Dagblaðið - 12.04.1978, Síða 11

DAGBLAÐIÐ. MIÐVIKUDAGUR 12. APRÍL 1978.
Reynt að ná til fjoldans.
kvikmyndir, sem hægt er að fá keyptar
fyrir 100 dollara og þessar myndir eru
siðan endursýndar i mörgum öðrum
einkastöðvum, jafnvel sama kvöldið og i
sömu borg.
Fréttir eru unnar upp úr dagblöðun-
um frá degimtm áður en litið af sérunnu
efni. Vinsælefni þessara einkasjónvarps-
stöðva eru spurningakeppnir þar sem
áhorfendur hringja inn réttu svörin.
Sjónvarpsstöð i Torino vakti á sér mikla
athygli er hún fékk húsmóður nokkra til
þess að taka þátt í spumingaleiknum og
fór hún úr einni spjör við hvert rétt svar
þar til hún stóð eftir á evuklæðum. Kyn-
lifsmyndir hafa einnig verið notaðar sem
aðdráttarafl og geta má þess að hin
fræga mynd Deep Throat var sýnd þrjár
nætur i röð i einkastöð nokkurri i Róm.
Reynt að fækka
stöðvunum
Stefnt er að nýrri lagasetningu til þess
þyrfti þvi ekki styrkingu þó veruleg
notkun rafbila kæmi til.
Minni mengun
Það er og mikil ástæða fyrir borgar-
yfirvöld að hafa frumkvæði i notkun
rafbíla hérlendis og örva notkun
þeirra. Reykjavík vakti lengi athygli
útlendinga sem reyklaus borg, og
mikill ávinningur væri, að minnka hér
mengun og hávaða vegna meðferðar.
Eiturefnanefnd hefur i samvinnu
við Rannsóknastofnun iðnaðarins og
Rannsóknastofu i lyfjafræði látið
framkvæma mælingu á koloxiði og
köfnunarefnisoxíði í Reykjavik.
Almennt er talið, að mengun af
völdum umferðar sé ekki veruleg i
Reykjavik. Þó segir í skýrslu um
þessar mælingar, að þéttni koloxíðs í
andrúmslofti á göium Rvikur gæti
hugsanlega verið svo mikil, að 6—8
stunda vinna í slíku lofti ylli koloxið-
mettun á bilinu 2—5% og þannig haft
skaðlegáhrif á hlutaðeigandi menn.
Ljóst er þvi, að notkun rafbila í
verulegum mæli í borginni i stað
bensinbíla, er mikið hagsmunamál
fyrir borgarana vegna minni loft-
mengunar og minni umferðarhávaða
auk þjóðhagslegs gildis vegna gjald-
eyrissparnaðar.
Notkun rafbíla
Notkun rafbíla í borgarkerfinu gæti
verið margháttuð. Líklega væri hent-
ugast, að hefja notkun rafbila hér með
þvi að Reykjavikurborg keypti nokkra
litla rafbíla i stað ýmissa þjónustubila.
sem nú eru reknir. Forstjóri vélamið-
stöðvar, Ögmundur Einarsson, hefur
tjáð mér, að nú eigi borgin yfir 20
þjónustubila, sem hugsanlega mætti
leysa af holmi með rafbílum. Bílar
þcssir eru notaðir á vegum hitaveitu,
rafveitu, vatnsveitu og gatnamála-
stjóra.
Margt bendir einnig til þess, að
hentugt væri fyrir Strætisvagna
Reykjavikur að nýta rafbila. Ástralíu-
menn framleiða t.d. strætisvagn, sem
þeir kalla Townobile. Sá bíll tekur 116
farþega og getur ekið á 60 km/klst
hraða. Honum má aka á sömu hleðslu
3—4 klst. i bæjarakstri, en þá er skipt
um hleðslu á nokkrum mínútum.
Forystumenn þess fyrirtækis full-
yrða, að rekstrarkostnaður slíks
strætisvagns sé helmingi lægri en
rekstrarkostnaður disilbíls, svo
framarlega sem fjöldi vagna sé 10 frá
þjónustumiðstöð.
Upphafskostnaður hlýtur eðlilega
að vera nokkur, þegar skipt er yfir i
notkun rafbila, að því er lýtur að
ýmissi þjónustu- og viðhaldsaðstöðu.
Vel gæti risið upp hér í borginni
öflugur-iðnaðurí tengslum við rafbíla-
notkun, t.d. rafgeymagerð.
Aksturssvið rafbíla er enn sem
komið er algengt 70—100 km á
hleðslu, en nokkuð háð aksturslagi.
Þannig má aka lengra með jöfnum
hraða en ef hraðabreytingar eru tíðar.
Fróðlegt væri að kanna notkunar-
svið sliks bíls hér. í borg í Bandaríkj-
unum sýndi, könnun að um 90% bila
var ekið innan við 100 km á dag og
mætti þvi hæglega leysa þá af hólmi
með rafbilum.
að draga úr fjölda stöðvanna þannig að
ekki verði fleiri en 100 stöðvar i landinu.
Það er mesti fjöldi stöðva sem stjórnin
telur að geti starfað án þess að stöðvarn-
ar fari hver ofan í aðra í útsendingum
sinum. Með hinum nýju lögum er gert
ráð fyrir því að fjöldi stöðva i Róm verði
takmarkaður við tólf, fimm til sex i
Mílano og fjórar til fimm í Torínó.
Einkastöðvarnar fengju síðan að nota
aðeins fjórðung af þeim bylgjulengdum
sem fyrir eru, en ríkisreknu stöðvarnar
síðan einkarétt á afgangnum.
Búast má við baráttu til þess að fá
leyfi fyrir stöðvum þegar hin nýju lög
taka gildi og er helzt gert ráð fyrir bar-
áttu pólitiskra afla og sterkra aðila í
ítölskum iðnaði. Nokkrar stöðvar
demba áróðri kristilegra demókrata yfir
áheyrendur sína. Kommúnistaflokkur-
inn var mótfallinn sjónvarpsrekstri
einkaaðila og reyndi að koma í veg fyrir
útsendingar sjónvarpsstöðvar í Monte
Og eftir þvi sem fleiri rétt svör bárust fækkaði spjurunum.
Carlo sem hægri sinnaður blaðamaður
stjómar. En þeir hafa nú tekið þátt i spil-
inu og keypt sér sína einkastöð.
Barátta gegn
stöðvum
öfgamanna
En engin lög ná stjórn yfir hundruð-
um smástöðva ýmissa öfgahópa í stjórn-
málum. 1 stað þess hefur innanríkisráðu-
neytið hafið herferð gegn þessum
stöðvum og reynir að loka þeim og eyði-
leggja tæki þeirra, þegar stöðvarnar út-
varpa upplýsingum um ferðir og gerðir
lögreglunnar i mótmælagöngum vinstri-
sinnaðra öfgamanna í fjölmennum borg-
um ítaliu.
— Byggt á The Economist.
Rafgeymarnir
Þróun rafbila beinist nú mjög að
þróun rafgeyma og endurbótum á
Kjallarinn
GuðmundurG.
Þórarinsson
þeim. Vandinn snýr að því að fram-
leiða rafgeyma, sem geta knúið bílinn
langa vegalengd án þess að vega of
mikið.
Orkuþéttleiki rafgeymis í Wh/kg er
góður mælikvarði á gæði geymisíns
og segir nokkuð um möguleika rafbíls-
ins, hvað varðar hámarkshraöa.
hröðun og akstursvegalengd. Einnig
skiptir hleðlsuending geymisins, þ.e.
hve oft má endurhlaða hann, verulegu
máli og kennitala geymisins, er end
ingartímakostnaður á hverja kwh
eða kostnaður rafgcyn is deilt með
heildar kílóvattstunda endingu hans.
Enn er blýgeymirinn niikið notaður,
en ýmsir aðrir eru í sviðsljósinu ýmist i
sérsmíði eða í athugun á rannsókna-
stofum. Nefna má Ni/Fe, Ni/Zn,
Zn/cl, Na/S, Li/FeO og Li/vatn loft.
Rafbflar eru þegar
mikið notaðir
Í Bretlandi einu eru nú í notkun yfir
200.000 rafbilar og notkun þeirra
eykst i mörgum löndum.
í Evrópu beinast augu manna mest
að notkun rafbila sem þjónustubila og
strætisvagna, en Bandarikjamenn telja
að rafbillinn muni á komandi árum
verða mikið notaður sem annar einka-
bill, þegar fjölskyldan hefur
áðureignasteinnbil.
I Bandaríkjunum keppa opinberir
aðilar mjög að aukinni notkun rafbila.
Hér á landi hefur verkfræði- og
raunvísindastofnun háskólans fylgst
vel með þróun rafbila. Þar hefur Gísli
Jónsson prófessor haft forystu um
þessi mál og notið til þess aðstoðar
iðnaðarráðuneytis. Ýmsar upplýsingar
í þessari grein eru úr skýrslum Gisla
um rafbíla.
Á siðasta fundi borgarstjórnar
Reykjavíkur var samþykkt tillaga þess
efnis, að borgarráð láti kanna, hvar
unnt sé i rekstri borgarinnar að nota
rafbila i stað bensin- og disilbila.
Mjög vel kemur til greina, að
Reykjavikurborg kaupi nokkra rafbila
til reynslunotkunar og reyni i þvi sam-
bandi að fá felld niður aðflutnings-
gjöld, þar sem um tilraun væri að
ræða. Sjálfsagt er einnig fyrir islcnska
rikið að láta kanna, hvar það getur
notað rafbíla i stað bíla með fljótandi
eldsneyti.
Til umhugsunar
Margir telja. að oliur og bensin
muni hækka mjög i verði á erlendum
mörkuðum á næstu árum. Sú olia, sem
nú er unnin úr jörðu er að ýmsu leyti
dýrari en áður var. Hún er unnin við
erfiðari aðstæður i vaxandi mæli, svo
sem á botni heimshafanna og í heim-
skautahéruðum.
Við þetta bætast spár ýmissa al-
þjóðastofnana um það að olían sé senn
á þrotum. muni i versta falli endast
aðeins í 30 ár, en besta falli í 40 ár enn.
Hvert sem gildi slikra spádóma er,
mun skoðun flestra, að bensinverð fari
á komandi árum hækkandi vegna
dýrari vinnslu og minnkandi birgða
jarðarinnar.
Jafnframt aukast áhyggjur flestra
hugsandi manna vegna vaxandi meng-
unar bæði á yfirborði jarðar og í
andrúmsloftinu.
Margar stoðir renna þvi undir þá
skoðun, að rafbilar muni i framtiðinni
í vaxandi mæli taka við af bilun:, sem
nýta fljótandi eldsneyti og Islend-
ingum er mikil nauðsyn að laka þátt i
þeirri þróun og flýta henni hér á landi
sem mest. Frumkvæði opinberra aðila
í sliku máli er bæði eðlilegt og æski-
legt.
Guömundur G. Þórarinsson
verkfræöingur.