Dagblaðið - 21.12.1976, Side 15

DAGBLAÐIÐ. ÞRIÐJUDAGUR 21. DESEMBER 1976.
15
Börnin verða hrædd ef eldur verður laus. Þess vegna verður að tala um
það í rólegheitum við börnin hvað eigi að gera ef þessa hættu ber að
höndum.
Sjálfvirk viðvörun er reyk- eða hitaboði, sem skynjar ef reykur eðaliiti
myndast og gefur viðvörun með hljóðmerki.
neyti, t.d. slokknar eldur í gasi, ef
lokað er fyrir gasstreymið.
Fyrstu viðbrögð
Hafið þið ásamt fj'ölskyldum
ykkar gert ykkur grein fyrir því
hvað gera skal ef eldur verður
laus, t.d. í
a) gluggatjöldum
b) sjónvarpstæki.
c) rafmagnsleiðslu
d) kleinupotti
, e) kyndiklefa.
Hafið þið handbært slökkvi-
tæki og kunnið þið að beita því?
Hvar er nærtækasta slökkvitæki?
Vitið þið hvernig á aðná í slökkvi-
liðið og hvað gera skal þegar það
kemur?
Hér eru nokkur svör:
A. Verði eldur laus skuluð þið
loka öllum gluggum og dyrum ef
hægt er. Hægt er að hefta út-
breiðslu eldsins frá herbergi, sem
Ixann brýst út í. Varið alla við,
sem gætu verið í hættu.
a) Sé eldurinn lítill, reyiiið þá
sjálf að slökkva hann.
b) Gerið slökkviliðinu viðvart
strax, ef minnsti vafi leikur á
því, að þið ráðið við eldinn
sjálf.
c) Opið dyr varlega og krjúpið í
vari.
B. Skríðið að eldinum og beitiö
slökkvitækinu.
C.
a) Reynið að sprauta á glóðina
en ekki reykinn og logana.
b) Beinið bununni ekki alltaf á
sama staðinn.
c) Slökkvið vandlega í glæðum.
d) Viðrið staðinn jafnskjótt og
siökkvistarfi er lokið.
Slökkviefni
Garðslanga úr plasti eða
gúmmíi er ákjósanlegt slökkvi-
tæki, ef hún er fasttengd og auð-
velt að ná til allra hluta húsnæðis-
ins. Slöngurúlla með dreifiloka er
enn betri.
Handdælutæki getur komið að
góðum notum, ef það er stöðugt,
fulit af vatni og tiltækt til notkun-
ar.
Handslökkvitæki með 10 lítrum
af vatni er mjög handhægt og
getur oftast ráðið niðurlögum
elds á byrjunarstigi.
Það getur gerst
hjá ykkur
Margur maðurinn hugsar sem
svo: „Það getur ekkert gerst hjá
mér.“ Svo verður eldur e.t.v. laus
að nóttu til, þegar minnst varir.
Það er skelfilegt að vakna við
slíkt. Engan tíma má missa. Ein
röng ákvörðun getur leitt til
manjitjóns á heimilinu.
Einhngis með áætlun og æfingu
er unnt að auka möguleika fjöl-
skyldunnar til að komast af. Reið-
ið ykkur ekki á heppnina, ef eld-
ur yrði laus.
í flestum íbúðum er svo mikið
af eldfimum efnum í innréttingu
og húsbúnaði, að eldur getur
magnast mjög ört. Það er því
nauðsynlegt að eiga trygga út-
gönguleið. Álítið ekki að þið hafið
langan umhugsunarfrest. Þið
megið, eða réttara sagt verðið, að
vera undir það búin að til elds-
voða komi. Gerið þvl áætlun um
undankomu og æfið framkvæmd
hennar með allri fjölskyldunni.
Hér skal aðeins drepið á hvernig
slík æfing fer fram.
Hugsum okkur að einhver
vakni og finni reykjarlykt. Hvað á
hann að taka til bragðs? Flýta sér
á fætur og opna dyrnar og gá hvað
sé um að vera? Þetta er kannski
það síðasta, sem hann gerir í
þessu lífi. Utgönguleiðin er orðin
að dauðágildru. Þegar dyrnar
voru opnaðar streymdi lífshættu-
legur, heitur reyxur ínn t'rá gang-
inum eða ef til vill átti sér stað
gríðarl## reyksprenging vegna
þess að eldurinn fékk nægilegt
súrefni. Við eldsvoða leitar reyk-
ur og heitar lofttegundir upp.
Jafnvel við smábruna, einkum ef
plastefni brenna, getur komið
mikill reykur. Verið því varkár
áður en þið farið fram á gang á
efri hæð eða þegar opnaðar eru
dyr frá svefnherbergi, ef þið finn-
ið reykjarlykt. Súrefnið sem reyk-
loftið fær þegar dyrnar opnast
getur nægt til reyksprengingar.
Við eldsvoða verða flest börn
óttaslegin. Þau leita því á stað
sem þau telja öruggan. Oft fela
þou'sig í klæðaskáp, undir rúmi
eða inni á baðherbergi. Gerið því
áætlun um hvernig þið ætlið að
yfirdgefa húsjð og leita í her-
bergjunum, ef eldur verður laus.
Ef rétt er farið að, opnar fólk
ekki dyrnar fyrr en það hefur
athugað hvort það sé óhætt. Se
það ekki óhætt þá þarf að nnta
neyoarutgönguleið herDergisins.
Skal nú vikið að því hvernig
björgunaráætlun heimilisins er
gerð.
Björgunaráœtlun
Kallið saman alla fjölskylduna
og reynið að útskýra samkvæmt
þessum upplýsingum hvers vegna
björgunaráætlun er nauðsynleg.
Munið að börnin eiga líka að taka
þátt í þessu. Utskýrið hvers vegna
maður á að hafa svefnherbergis-
dyr lokaðar. Góð hurð getur hald-
ið eldinum í skefjum nægilega
lengi til að allri komist út um
neyðarútgang. Ef litlu börnin
eiga bágt með að sofna, þegar dyr
eru Iokaðar, látið þá ekki undir
höfuð leggjast að loka hjá þeim,
þegar þið takið sjálf á ykkur náð-
ir. Æfið viðvörunarmerki heimil-
isins. Það á að gilda án þess að
nokkur þurfi að fara út úr her-
b?rgi sínu. Gangurinn gæti verið
ófær vegna reyks. Kaupið ykkur
leikfangafjautur eða lúðra, bank-
ið á ofna eða-finnið uþp öruggt
ráð sem vekur alla, jafnvel þá
sem sofa fastast. Besta viðvörunin
er sjálfvirkt viðvörunarkerfi (sjá
síðar). Gerið ykkur grein fvrir að
sekúndur sKipta maii þegar við-
vörun er gefin. Það er ekki timi
til að hugsa um björgun verð-
mæta. Reynið bara að vera róleg
og fara eftir björgunaráætlun-
inni.
Hér kemur eitt dæmi um svefn-
deild í íbúð. Smáatriði skipta ekki
höfuðmáli. Hins vegar á að
merkja hvern svefnstað með
nafni svo að skýrt komi fram hvar
hver og einn selur. Teiknið dyr,
glugga, stiga og annað sem máli
skiptir. Gluggar, svalir, bílskúr
eða annað sem hægt er að nota
sem neyðarútgang er merkt. Far-
ið saman gegnum hvert svefnher-
bergi og vpljið glugga sem best
hentar til undankomu.
Athugið hyort hægt sé að nota
gluggana til undankomu. Hafið
stiga fyrir utan eða kaðal frá
glugganum, sé það nauðsynlegt.
Til eru stigar úr áli sem geyma
má inni en hægt er að hengja á
gluggakarminn.
Merkið útgönguleiðirnar á
teikninguna með svörtum örvum
en neyðarútgangana meo rauoum
örvum. Samkvæmt byggingasam-
þykkt eiga að vera tvær ieiðir út
úr hverju herbergi sem fólk býr í.
Ef þið eigið smábörn, sem ekki
gætu sjálf farið út um glugga eða
úr herbergi sinu, þarf að gera
öðruvisi áætlun. Stundum nægir
að láta minni börnin skipta um
herbergi við eldri systkini og ef
til vill má útbúa dyr milli hjóna-
herbergis og barnaherbergis.
Akveðið stað til að hittast á
utan við húsið til að ganga úr
skugga um að allir hafi komist út.
' Að þeirri könnun lokinni skipt-
ir fjölskyldan með sér verkum og
ákveðið er hver á að koma boðum
til slökkviliðsins (húsmóðirin),
hver á að gera tilraunir til björg-
unar- og slökkvistarfa (húsbónd-
inn og stálpuð börn) o.s.frv.
Æfingar
Nú hafið þið samið björgunar-
áætlun og þá er nauðsynlegt að
festa sér allt rækilega í minni.
Festið því upp teikningar sem
sýna undankomuleiðir svo allir
geti glöggvað sig á þeim.
Gleymiö svo ekki æfingum.
Tæmiæfing þarf að fara fram
reglulega tvisvar á ári. Allir eiga
að taka þátt í henni.
Hræðið ekki börnin, gerið æf-
inguna að leik. Komi eitthvað fyr-
ir eru miklar líkur á þvi, áð þau
bregðist rétt við í stað þess að fela
sig vegna hræðslu.
Hlaupið ekki út úr svefnher-
berginu án þess að íhuga málið.
Þið verðið að fullvissa ykkur um
að enginn reykur, gas eða logar
geti leitað inn í herbergið þegar
þið opnið. Séu dyrnar heitar eða
smjúgi reykurinn gegnum skráar-
gat eða meðfram hurðinni skuluð
þið nota neyðarútganginn. Ef þið
álítið óhætt að fara út um dyrnar
lokið þeim þá strax á eftir ykkur.
Getið þið ekki komist út þegar í
stað (hugsanlega eruð þið í háu
húsi) haldið þá dyrunum lokuð-
um, opnið glugga og kallið á
hjálp. Bíðið þess að slökkviliðið
komi og nái ykkur niður. Ykkur
kann að þykja biðin löng en oftast
er liðið fljótt á vettvang.
Neyðist þið til að hoppa út,
stökkvið þá ekki í skelfingu án
undirbúnings. Takið í glugga-
karminn og látið ykkur falla en
leitist við að lenda mjúklega.
Lokist þið þrátt fyrir allt inni í
reyk, munið þá að hiti og reykur
stíga til lofts. Leggist því ágólfjð
og andið með stuttum andar-
drætti gegnum nefið. Hyljið and-
litið með votum vasaklút eða fatn-
aði til að verja ykkur. Ullarklæði
vernda húðina gegn hita.
Af þessu má sjá að ýmislegt er
unnt að gera í eldsvoða uns hjálp-
in be'rst, ef fólk áttar sig á því og
hefur undirbúið sig.
Minnist þess þó að eldsvoði er
oftast hamslausari, hættulegri,
hraðari og skelfilegri en þið hafið
nokkru sinni ímyndað ykkur.
Álítið ekki að gert sé of mikið
úr hættunni. Undirbúið ykkur
fyrir það versta, það sem skárra
er veldur ykkur þá ekki alvarleg-
um áhyggjum.
Háhýsi
Búið þið í háhýsi, þá á að vera i
því reyklaust, eldtraust stigahús,
sem unnt er að nota ef eldur brýst
út.
I húsum sem eru lægri en átta
hæða er ekki víst að stigahús sé
öruggt, en það geta tæki slökkvi-
liðsins orðið að liði ef stigahúsið
fyllist af reyk.
Öll hús, sem nú eru byggð
hærri en tveggja hæða, eiga að
vera eldtraust. Hver íbúð á að
vera allörugg vegna eldsvoða í
næstu íbúð. Ykkur á því að vera
óhætt uns slökkviliðið kemur, í
'öðrum íbúðum en þeirri sem
brennur. Komi reykur inn frá
stigahúsi eða loftræstiristum,
haiaiö þá dyrum loKuðum fram í
stigahúsið en loftið reyknum út
um glugga og svaladyr. Faríð
aldrei fram í stigahús nema full-
víst sé að það sé óhætt.
Sjálfvirk viðvörun
Sjálfvirk viðvörun ér reyk- eða
hitaboði sem skynjar ef reykur
eða hiti myndast og gefur viðvör-
un með hljóðmerki. Kerfið getur
verið rafdrifið eða tengt við raf-
hlöðu.
Brunaboðinn er settur á stað,
þar sem búast má við að hiti eða
reykur nái skjótt til hans, til
dæmis efst í stigahúsi. Reykboðar
gefa mjög fljótt viðvörun og geta
því bjargað lífi og eignum sem
annars gætu farið forgörðum i
eldsvoða. Eins og áður hefur kom-
ið fram, þarf oft lítið til að
slökkva eld, ef þið uppgötvið
hann nógu skjótt. Viðvörunar-
kerfi eins og þau sem iðnfyrir-
tæki, hótel, skólar og sjúkrahús
hafa sett upp eru nokkuð dýr en
nú hafa komið á markaðinn ódýr-
ari gerðir ætlaðar fyrir íbúðar-
hús. Lofa þau kerfi mjög góðu.
Þótt tryggingafélög hér vilji ekki
veita afslátt út á slík tæki er það
kannslp meira en peninganna
vírði aö vakna 1 tæka tíð, ef eldur
brýst út.

sterka rvksusan... #
Styrkur og dæmalaus endlng hins þýðgenga,
stillanlega og sparneytna
mótors. staðsetning
hans. oghámarks
orkunýting, vegna
lágmarks loft-
mótstöðu í
stóru ryksiunni,
stóra, ódýra
pappírspokanum
og nýju kónísku
slöngunni,
afbragðs sog-
stýkki og varan-
legt efni, ál og
stál. Svona er
NILFISK:
Vönduð og
tæknilega ósvik
in, gerð til að
vinna sitt verk
fljótt og vel, ár
eftir ár, með lág-
marks truflunum
og tilkostnaði
Varanleg: til lengdar
ódýrust.
Nýr hljóð-
deyfir:
Hljóðlátasta
ryksugan.
Afborgunarskilmálar
ETAMIY HÁTÚN 6A
rUlllA SÍMI24420
Raftækjaúrval — Næg bflastæði