Dagblaðið - 30.12.1977, Síða 9

DAGBLAÐIÐ. FÖSTUDAGUR 30. DESEMBER 1977.
9
N
Allt þetta tal um Ijós
Vinur minn einn er kvæntur konu
sem er svo hreinlát að í hvert skipti sem
hann fer fram á bað til að þvo sér biður
hún hann að gera nú ekki sápuna
skítuga.
Við þurfum að þvo
smánarblettinn
af þjóðfélaginu.
Skrepptu út í búð, góði,
og kauptu alla sápu
sem tii er í heiminum.
Nú stendur yfir aðal hreinlætistíminn.
Dagfarsprúðar eiginkonur umhverfast
algjörlega og skipa eiginmönnum sfnum
að príla upp á borð og stóla, vopnaða
fötum og tuskum, til að gera loftin f
fbúðinni hrein.
Og jafnvel þótt þeir séu svo loft-
hræddir, að þeir óttast meira að segja
Þingeyinga, eru engin grið gefin. Upp
skulu þeir, hvað sem tautar og raular.
Sfðan er manninum f háloftunum
stjórnað af konunni á jörðu niðri og
skortir þar venjulega ekkert á skipan-
irnar. — Aðeins lengra til vinstri. —
Ætlarðu að skilja eftir þennan stóra
blett þarna beint fyrir framan nefið á
þér. — Slfkar eða álíka athugasemdir
hljóma nú á öðru hverju heimili um allt
land. En það er ekki nóg með þetta. Það
þarf líka að þurrka ryk af húsgögnunum.
Það gerir konan venjulega sjálf, þvf að
það er ekki á allra færi að meðhöndla
kristalinn og postulfnið sem safnast
hefur, ef til vill í fjörutfu ára búskap.
Einn kunningi minn sagði mér um
daginn að hann hefði verið hamingju-
samlega kvæntur f tólf ár. Finnst þér
það ekki bara gott, af fimmtán að vera,
bætti hann síðan við.
En það er fleira sem fylgir jólunum.
Það sem mér finnst hvað leiðinlegast er
búðarápið. Eg hef svo sem ekkert við það
að athuga að rápa sjálfur. Hins vegar
finnst mér algjör óþarfi af öllum hinum
að vera að þessu. T.d. var ég orðinn
talsvert svekktur á Þorláksmessu um
síðustu jól, en þá taldist mér svo til að á
mig hefðu gengið f bókstaflegum skiln-
ingi þrjátíuþúsund manns. Og ég þekkti
ekki nema tvo þeirra. Meiri hluti þessa
fólks virtist ekkert hafa þarna að gera og
datt mér á tímabili f hug að það hefði
farið í bæinn í þeim tilgangi einum, að
ganga á mig.
Það er elskað og unnað
um áramótin.
Vín á svo vel við
vinahótin.
Það er drukkið og dansað
daðrað og etið.
Vín á svo vel við
vaiið ketið.
Það er hlustað á hljóðvarp,
hlýtt á presta.'
Vín á svo vel við
viðburðinn mesta.
En enginn vill enda
í aiisherjar slarki.
Vín á svo vel við
að vissu marki.
Og við munum það heilræði
er maður skálar.
Mungát skal höfð í nærveru sáiar.
I nútíma þjóðfélagi er það eitt af
mestu vandamálum fólks, hvað það á að
gefa vinum og vandamönnum f jólagjöf.
Það er ekki hægt að gefa undanrennu.
Hún er of dýr. Menn geta auðvitað gefið
tengdamæðrum sfnum flugfar til Rúss-
lands, aðra leiðina, og svo er líka tilvalið
að gefa fólki afsláttarkort hjá KRON. Ég
þekki mann sem hefur fengið skyrtu og
bindi á jólum undanfarin þrjátfu ár,
nema í fyrra. Þá fékk hann tvær skyrtur.
Gefðu mér allt sem þú átt,
elskan mín, þegar í nótt.
Hérlendis birtir nú brátt.
I birtunni flest verður ljótt.
Flýttu þér, fölnar nú tungl,
fjallinu nær það í öxl.
Ef þið haldið að ég ætii
að botna þetta eruð þið
eitthvað skrítin.
Það sem mér líkar einna verst við jól
og áramót eru allar ljósaperurnar sem
fólk hengir á líklega sem ólfklega staði á
húsum sfnum. Jólin eru hátfð ljóssins,
segir fólk. Og svo fer það 1 bæinn og
kaupir fjórtán ljósaperur á snúru og
hengir á svalirnar hjá sér. I sumum
fjölbýlishúsum er fólk meira að segja
samtaka hvað þetta snertir, þótt það geti
rifist tímunum saman um það hver eigi
að nota þvottahúsið tiltekinn dag. Af
þessum sökum eru flestar blokkir fagur-
lega skreyttar og samræmi i litavalinu.
En það versta við þessar perur er það, að
þær lýsa ekki neitt. Nú vil ég ieggja til
við alla blokkar- og húseigendur
Islands, að þeir kaupi fjórtán ljósaperur
per. mann fyrir næstu jól og hafi þær
glærar. Þá koma þær til með að lýsa upp
umhverfið. Og hver vill ekki eiga þátt f
þvf að nágranninn sé sæmilega upplýst-
Eg fór einn dag að ieita
að ijósi heimsins.
Oss löngum finnst þar
vera rafmagnslaust.
Eg fann það ekki, fór i
i næstu verslun,
flæktist búð úr búð,
og svo kom haust.
Er laufin bæði fuku og
féllu af trjánum
f jálglega um það taiað var,
að eflaust gætu okkar
bestu synir
á Alþingi oss gefið svar.
Uppi við kröflu,
uppi við kröflu.
Fyrir kröfluvirkjun eigum
við skilið hrós.
Við ýtum á takka,
ýtum á takka
og samstundis tendrast
þar áiheimsljós
(eða var það kannski
járnbiendiljós).
Láttu ganga
Ijóðaskrá
Allt þetta tal um ljós minnir mig á
það, að ég ferðaðist með strætisvagni um
daginn. Heyrði ég þar á tal tveggja
manna Gunnars og Geirs. Kannastu við
söguna af Bakkabræðrum, spurði
Gunnar. Já, já, svaraði Geir. Þú manst þá
eftir þvf, þegar þeir byggðu húsið
gluggalausa og fóru að reyna að bera
sólskinið inn I það f húfunum sfnum. Já,
já, svaraði Geir. Hvernig stendur á þvi
að þeim tókst þetta ekki? spurði Gunnar.
Það er nú alveg augljóst, sagði Geir. Það
hefur verið gat á húfunum.
Eg vil vona að það verði ekkert gat á
höfuðfötum Islendinga um þessi jól og
að þeim takist öllum að bera birtu og yl
inn á hvert heimili f landinu, ef ekki f
höfuðfötum sínum, þá á einhvern annan
hátt.
Jólin nálgast.
Jóiin gleðja.
Jólin gera fólk ánægt f skapi.
Kaupmenn selja.
Kaupmenn gleðjast.
Kaupmenn græða þótt aðrir tapi.
Fólkið kaupir.
Fólkið eyðir.
Fólkið þarf því mikið að vinna.
Börnin hlæja.
Börnin gieðjast.
Börnin hlakka til gjafanna sinna.
Löggan stjórnar.
Löggan sektar.
Löggan hugsar um velferð þfna.
Prestar messa.
Prestar gleðjast.
Prestar fylla kirkjuna sína.
Að lokum óska ég öllum lands-
mönnum árs og friðar.
Ben.Ax.
Brúkaðu sparlega
brjóstvitið þitt
Vfsur og
vísnaspjall
Jón Gunnar Jónsson

Eiríkur Hallsson var prestur að Höfða
við Eyjafjörð á sautjándu öld, dáinn
1688. Hann var talinn gott skáld á sinni
tíð. Eftir hann er sálmurinn Til himins
upp ég augum lít, sem lengi hefur verið f
sálmabók þjóðkirkjunnar. Eftirfarandi
frásögn, hér endursögð, er f Nýju kirkju-
blaði 1909. Páll Melsteð er heimildar-
maður.
Lögfræðingarnir Magnús Stephensen,
þá orðinn gamall, Isleifur Einarsson á
Brekku, Álftanesi og Bjarni skáld
Thorarensen voru gestir hjá Geir
Vídalín biskupi og bar margt á góma.
Magnús sagði að hann gæti vel hugsað
sér að lifa upp alla sfna ævi. Ekki leist
þeim Isleifi og Bjarna á það. Geir sagði:
Ekki hefði séra Eiríkur Hallsson verið á
yðar máli, Magnús, og þótti hann maður
með mönnum á sinni tíð. Honum varð
fótaskortur, er hann var að fara á bak
hesti sfnum og kastaði þá fram þessari
stöku:
Finn eg að tekur förlast kraftur,
fjör og orku lina.
Þó vil ég ekki yngjast aftur
fyrir aila veröldina.
Páll Vatnsdal hét vfsnasmiður, sem
lengi var búsettur á Akureyri. Fyrir
30—40 árum stjórnaði ég riti og þá barst
mér i hendur bréf frá kunningja hans
með nokkrum vfsum eftir Pál.
Páll gaf út vísnakver og mun það
nýlega hafa verið endurprentað. Það
hét Glettur. Vill nú ekki einhver fróður
maður senda mér helstu æviatriði Páls,
fæðingar- og dánarár o.fl.? Hér koma
nokkrar vísur:
Páll var nýbúinn að lesa ljóðabók, sem
farandsali hafði prangað inn á hann, og
vegna þess að hann þóttist ekki hafa gert
góð kaup, var dómurinn kannski harðari
en ella myndi verið hafa.
Snilli rúin, göilum gróin,
guðdómsneistinn hvergi sést.
Eldurinn og öskustóin
efiaust geyma hana best.
Kunningi höfundar átti afmæli og
fékk þessa kveðju af þvf tilefni.
Heiil sé þér, Benjamín Benjamínsson,
bregðist þér aldrei þfn framtíðarvon.
Friður minn sé og andi með yður,
ástvinaleiðajárngrindasmiður.
Páll var f vinnu með mörgum mönnum
á Akureyri. Einn daginn bættist nýr
maður í hópinn. Hann var öðruvísi en
hinir og líka í frændsemi við konu at-
vinnurekandans. Um hann orti Páll
þessa vísu.
Mikið er þessi manngarmur
munahress og ánægður.
Það sannast hér, sem sagt var fyr,
að sæiir eru einfaldir.
Á Akureyri hefur lengi verið fjörlegt
og fjölbreytilegt kirkju- og trúflokkalíf.
Páll orti:
Syngjandi um sálarfrið,
safnandi tímans auö,
bendandi á himins hliö,
hugsandi um daglegt brauð.
Sjálfan mig seð ég fyrst
og síðan náungann.
Eg trúi á Jesúm Krist
— ég breyti eins og hann.
Og svo gefur Páll öllum sem þiggja
vilja þetta ágæta heilræði:
Brúkaðu sparlega
brjóstvitið þitt.
Það gerir hvern góðan
að geyma vel sitt.
Reykjaheiði er á milli Reykjahverfis
og Kelduhverfis. Á henni miðri hafði til
forna verið byggt sæluhús, og sáust
rústir þess fram á okkar daga. Einhverju
sinni að vetrarlagi fyrir langalöngu gisti
þar maður, sem Bjarni hét. Hann
dreymdi að til hans kom stórvaxinn
maður, kvað sá með rámri rödd þessa
vfsu:
Enginn bjó mér aumum skjói
út á dauðans hjarni.
Bjóst ég þá í kiakakjól.
Komdu með mér, Bjarni.
Tekið úr Huld, en þar er frásögnin
fyllri.
Richard Beck doktor og prófessor í
Vesturheimi er fæddur 1897 og meðal
annars kunnur sem rithöfundur, fræði-
maður og forystumaður þjóðræknismála.
Þegar hann átti 75 ára afmæli hélt hann
upp á það á Islandi. Þá orti hann:
Bjart við sólu blikar haf,
bláa ættlands tinda
gullnum ritar geislastaf
glitskrúð himinlinda.
Minninganna myndin sú,
morgundýrðar bjarta,
yfir hafið byggir brú,
býr mér djúpt i hjarta.
Hann segir lika.
Mér f æðum óigar sær.
öiduhljóð við klettaströnd
næma í brjósti strengi slær,
strýkur vanga mjúkri hönd.
Eftir hann er lfka þessi fallega vorvfsa
á hausti ævinnar.
Þó að húmi himin minn,
hausti um bláa voga,
innst í hjarta enn ég finn
elda vorsins loga.
J.G.J. — S.41046