Dagblaðið - 10.06.1977, Blaðsíða 11

DACiBI.AÐIÐ. KOSTUDACUK IO..IUNI 1977.
11
Þorskurinn á hvergi
griðastað við ísland
Kjallárinn
l'iirskiinmi n hviTfji fO'iOn-
slaO viO Islandssirciidur. Krid-
uriu lioll'm oi; |)ar iuoO talin öll
islon/ka landhol.mn upp i fjöru-
sloina or i dau oitl slórl voirti-
sviorti. Tpuararnir moua yf'ir-
loill lilirt voirta virt landirt innan
12 milna op slrtr hrtlf hafa vorirt
lokurt fyrir voirtum þoirra virta
virt landirt. Monn yrrtu harla
ulartir. of virt værum taldir hafa
ofni á svo mikilli frirtun og
þossi veiðisvæði væru i raun
griðastaður þorsksins. En
aðeins eill sværti virt ísland er
alfriðart tvo mánurti á ári. Sel-
vogsbankahrtlfirt.
Hin sværtin iill og þar mert
talin 12 milna landhelgin upp i
fjörugrjrtt eru vettvangur
uegndarlausrar srtknar mert
netum. linu. handfa'rum or
sum sværtin mert nrtt. A Húna-
flrtasvæ'rtinu eins ou sværtunum
út af Vestfjörrtum eru. art því er
mér hefur verirt t járt. allt upp i
145 dekkbátar. þrttt sjávarút-
vegsrártherra kalli Húnaflrta
friðað svæöi. Þessi bátafjöldi.
íslenzkir og færeyskir hand-
færabátar. getur fræðilega séð
fengið þriggja skuttogara farm
á dag allt sumariö. Þetta þýrtir
hvorki meira né minna en, að
fengju togararnir aö veiöa
þarna væru þar aö jafnaöi
20—30 togarar art veirtum.
Þart verður art segjast um
annart strtrt friöart svæði. Kol-
beinseyjarsværtið. art togararnir
voru reknir þaóan en svæöiö er
fullt af neta- og handfærabát-
um allt sumarið. Svæðið á
Þistilfirói, sem nær í hánorður
frá Hraunhafnartanga og rétt-
visandi austur fra l.anganesi.
or srtll goysimikirt af hátum frá
Ey.iaf iurrtarhöf nuiii og llúsa-
vik. auk soknat hoimamanna. A
því svierti or oinnig loylt art
veirta í nrtt.
Erirtarta hrtllirt á I’apagrunni
er í ár og var i fyrra fullt al'
færeyskum linú- og handfæra-
hátum. og hvart þeir veirta voit
onginn noma þeir sjálfir.
Hagsmunasjónarmið
róða miklu um hólfin
Þart furrtulega virt frirtarta
hrtlfirt á Selvogshanka er. art
þart nær ekki þeim tilgangi sin-
um art vera hrygningarsværti
f.vrir þorsk. ýsu og ufsa nema í
mesta lagi út i 120 faðmu á
vertírtinni. Þegar þaö hólf var
startsett gerðist það skritna art
þart náði ekki nema inn að 12
mílum. Þar fyrir innan má hver
sem er af tslendingum veirta í
net. línu og handfæri. þrttt vitart
sé. art hrygningarsværtirt nær
miklu lengra upp en linan
gefur tilefni til art ætla. í þessu
máli kemur greinilega fram,
hve hagsmunasjrtnarmiðin geta
rártirt miklu um. hvernig hólfin
verrta i laginu.
Þarna eru dregin fram dæmi
um. hvernig ekki á að standa art
frirtun. Þart er ekki nóg að friða
fiskinn fyrir einu veiðarfæri og
leyfa svo öðrum að stunda
hömlulausar veiöar meö
öðrum veiðarfærum. jafnvel út-
lendingum, því að Færeyingar
veirta i öllum þessum hólfum
mert færum og linu.
Virt hlastr, art ivoir þrirtju af
hrygningarstofni þorsksins séu
drepnir fyrir hrygningu.
í iirtru lagi hafa hreytingar á
skilyrrtum fisksins i sjónum
orsakart. art þart virrtist sem
þorskstofninn eigi ekki grirta-
start d.júpt út af Vestfjörrtum,
þar sem ártur nártist ekki til
hans, vegna krtlnunar sjávarins
á þeim slrtrtum. Kolnunin virt
(Irænland virrtist halda þorsk-
inum allt árirt á sværti þar sem
islen/k veirtiskip ná til hans
mert botn- og flottrolli.
Sem startfestingu á þessu
þa'tti mér strtrfrórtlegt art fá
upplýst. hve mikirt af hrognuin
hefur verið fryst eða saltað í ár
og fá fiskifræðinga til að segja
til um mert þeim hætti, hversu
mikil stofnstærð. mert venjuleg-
um afföllum, hefur verirt út-
márt.
Af framansögðu er ljóst, að
frirtun. sem yrði framkvæmd
nú. verður art ná til miklu fleiri
en togaranna einna. Togarar
eru í dag stóriðja landsbyggrtar-
innar. og sú iðja, sem veitir
atvinnu allt árirt unt kring, kjöl-
festa sem ekki hefur hörmu-
legt árstirtabundið atvinnuleysi
i för mert sér.
„Vinir okkar,
Fœreyingar“
Vinir okkar, Færeyingar,
stórjuku sóknina við ísland.
þegar við færðum landhelgina í
50 mílur 1972. Þeir beittu á
islandsmirt bærti stórum og
smáum skipum og byrjuðu þá
art senda sina stærstu saltfisk-
logara á Islandsmirt, sem ekki
höfrttt S'-;.l hér í áratug.
Xú, þegar fiskveirtar okkar
sjálfra eru algerlega komnar i
eindaga, höfum við gert stóran
samning virt Færeyinga um art
þeir fái art veirta fisk, sem virt art
iirtrum kosti þyrftum aö veirta
sjálfir. Væri vel, art við gætum
verirt svona rausnarlegir virt
frændur okkar, Kæreyinga, en
tvennt kemur til, sem gerir
þetta mjiig erfitt.
Kiskurinn í sjónum við
Ísland er ekki nándar nærri
nógur fvrir okkur sjálfa og þau
skip sem virt höfum keypt. 1
örtru lagi hafa Færeyingar
gengirt helzt til mikið á lagið og
tekirt art sumra sögn stórum
meira en þeim var gefiö fyrir-
heit um. (lekk þetta svo langt á
sirtasta ári, að forstjóra Land-
helgisgæzlunnar þótti nóg
komirt og hélt fram, að Færey-
ingar væru búnir að taka miklu
meira af fiski viö ísland en
samningur þeirra hljóðaði upp
á. Þetta á rætur að rekja til
þeirrar skoðunar sjávarútvegs-
ráðherra, viö mat á, hve mikið
Eæreyingar mundu veiöa, að
hann teldi færeyska togara og
önnur veiðiskip við Island ekki
vera nema hálfdrættinga á við
íslenzk veiðiskip. Mín eigin
re.vnsla er. aö Færeyingar séu
fyllilega jafnokar okkar í
veiðum. Fære.vski flotinn hefur
staðirt í miklum blóma og aldrei
meira en á síðasta ári. Færey-
ingum hefur liöizt að taka
miklu meiri fisk við Island en
um var samið, og er þar um að
kenna algeru reiðileysi is-
Auðunn Auðunsson
lenzkra stjórnvalda um eftirlit
meö þessum málum.
Beigíumenn
Belgiumenn hafa lengst rikja
Efnahagsbandalagsins haft
fiskveiðisamning við Islend-
inga. Reynsla af þessum við-
skiptum hefur verið Belgíu-
mönnum til skammar. Ef fariö
væri aö islenzkum lögum, heföu
þeir oft á tiðum fengið stórar
sektir, því að þeir hafa búið
veiðiskip sín á þann veg. Þeir
hafa haft fullfrágengin humar-
troll ofan dekks, en humar hafa
þeir aldrei fengið leyfi til að
fiska á Islandsmiðum, til hvers
svo sem þessi veiðarfæri hafa
verið notuö. Það vita Horn-
firðingar, Vestmannaeyingar
og yfirleitt menn í þeim
höfnum, sem Belgíumenn hafa
leitað til, að Belgíumönnum
hefur liðizt aö vera með alltof
smáan möskva í poka á þessu
tímabili lengst af.
Þetta eitt hefði átt að nægja
til að gera þá burtræka af ís-
landsmiðum f.vrir löngu.
Brýna nauðsyn ber til að taka
þessi mál þegar í stað- upp við ,
Efnahagsbandalagið.
Auðunn Auðunsson
skipstjóri.
Hitaveita Suðurnesja:
Margir mega læra betur
Ekki alls fyrir löngu, eða
nánar tiltekið 2.2. ’77, birtist
grein i Dagblaðinu um Hita-
veitu Suðurnesja eftir Gísla
Wíum þar sem hann gagnrýnir
þá ákvörðun HS að áætla að
selja heita vatnið einungis gegn
hemli, en samkv. útreikningi i
greininni er sú aðferð mun dýr-
ari en ef selt er gegn mæli.
Skömmu seinna, eða 16.2. '11,
birtist grein i sama blaði eftir
Sigþór Jóhannesson, starfs-
mann Fjarhitunar hf. í þessari
grein er leitast við að leiðrétta
missagnir, eins og komist er að
orði, i grein Gísla.
Svo virðist sem þau
rök sem koma fram i grein
Sigþórs til að hrekja staðreynd-
irnar í grein Gísla séu þau einu
sem HS hefur sér til málsbóta í
þvi óréttlæti sem hún ætlar sér
að leiða yfir ibúa Suðurriesja,
þar sem ekkert annað hefur
heyrst frá Hitaveitunni, þó svo
art Gisli sé búinn art svara
Sigþóri og gera enn nánari
grein fyrir sinu máii. Eg hef
verirt art hirta eftir svari frá IIS
virt þeim fjöltnörgu spurning-
um sem birtust í síðari grein
Gísla en ekki komið auga á
neitt slíkt. Er þart ekki lág-
marksskylda HS art gera hreint
fyrir sínum dyrum, annaðhvort
art hrekja sjónarmirt Gísla inert
haldbærum rökum erta virtur-
kenna fljótfærni sína þegar 11S
ákvart art sel.ja vatnirt arteins
gegn hemli? Erta var þart ekki
fljótfærni? A hara art láta fólk
borga meira en réttlátt er? Þar
sem ég er ekki sáttur virt f.vrir-
komulag HS við vatnssöluna,
það er gegn hemli, hef ég
íeitast við að kynna mér málið
frá ýmsum hliðum og komist að
þeirri niðurstöðu, að vatnssala
gegn mæli er miklu hagkvæm-
ari fvrir neytendur. Það hefur
HS ekki gctað hrakið enda
leiddi Sigþór hjá sér i grein
sinni að gera útreikninga á hit-
unarkostnaði ef selt er gegn
mæli, þó það ætti að vera mun
auðveldara að gera áætianir um
vatnssölu gegn mæli þar sem
margra ára góð re.vnsla er á því
fyrirkomulagi, t.d. i Reykjavik.
ÖIlu dapurlegri reynsla hefur
fengist á hemlafyrirkomulagirt
eins og t.d. í Garðabæ Er þart
kannski slíkt sem HS ætlar art
láta verrta sér art leirtarljósi?
Dapurleg re.vnsla garrtbæinga
af hemlafyrirkomulaginu hefur
kennt þeim art vatnssaia gegn
mæli er hagkvæmari ne.vtend-
um, og er nú ákvortirt art hverfa
frá hemlum yfir í mæla Ilvaða
rök eru fyrir þvi art hagkvæm-
ara sé art nola hemla á Surtur-
nes.jum frekar en i Garrtabæ?
Sigþór telur upp þr.jú atrirti
sem valda beinum sparnarti ef
selt er gegn hemli. er |>art mæla-
álestur, virthald hcnila inínna
tjielta tel ég vafasamt) og inn-
heimla einfaldari. Eg vil hins
vogar benda á verrtmismun a
hemli + 2 hleudu'm og mæli.
Verrt á homli og 2 blendum var
1.4. '11 hjá llértni 24.540 kr.
Verrt á mæli var 1.4. '77 hjá H.
Guðjónssyni kr. 15.265. Ef
áætlaður er ibúðafjöldi sam-
kvæmt íbúafjölda 1974 eru um
það bil 2090 íbúðir á veitusvæði
HS. Mismunur á verði hemils
og mælis er kr. 9.275 á hverja
íbúð. sein er þá kr. 19.384.750 í
stofnkostnaði á 2090 ibúðir.
Þart er sú upphært sem HS
sparar sér mert þvi art nota
mæla.
Sigþór gagnrýnir samanburð
Gísla á hitunarkostnaði með
olíu og vatni seldu gegn hemli.
Þau rök sem hann setur fram
gagnrýni sinni til stuðnings
sýnast mér einmitt stvðja þá
skortun art hagkvæmara sé f.vrir
ne.vtendur art kaupa vatnið
gegn mæli. Þvi eins og hann
segir stendur í loirtbeiningum
HS art vatnsnotkunin fari art
miklu le.vti eftir einangrun,
frágangi og nýtni hitunarkerfa
húsa, — er þá ekki hagkvæm-
ara fyrir neytendur art geta
stjórnart vatnsnotkuninni sem
inest sjálfir? Ennfremur vil ég
sp.vrja í sambandi við bráða-
birgðaútreikning um vatns-
notkun þar sem talið er að 1 ml
á mán. þurfi fvrir hverja 1700 I
oliu af ársnotkun: Er það ekki
meðallalstala fyrir alla mánuði
ársins og kemur ekki út úr þvi
dæmi of lág tala fyrir hámarks-
vatnsþörf á kaldasta tima?
Munurinn á meðaltalsnotkun
og hámarksnotkun í f.vrra dæm-
inu er 1 mínl á mán. sem er þá
jafnframt það vatnsmagn sem
er vanreiknað í upplýsingum
HS. Þessi eini ml á mán. gerir i
kostnaði vfir árið
1x12x2.500 = 30.000 kr. sem er
þa hægt að bæta virt útkomu
Sigþórs í dæminu um hitunar-
kostnað og kemur þá dæmið
þannig út: 84.000 + 30.000 = kr.
114.000. Full kvnding umrædds
húss er með olíu árjð 1976 kr.
110.000. ef reiknað er mert 10*V>
i annan kostnað er upphærtin
110.000 + 11.000 = 121.000 kr.
Ef 114.000 kr eru 69% af
Kjallarinn
r
Olafur Jónasson
121.000 kr. er ég hræddur um
að margir megi lesa upp og
læra betur. I lok greinar sinnar
segir Sigþór að sú reynsla sem
komin sé á hitaveituna í
Grindavík bendi til þess að
1700 1 oiíu jafngildi 1 ml vatns
sé fremur of lág og húseig-
endur taki minni vatnsskammt
mirtart við fyrri olíunotkun.
Þetta getur verið rétt miðað við
þær verturfarsaðstæður sem
voru i vetur. Ef allir útreikn-
ingar HS eru byggðir á eins
traustum viðmirtunum þarf
kannski enginn art vera hissa á
útkomum úr þeirra dæmum.
Art endingu vil ég skora á
Hitaveitu Surturnesja að svara
þeirri gagnrýni er konrið hefur
fram á þart vatnssölufyrirkomu-
la.g sem luin hefur ákvertirt því
margir ibúar Surturnesja birta
éftir svörum virt Irimim fjöl-
nuirgu spurningum seiri fram
hafa komirt i blörtum um þetta
mal.
Olafur Jonasson
ritvarpsvirki. Sandgerði.
1. diemi: 380 rúnim olíunotkun 1976.
Arsnotkun 4.254:1700 = 2.5 inl mertaltal
kaldasti nián. 499x12:1700 ='3,5'ml hámark
heitasli mán. 202x12:1700 = 1,4 ml lágmark
2. tlæmi: .380 niiniii hús olíunotkun 1975
Arsnotkun 4.175:1700 = 2.4 ml mertaltal
kaldast i maii. 628x 12:1700 = 4.4 ml hamark
heitasli inan. 150x12:1700 = 1.0 ml lágmark.