafði eignazt kærustu. En
sú ást dó innarvskammsog hann
hafði byrjað að neyta eiturlyfja
á ný. Hann var orðinn getu-
laus, sagði hann læknunum, en
honum var alveg sama.
t greininni er sagt, að Sasja
hafi, er hér var komið sögu,
nánast verið lifandi lík. Hann
hafi þar verið kominn á þriðja
stig eiturlyfjasjúkdóms, segir í
tímaritinu. Þá geta menn
hvorki farið fram úr rúminu rié
gert nokkurn hlut annan án
þess að fá sprautuna. Fái menn
minnsta kvef deyjaþeir. Líkam-
inn þoli engin átök.
Við verðum að berjast gegn
eiturlyfjanotkun, segir í grein
Literaturnaja Gazeta. Það sé að
vísu sjúkdómur sem herjar í
kapitalískum ríkjum, en íbúar
Sovétríkjanna verða þó að vera
á varðbergi gegn honum. Segir
í greininni, að öll eiturlyfja-
neyzla sé vanabindandi.
Einnig ef menn reykja aðeins
hass. Tvisvar sinnum er nóg til
þess að festast í netinu.
Það er ljóst, að eiturlyfja-
vandamál er nýtt fyrirbrigði í
sovétríkjunum og þar óttast
menn þá pest mikið. Prófess-
r
Leynisamningur
íOsló? Hvað er á seyði?
V
Tveir ráðherrar í ríkisstjórn
lýðveldisins Islands eru ásamt
föruneyti búnir að hanga
tvisvar í tvo daga i viðræðum
við umboðslausan mann,
Gundelach. Tvær megin-
ástæður eru íyrir umboðsle.vsi
hans: 1) Er Danmörk gerðist
aðili að Efnahagsbandalaginu
var gerður fyrirvari um land-
helgi Grænlands og þannig
standa málin ennþá skv. upp-
lýsingum frá danska utanríkis-
ráðuneytinu. 2) Stefna EBE
um rétt EBE-ríkjanna um fisk-
veiðará strandhafsvæðumhvers
annars er ennþá ól'rágeugin og
því engin stefna til. Vitað er að
trar og Bretar hafa sett frarn
kröfur um 50 mílna einkafisk-
veiðirétt. Sem sé, málið er
ófrágengið og engin stefna til.
Gundelach er því algjörlega
umboðslaus. Þvi eru viðræð-
urnar SPADOMSVIÐRÆÐUR.
Hverjar "'eru svo tylliástæð-
urnar, sem heyrst hafa viðvíkj-
andi þéssum viðræðum
skoðaðar i Ijósi staðreynda?
Fiskivernd. Allir fiskistofnar á
hafsvæði 200 rnílna EBE eru
ofveiddir. Síldin í Norðursjó er
nærtækasta dæmið. Skv. vís-
indalegum niðurstöðum fiski-
fræðinga allra EBE íiskveiði-
landanna er þessi stofn e.t.v. að
deyja út. Þrátt fyrir þessa stað-
reynd hafa stjórnendur þessara
þjóða neitað að taka tillit til
fiskifræðilegra vísinda og sí-
fellt sígur á ógæfuhlið. Við
erum enn minriug okkar eigin
Norðurlandssíldar, úr þeim
stofni heíur ekkert fengist í 10
ár. Eigum við nokkuð að sækja
til svona fólks í sambandi við
fiskivernd? Og eftir hverju á að
fara og við að miða, þar sem
vitað er að ráðamenn þessara
þjóða hafa einskis virt vísinda
lega fiskifræði? Ekki geta Is-
lendingar gert kaup í deyjandi
síldarstofn í Norðursjó. Avísun
á hann er gúmmítékki.
Fiskifræðingar okkar fóru
rannsóknarleiðangur til Græn-
lands á síðastliðnu sumri og
fundu engan uppvaxandi þorsk
við Austur-Grænl. Svo ekki
er mikið þar i að seilast. Ein-
hver karfakvikindi eru þar, sá
fiskur sem kallaður var ásamt
ufsa „RUSL". þegar verið var
að semja við Þjóðverjana. illu
heilli. En þessi karfi við
Austur-Grænland er nú svo
smár að hann er illa eða ekki
vinnsluhæfur skv. okkar
reglum um hraðfrystingu. Þá
er það upp talið, sem EBE gæti
boðið okkur, SEM SE EKKI
NEITT.
Þótt það gæti boðið upp á
eitthvað við Grænland, þá
kæmu þau skipti ekki til
greina, jafnvel þótt umboð væri
til, sem er ekki í dag. Það væri
nefnilega verið að semja frá
Grænlendingum, þessu fátæk-
asta og minnst þróaða fólki
danska ríkisins, þá einu auð-
lind, sem þeir geta byggt efna-
hagslega framtíð sína á.
nákvæmlega eins og gert var
við okkur 1901. Skv. þeim
samningi urðum við að þola
Breta hér upp í fjöruborði í 50
ár. Ef þróun í veiðitækni og
fiskileit hefði verið 10 til 15
árum fyrr á ferðinni en raun
varð. hefði þessi samningur
riðið sjálfstæðum efnahag Is-
lendinga að fullu og orsakað
hér landflótta og auðn. Þennan
ljóta leik heyrist að eigi að
endurtaka og að Islendingar