Dagblaðið - 31.03.1977, Blaðsíða 10

10
DAGBLAÐIÐ. FIMMTUDAGUR 31. MARZ 1977.
UBIABIÐ
[frfálst, úháð dagblað
Útgefandi Dagblafiiö ht
Framkvæmdastjóri: Sveinn R. Eyjólfsson. Ritstjóri: Jónas krístjánsson.
Fróttastjóri: Jón Birgir Pótursson. Ritstjómarfulltrúi: Haukur Holgason. Skrifstofustjóri ritstjórnar:
Jóhannos Reykdal. íþróttir: Hallur Símonarson. Afistoðarfróttastjóri: Atli Steinarsson. Safn: Jón
Sævar Baldvinsson. Handrit: Ásgrímur Pálsson.
Blafiamenn: Anna Bjarnason, Ásgeir Tómasson, Bragi Sigurfisson, Ema V. Ingólfsdóttir, Gissur
Sigurfisson, Hallur Hallsson, Helgi Pótursson, Jakob Magnússon, Katrín Páisdóttír, Krístín Lýös-
dóttir, Ólafur Jónsson, Ómar Valdimarsson, Ragnar Lár. Ljósmyndir: Bjamleifur Bjamleifsson,
iHörfiur Vilhjálmsson, $veinn Þormófisson.
Skrifstofustjóri: Ólafur Eyjólfsson. Gjaldkerí: Þráinn <l»orleifsson. Dreifingarstjóri: Már E. M.
Halldórsson.
Áskriftargjald 1100 kr. á mánufii innanlands. í lausasölu 60 kr. eintakifi.
Ritstjóm Sífiumúla 12, sími 83322, auglýsingar, áskriftir og afgreifisla Þverholti 2, sími 27022.
Setning og umbrot: Dagblaðifi og Steindórsprent hf., Ármúla 5.
Mynda-og plötugerfi: Hilmir hf.. SíAumúla 12. Prentun: Árvakur hf., Skeifunni 19.
Þegar banka er bjargað
Tímaritið Frjáls verzlun skýrði
nýlega frá því bæði á forsíðu og
inni í blaði, að Útvegsbankinn
væri um það bil að verða gjald-
þrota. Þessar fréttir komu í kjöl-
far almennrar vitneskju um, að
Útvegsbankinn ætti við ýmsa
erfiðleika að etja umfram aðra banka.
Dagblaðið kannaði þetta mál mjög rækilega
og birti um það forsíðufrétt á föstudaginn var.
Komst blaðið að raun um, að bankinn stóð nógu
tæpt til þess, að á vegum Seðlabankans er
unnið að víðtækum aðgerðum til bjargar
honum.
Dagblaðið skýrði frá því, að lán Útvegsbank-
ans til útgerðarinnar væri helzta vandamál
hans. Ennfremur hefði bankanum ekki tekizt
að halda hlutdeild sinni í almennum innláns-
viðskiptum sparifjáreigenda.
Dagblaðið skýrði einnig frá því, að banka-
stjórar Seðlabankans hefðu nýlega boðað
bankastjóra Útvegsbankans á sinn fund til að
gera þeim grein fyrir hinni alvarlegu stöðu
bankans gagnvart Seðlabankanum, er yfir-
drátturinn var 31. janúar kominn upp í 1,1
milljarð króna.
Dagblaðið skýrði loks frá því, að Seðlabank-
inn hygðist bjarga bankanum með því að færa
aðstöðu milli ríkisbankanna. Yrði Búnaðar-
bankinn látinn taka að sér útibú Útvegsbank-
ans á Seyðisfirði og Landsbankinn látinn taka
Patreksfjörð, en báðir þessir staðir munu hafa
verið Útvegsbankanum þungir í skauti.
í staðinn hafði Seðlabankinn ákveðið, að
Útvegsbankinn fengi tvo og jafnvel þrjá feita
bita á Reykjavíkursvæðinu eins og til dæmis
Seltjarnarnes og Hafnarfjörð. Síðar hefur
komið í ljós, að þriðji bitinn er nýtt útibú
bankans í Kópavogi.
í Landsbankanum og Búnaðarbankanum eru
menn lítt hrifnir af þessum björgunarað-
gerðum og hið sama má segja um fórnardýrin á
Reykjavíkursvæðinu. Til dæmis hafði um langt
skeið verið sameiginlegur vilji bæjarstjórnar
Seltjarnarness og Landsbankans, að sá banki
setti þar upp útibú, þegar bæjarfélagið væri
orðið nógu stórt til þess.
En menn geta lítið gert, þegar tilskipanir
koma frá þeirri stofnun í þjóðfélaginu, sem er
voldugri en sjálf ríkisstjórnin. Munu allir
aðilar sennilega láta Seðlabankann kúga sig í
þessu máli.
Athyglisverð eru viðbrögð ráðherra og þing-
manna við þessum upplýsingum Dagblaðsins.
Enginn sagði neitt, þegar Frjáls verzlun sagði
gjaldþrot Útvegsbankans yfirvofandi. En
heilum degi er eytt í umræður á alþingi um
svokallaða æsifréttamennsku, þegar Dagblaðið
skýrði frá staðreyndum málsins.
í umræðum þessum var allt staðfest, sem
Dagblaðið hafði sagt um orsakir erfiðleika
Útvegsbankans og björgunaraðgerðir Seðla-
bankans, svo og allt annað, sem Dagblaöið hafði
um málið að segja. Samt leyfa Ólafur Jóhannes-
son bankamálaráðherra og nokkrir þingmenn,
sem hafa hagsmuna að gæta, sér að tala um
„rangar upplýsingar“ og „fjarstæðu“.
I þessum marklausu og röklausu fúkyrðum
kemur greinilega fram tillitsleysi þessara
stjórnmálamanna gagnvart sannleikanum og
miðlun hans til fólksins í landinu.
Einhvers konar óli
Einar Guðmundsson:
FLÓTTINN TIL
LlFSINS
Ófullgerð skáldsaga
Reykjavik 1976. 152 bls.
Skyldu einhverjar nýjungar,
verideg nýmæli, vera að ske í
íslenskum bókmenntum þessa
dagana og árin? Slíkt er ekki
allténd gott að greina í fljótu
bragði. Og ekki allténd víst
hvar eigi að gá að nýjungunum.
Kannski einhvers lags nýstefna
í ljóðagerð sé að koma fram í og
meó stóraukinni ljóðaútgáfu á
seinni árum, ódýrri einka-
útgáfu ungra og oft kornungra
höfunda, utan venjulegs bók-
sölukerfis. En hver hefur lesið
öll þau hefti og kver til hlítar?
Og vera má að á popp-
markaðnum gæti líka að sínu
leyti einhverra viðlíka nýmæla
eða nýsköpunar innan um og
saman við verslunarvöruna.
Svo ekki sé talaó um skáldið
Megas og hljómplötur hans.
A þessum markaði, ofan eða
neðanjarðar í bókmenntunum,
hefur hins vegar lítið farið
fyrir nýjungum í sagnagerð eða
skáldsagnaútgáfu þótt stöku
bók í lausu máli hafi komið út í
fjölrituðum einka-útgáfum.
Samt er uppi á meðal vor skáld-
sagnahöfundur sem semur og
gefur sjálfur út harla nýstár-
legar sögur, ólíkar flestöllu sem
við er að venjast í bókum. Einar
Guðmundsson heitir höfundur-
inn, og saga hans frá í haust er
að minnsta kosti önnur bók
hans. í fyrra kom sem sé út bók
sem allténd mátti taka eftir
nafnsins vegna, Lablaða
hérgula hét hún — skáldsaga
eða skúlptúr að sögn höfundar í
formála fyrir bókinni. Báðar
eru bækurnar fjölritaðar,
gefnar út á kostnað höfundar i
300 eintökum hvor um sig. Og
þetta eru reyndar báðar skrýtn-
ar og skemmtilegar bækur, ef
menn taka þeim eins og .þær
koma fyrir, hvort sem rétt er að
kalla þær sögur eða eitthvað
annað.
í formála sínum í fyrra lýsti
höfundur í stuttu máli vinnu-
brögðum sínum: sagan var,
sagði hann, sundurklippt og
samanskeytt upp úr ritverkum
hans undanfarin þrjú eóa fjög-
ur ár. „Langaði mig sumpart til
að gefa mynd af eðlisfari dag-
blaðs, sem gerir hvort tveggja í
senn: að herma eftir lífinu og
reyna að móta það.“ Nú er ekki
Nýting raforku
til húshitunar
Inngangur
Þann 10. þ.m. ritaði Berg-
steinn (iizurarson byggingar-
verkfræðingur grein i Dagblað-
ið er bar yfirskriftina ,,Er raf-
orkuverð til rafhitunar niður-
greitt?". Í upphafi greinar-
innar er getið skrifa minna um
raforkuverð til stóriðju og enn-
fremur starfa minna að rafhit-
un húsa. Greinarhöfundur
heldur þvi fram að áhuga á
nýtingu raforku til húshitunar
megi að nokkru leyti rekja til
„pólitiskrar gagnrýni á raf-
orkusölu og raforkuverð til
álverksmiðjunnar". Hvað störf
min að rafhitunarmálum
varðar visa ég fullyrðingu þess-
ari algjörlega á bug. Á það skal
bent að upphaf greinar Berg-
steins ber það greinilega með
sér að kveikjan að skrifum
hans um rafhitun er grein min
um raforkuverð til stóriðju er
birt var i Dagblaðinu þann 3.
febrúar sl. Skrifum Bergsteins
unt afskipti min af rafhitunar-
málum er ofaukið i umræóum
um það hvort raforka til húshit-
unar sé seld undir kostnaðar-
verði eða ekki og geri ég þvi
þann hluta greinar hans ekki
að frekara umræðuefni.
Rangar forsendur
útreikninga
Með töflu, sem Bergsteinn
birtir í grein sinni, telur hann
sig sýna fram á að raforkuverð
tií húshitunar sé niðurgreitt.
Því miður eru útreikningar
hans gerðir af vanþekkingu á
eðli sölu og dreifingar raforku
og byggðir á röngum forsend-
um.
Það er fráleitt að einangra
rafhitunarmarkaðinn frá ann-
arri raforkunotkun og hugsa
sér að orkuver sé rekið einung-
is til að framleiða raforku til
húshitunar. Líta verður á raf-
hitanotkun sem viðbót við al-
menna notkun. Raunverulegur
kostnaður raforku til húshit-
unar verður þá kostnaður
vegna viðbótarmarkaðarins. Sá
nýtingartími, 3500 klst/ári. sem
Bergsteinn reiknar með við
stöðvar.vegg, er nýtingartíminn
sem reikna má meö að sé við
húsvegg. Vegna samlögunar er
nýtingartíminn hærri við
stöðvarvegg raforkuvers. Enn-
fremui' skal á það bent að Berg-
steinn er að ræða um núver-
andi sölu raforku til húshit-
unar sem byggð er á rof-
heimild. Nýtingartími slíkrar
hitunár er miklu hærri en hit-
unar án nokkurra takmarkana.
Rafhitun, sem með rofi er
haldið utan toppálags í aðveitu-
stöð, hefur þar óendanlegan
nýtingartíma þar sem hann er
hlutfallið rnilli orkunotkunar
og aflnotkunar. Nýtingartimi
heildarnotkunar rafveitu, sem
selur raforku til almennra nota
án húshitunar, er á bilinu 4000
til 5000 klst/ári. Hvernig skyldi
Rafveitu Hafnarfjarðar hafa
tekist að ná um 6000 klst.
nýtingartíma með raforkusölu
til húshitunar ef sú notkun
hefði 3500 klst. nýtingartíma?
Af þvi sem nú hefur verið rakið
er ljóst að heildasölukostnaður
sá, sem Bergsteinn birti i þriðja
dálki töflu sinnar, er hrein fjar-
stæða og þar með einnig töl-
urnar í fjórða dálki og þrjár
efstu tölurnar í sjöunda og
síðasta dálki.
Utreikningar
Norðmanna
Arið 1972 var gerð á vegum
tiekniháskólans NTH í Þránd-
heimi í santvinnu við rann-