Dagblaðið - 03.05.1978, Side 11

DAGBLAÐIÐ. MIÐVIKUDAGUR 3. MAl 1978.
Sovétríkin og V-Þýzkaland muni
stuðla i hvivetna að friði og öryggi í
Evrópu og heiminum öllum, aö þau
muni leysa úr deilumálum sínum með
friðsamlegum hætti og að þau muni
ekki koma fram með neinar landa-
kröfur, hvorki fyrr né síðarogengum
á hendur.
Undirritun og gildistaka þessa
samnings, svo og samninganna um
eðlileg samskipti V-Þýzkalands við
Pólland, Austur-Þýzkaland og
Tékkóslóvakiu, gerðu mögulegt að
fjarlægja stærstu hindranirnar úr vegi
hins evrópska öryggis. Þessir samning-
ar áttu sinn þátt í því að unnt reyndist
að halda Evrópuráðstefnuna í
Helsinki og samþykkja Helsinkisátt-
málann, sem nú er orðinn að löggjöf
um samskipti austurs og vesturs.
í maí 1973, þegar L. Brésnjef, aðal-
ritari sovézka kommúnistaflokksins
fór í sina fyrstu opinberu heimsókn til
V-Þýzkalands, var undirritað sam-
komulag til tíu ára um samstarf á
sviði efnahagsmála, iðnaðar og tækni.
Þetta samkomulag er enn í fullu
gildi. V-Þýzkaland er orðið að stærsta
viðskiptaríki Sovétrikjanna úr hópi
þróaðra, kapítalískra iðnríkja. Á sl.
ári námu viðskipti ríkjanna 11
milljörðum marka. Þetta útaf fyrir
sig er mikilvægt, en mikilvægari er þó
sú staðreynd, að efnahagssamstarfiö
milli rikjanna verður æ umfangsmeira
og miðast við framtiðina. V-þýzk
iðnfyrirtæki taka nú þátt I meiriháttar
mannvirkjagerð í Sovétríkjunum, og
má þar nefna t.d. lagningu gasleiðslu i
Siberíu, byggingu risavaxinnar
vörubilaverksmiðju i Tatara-
lýðveldinu og ýmissa mannvirkja sem
verkafólks í meira en heila öld. Það
var þó ekki fyrr en árið 1889 sem 1.
maí var formlega gerður að alþjóðleg-
um baráttudegi.
Skömmu áður hafði dagurinn verið
vígður með blóði verkamanna.
Síðan hefur baráttan haldið áfram
sleitulaust. Áfram hefur verið sótt og
sigrarnir hafa orðið margir og stórir.,
En fórnir verkalýðsins hafa einnig
verið miklar.
Stundum hefur blóðið litað árnar og
milljónir hafa fallið í glimunni við
auðvald heimsins. Það auðvald sem
svifst einskis. Það auðvald sem hikar
ekki við að fremja þjóðarmorð ef ein-
hverjir hagsmunir þess eru i hættu.
En þetta úrkynjaða auðvald hefur
þrátt fyrir allt orðið að hopa. Viðast
hvar hefur það verið á undanhaldi
megniðaf öldinni.
Flótti þess hefði þó verið rekinn
lengra og betur ef verkalýður heimsins
hefði ekki eytt mikilli orku sinni i inn-
byrðis deilur og tilgangslitil bræðravig.
Okkur finnst oft að grátlega seint
hafi þessi barátta gengið. En þrátt
fyrir allt hafa sigrarnir orðið fleiri og
stærri en ósigrarnir. Mannkynið hefur
þróast til betra lífs og meira jafnréttis
á stórum svæðum jarðarinnar.
Fyrstu áratugina eftir að 1. mai
tengdist verkalýðnum var eitt málefni
sem gekk eins og rauður þráður i
öllum aðgerðum verkafólks. Það var
baráttan fyrir átta stunda vinnudegi.
Það er dálitið undarlegt að standa
hér i dag og verða að viðurkenna að
eftir heila öld verður islenskur verka-
lýður nú að hefja aftur þessa baráttu
fyrir átta stunda vinnudegi. Átta
stunda vinnudagur hefur ekki þekkst á
íslandi hjá meginþorra verkafólks
siðustu tvoáratugina.
Þessi staðreynd minnir okkur á það,
að aðferðir auðvaldsins breytast.
Peningamennirnir hafa valdakerfi
þjóðarinnar i sínum höndum. Þeir
breyta baráttuaðferðum sínum eftir
aöstæðum hverju sinni.
Skriðdrekarnir eru ekki lengur úr
stáli. 1 hinum svokölluðu velferðar-
þjóðfélögum eru vopn auðvaldsins nú
fremur i liki prentaðs máls. Þau vopn
tengd eru efnaiðnaðinum á ýmsum
stöðum í Sovétríkjunum.
Sovétríkin flytja út jarðgas til V-
Þýzkalands, oliu, timbur, vélar, bíla
og fleiri vörur. Rétt er þó að geta þess,
að jafnvægi hefur enn ekki náðst í
viðskiptum landanna. Ástæðan er
takmörkun á innflutningi frá Sovét-
rikjunum, sem ákvörðuð er af v-
þýzkum stjórnvöldum. Þetta vanda-
mál telja margir að leysa þurfi sem
fyrst, og að það yrði báðum löndunum
I hag.
Einnig sést að heimsóknir þeirra
Helmut Schmidt og Walter Scheel til
Sovétríkjanna i október 1974 og
Walter Scheel forseti Vestur-Þýzka-
lands og fyrrum forustumaður Frjálsra
demókrata studdi austurstefnu Willv
Brandts dyggilega á meðan hann var
utanrfkisráðherra I stjórn hans.
nóvember 1975 hafa verið gagnlegar.
Þá kom fram að báðir aðilar höfðu
áhuga á að þróa áfram hin gagn-
kvæmu samskipti og auka þau.
Leiðtogar Sovétríkjanna og V-Þýzka-
lands létu í Ijós einróma það álit, að
gagnkvæmt traust og skilningur
ríkjanna væri virkur þáttur í friði og
öryggi i Evrópu og byggðist á þeim
meginreglum, sem staðfestar eru i
Moskvusamningnum frá 1970.
sem duga auðvaldinu best eru laga-
bókstafir sem viðhalda og auka órétt-
lætið í þjóðfélaginu. Þessi vopn eru til
að mynda allir þeir pappírar sem gera
peningamönnunum kleift að komast
hjá þátttöku í samneyslunni og til þess
að geta hlaðið upp verðbólgueignum
og verðbólgueyðslu.
H raf n Sæ mundsson
Kjallarinn
Vopn verkalýðsins
1. mai stendur íslenskur verkalýður
á krossgötum.
Þessi fullyrðing er ekki innantómt
slagorð. Hver sæmilega vitiborinn
maður sér hvernig þróun þjóðfélagsins
hefur orðið undanfarin ár.
Þjóðfélagið hefur náð því borgara-
lega þróunarstigi að baráttan stendur
ekki eingöngu um brauðið þó að það
sé brýnt. Það er ekki eingöngu að allar
efnahagslegar undirstöður séu að
bresta eða brostnar, heldur er grunnur
siðmenningarinnar orðinn svo veikur
að upplausn þjóðfélagsins blasir við ef
ekki verður nú þegar að gert.
II
Gamla Volkswagen Bjallan ætlar
ekki að láta af sigurgöngu sinni þó svo
að verksmiðjurnar í Vestur-Þýzka-
landi hafi hætt framleiðslu hennar
eftir þrjátiu ára stöðuga framleiðslu.
Á þessum tíma hefur Bjallan verið ein
helzta útflutningsvara Vestur-
Þjóðverja en nú virðist dæminu snúið
við.
Fyrir skömmu var 4200 bifreiðum
af þessari tegund skipað á land I
Vestur-Þýzkalandi. Komu þær frá
Mexico en þar eru bifreiða-
verksmiðjur, sem framleiða Bjölluna.
Þess vegna má segja, að nýr kafli sé
að hefjast I sögu mest framleiddu bif-
reiðar frá upphafi. Gert er ráð fyrir að
árlega verði fluttar til Vestur-Þýzka-
lands 20.000 Bjöllur frá verksmiðjum
í Suður-Ameríku.
Að sögn talsmanns Volkswagen-
verksmiðjanna er mun hagstæðara að
framleiða Bjölluna í Mexico en í
Vestur-Þýzkalandi. Ástæðan mun
vera gagnkvæm staða gjaldmiðla
landanna. Fulltrúi verksmiðjunnar
tók þó fram að enn væri sú tegund
Bjöllunnar sem væri með blæju
framleidd í Vestur-Þýzkalandi.
— Við höfum ákveðið, að framleiða
Bjölluna áfram þar sem eftirspumin er
enn mjög mikil. Þar af leiðandi teljum
við einnig hagstæðast að framleiðslan
sé í þeim heimshlutum, þar sem salan
ermest sagði talsmaðurinn.
Á siðasta ári voru 266.000 þúsund
Bjöllur seldar í heiminum. Fram-
leiddar eru 1.100 bifreiðir á dag I
verksmiðjunum i Brasiliu, Nigeríu,
Suður-Afríku og Mexico.
Við lok síðasta árs höfðu 19,3
milljónir Volkswagen Bjalla verið
framleiddar síðan 1946. Talið er að 13
milljónir þeirra séu enn i notkun.
NÚ ER VOLKSWAGEN
FLUTTURINN TIL
V-ÞÝZKALANDS

Kosningarnar
Raunhæft svar verkalýðshreyf-
ingarinnar gegn þessum nöturlegu
staðreyndum getur aðeins orðið eitt.
Verkalýðshreyfingin verður að
skilja þá einföldu staðreynd að gömlu
vopnin eru orðin ryðguð. Einhliða
verkfallsbarátta nær ekki lengur til-
gangi sinum.
Við munum sjá sannleika þessara
orða núna í sumarbyrjun.
Það er litill vandi fyrir verkalýðs-
hreyfinguna að knýja fram breytingar
á tölustöfum i samningum verkalýðs-
félaga. Á þvi sviði hefur hún nægilegt
faglegt vald ef því er beitt.
Reynsla undanfarinna ára hefur
hinsvegar sýnt að tölustafir á launa-
seðlum eru ekki kjarabætur út af fyrir
sig. Kjarabætur eru aðeins sá kaup-
máttur sem stendur að baki talnanna.
Kaupmáttur launa verður ekki
lengur tryggður með einhliða faglegri
baráttu.
Við skulum gera okkur þessar stað-
reyndir Ijósar fyrsta maí.
Kvikmyndin
Morðsaga
Það er sögufölsun að 1. maí sé
hátiðisdagur verkafólks. 1. mai með
alla sína sögu er baráttudagur. Á þess-
um degi á verkafólk að horfa opnum
augum í kringum sig. Fyrsta mai á að
endurskipuleggja baráttuna og taka
mið af nýjum sjónarmiðum og breytt-
um aðstæðum.
Hér á íslandi er óvenjumikil þörf
fyrir verkalýðinn að hafa opin augu.
Hið slétta yfirborð þjóðfélagsins er
ekki raunveruleikinn. Undir þessu
yfirborði er ekki allt með felldu.
Fyrir nokkru var gerð islensk kvik-
mynd sem bar nafnið Morðsaga.
Megnið af töku myndarinnar fer fram
i ótilteknu einbýlishúsi á Reykjavikur-
svæðinu.
Þetta einbýlishús lék ekki
litið hlutverk í kvikmyndinni. Þessi
þögli leikari vakti ekki minni athygli
en aðrir leikarar. Ætli margir hafi ekki
sagt: Mikið fjandi er þetta glæsilegt
hús.
Slik einbýlishús eru ein Ijósasta út-
hverfa þjóðfélagsins sem við búum i.
Þessi hús verða ekki falin.
Fjárfesting i hverju slíku húsi
myndi nægja til þess að byggja góðar
ibúðir yfir börn stórrar verkamanna-
fjölskyldu. t þessu litla dæmi speglast
á einkar Ijósan hátt það ranglæti sem
rikir I þjóðfélaginu.
Auðurinn sem hleðst á fáar hendur
er ekki alltaf fenginn með ólöglegum
aðferðum. Það eru lögin og reglurnar
sem halda öllum leiðum opnum fyrir
peningamennina.
Það eru þessar staðreyndir sem
verkalýðshreyfingin verður að skilja.
Meðan verkalýðshreyfingin skjlur
ekki það hlutverk sitt i nútimaþjóð-
félagi að beita pólitisku valdi sinu,
næstekki umtalsverðurárangur.
Meðan verkalýðshreyfingin beitir
ekki þessu valdi til þess að loka þeim
götum og smugum sem fjármagnið
streymir stöðugt eftir til peninga-
mannanna, þá verður kjarabaráttan
bitlítil ogómarkviss.
Kvikmyndin Morðsaga opnaði
glufu inn í rotnandi borgaralegt sam-
félag. Hún rispaði aðeins harðviðar-
klætt yfirborð þess tilgangsleysis sem
þar ríkir.
En það er önnur morðsaga i gangi.
Þetta er sú morðsaga sem lýsir með-
höndlun neysluþjóðfélagsins á þeim
sem minnimáttareru.
Þessi morðsaga lýsir til að mynda
réttindum vangefinna og daufdumbra.
Hvernig traðkað er á þessum minnstu
bræðrum okkar sem ekki geta borið
hönd fyrir höfuð sér. Sem fá ekki einu
sinni þau mannréttindi sem þeir þó
eiga lögum samkvæmt.
Þessi rrTorðsaga lýsir félagslegri og
efnahagslegri meðferð á stórum hluta
aldraðra, sem búa I einangrun og
komast oft niður að hungurmörkun-
um vegna þeirrar naumu skömmtunar
sem þeir hljóta.
Þessi morðsaga lýsir meðferð sam-
félagsins á fötluðu fólki og öryrkjum.
Ef til vill nær siðleysið þar hæst.
Þessi morðsaga verður trúlega ekki
kvikmynduð á næstunni. Það er
hinsvegar viö hæfi að rifja hana upp 1.
mai.
Um fyrsta mai eigum við að horfa
út yfir hversdagsleikann og setja mál-
efni okkar i víðara sögulegt samhengi.
Við eigum að líta til alþjóðlegrar bar-
áttu, jafnframt þvi að huga að okkar
einangruðu vandamálum.
Við eigum að rifja upp þær fórnir
sem færðar hafa verið. Við megum
ekki gleyma öllum þeim sem féllu.
Öllum þeim sem sitja I fangelsum og
sæta ofsóknum enn í dag vítt um
heimsbyggðina.
Við megum heldur ekki gleyma
þessari einföldu spurningu: Til hvers
dóu þeir?
Við megum ekki gleyma því í önn
dagsins að við erum og verðum alltaf
hluti af alþjóðlegri baráttusveit verka-
fólks.
Á komandi mánuðum verða átök í
þjóðfélaginu. Þungamiðja þessara
átaka verða bæjarstjórnar- og alþingis-
kosningar 28. mai og 25. júní.
Þær kosningar sem framundan eru i
sumareru ekkert tómstundagaman.
Að bæta við manni i borgarstjórn
eða á alþingi mun ekki hafa nein úr-
slitaáhrif i stjórnmálum.
Þessar kosningar standa meira en
um þau dægurmál sem hamrað er á I
kosningabaráttunni.
Þessar kosningar munu skera úr um
það hvort sú þjóðfélagsgerð sem við
búum við heldur velli.
Þessar kosningar munu skera úr um
það hvort aldagamalt siðgæðismat
verður þurrkað út og frumskógarlög-
málið eitt nái endanlega yfirhöndinni.
Það frumskógarlögmál þar sem réttur
hins sterka situr í fyrirrúmi.
Ef það gerist að núverandi valda-
kerfi haldi velli mun það kosta áratuga
baráttu verkalýðsins að rétta þjóð-
félagið aftur við. Að koma félags-
legum sjónarmiöum aftur á dagskrá.
Skotgrafir verkafólks í sumar eru
kjörklefarnir. Þar og eingöngu þar
verða úrslitin ráðin.
Hrafn Sæmundsson
prentari.