Dagblaðið - 14.02.1979, Blaðsíða 11

DAGBLAÐIÐ. MIÐVIKUDAGUR 14. FEBRÚAR 1979.
Boumedienne, forseti Alsír, gerði
sér strax grein fyrir hvað var þarna að
gerast. Hann var heldur ekki seinn á
sér að koma upp sínum mönnum og
kallaði þá að sjálfsögðu þjóðernis-
sinna, sem segjast krefjast frelsis og
sjálfstæðis Sahara.
Nú er svo komið að Marokkó hefur
fengið leyfi Máritaníustjórnar til að
staðsetja herlið í landinu. Eru allaf
horfur á að það verði þar til fram-
búðar.
Polisario hreyfingin hefur náð
nokkrum árangri gagnvart Máritaníu,
sem hefur aðeins tólf þúsund manna
illa búinn her. Eru þeir nú að leita
samninga. Niðurstaða þeirra mun að
verulegu leyti fara eftir afstöðu hinna
nýju leiðtoga Alsír, þeirra sem tekið
hafa við af Boumedienne. Ef stefnu
hans verður haldið áfram eru allar
líkur taldar á að styrjöldin muni halda
áfram og Máritania muni missa sjálf-
stæði sitt og verða i það minnsta meira
og minna undir stjórn Marokkó. Loka-
úrslitin í deilu Marokkó og Alsir væru
allsendis óviss og ekkert líklegra en að
styrjöld brytist út á milli landanna.
ástæðna má nefna sérstaklega tvennt,
í fyrsta lagi venju og í öðru lagi afstöðu
manna almennt gagnvart notkun vana-
bindandi efna. Hér á landi, eins og í
hinum vestræna heimi, er t.d. áfengis-
neysla útbreidd venja og afstaða
manna gagnvart þessari venju er um-
burðarlyndi. Því er það, að fjöldi
manns kemst i kynni við áfengið og
byrjar að neyta þess. Á sama hátt eru
sumir hópar þjóðfélagsins umburðar-
lyndir gagnvart fikniefnum og er notk-
un þeirra almennari þar en í öðrum
þjóðfélagshópum. Það liggur því i
augum uppi að samgangur við þá
hópa býður upp á notkun fíkniefna
með auðveldu móti. Þeir, sem eru i
mestri hættu, eru börn og unglingar.
Rétt fræðsla um allar hættur þessara
efna er því nauðsynleg, en hálfur
sannleikur er verri en enginn sann-
leikur.
Kjallarinn
Sigríður Ásgeirsdóttir
Forvitni er ein
algengasta orsök
fíkniefnaneyslu
Rannsóknir hafa leitt í ljós, að for-
vitni er ein helsta orsök þess að menn
byrja að neyta fíkniefna. Vitneskja um
fíkniefnin og notkun (áhrif) þeirra
þarf að vera fyrir hendi i einhverjum
mæli, til þess að forvitnin vakni. Sé
vitneskju um fikniefni komið á fram-
færi á þann hátt að hún veki forvitni
manna, stuðlar hún að þvi að menn
byrji á neyslu þeirra. Þannig getur
röng eða ónákvæm fræðsla um fíkni-
efni aukið misnotkun þeirra í stað þess
að draga úr henni. Einnig er mögulegt
að „fræðsla” eða upplýsingar um
fíkniefni, sem settar eru fram á þann
hátt, sem líklegur er til að vekja for-
vitni manna, stafi frá aðilum sem
hagnast á sölu fikniefnanna og eru
sterkar líkur á því, að þáttur seljenda
fíkniefna sé mun stærri í opinberum
umræðum og blaðaskrifum en menn
almennt gera sér grein fyrir.
Ábyrgð fjölmiðla
er mikil
Mikil ábyrgð hvílir á fjölmiðlunum í
sambandi við birtingu hvers kyns um-
mæla um fikniefni og neyslu þeirra.
T.d. hafa skrif í blöðunum undanfarið-
mjög einkennst af umburðarlyndi
gagnvart cannabisneyslu. Eitt blað-
anna upplýsir, að það hafi sjálft lagt til
mynd, sem birtist með aðsendri
áróðursgrein um cannabis. Var það
sakleysisleg mynd af cannabisjurt, en
því ekki að birta mynd af einhverjum
vesalingi, sem hefir orðið fíkniefnum
að bráð? Af nógu er að taka.
Fíkniefnaneysla er orðin alvarlegt
vandamál i mörgum löndum. Það þarf
enginn að búast við því, að fíkniefna-
neysla komi í stað neyslu áfengis. Sú
hefir ekki orðið reynslan, heldur hefir
fíkniefnaneysla bæst við áfengisneysl-
una. Rétt fræðsla um likamleg og
félagsleg áhrif fikniefna er eina vörnin
gegn útbreiðslu þeirra.
Ég skora því á yfirvöld landsins að
hefjast þegar handa um fræðslustarf
meðal æsku landsins og allra lands-
manna um böl það, sem cannabis og
önnur fíkniefni hafa valdið i heimin-
um og treysti því, að almenningur og
fjölmiðlarnir leggi fram sinn skerf í
baráttunni við fíkniefnabölið, sem því
miður er orðið raunhæft hér á landi
nú þegar.
Sigrfður Ásgeirsdóttir hdl.
11
VINNA LÖGD Á
VOGARSKÁLAR
Fimmtudaginn 1. febrúar birtist
grein i Dagblaðinu eftir mann sem
ekki þorir að láta nafn síns getið en
skrifar undir dulnafninu Marinus.
Fjörulalli þessi öfundast mikið yfir
miklum aflahlutum rækjusjómanna,
sem hann tíundar af bestu getu, telur
hann að þar fái menn mikinn pening
fyrirlitla vinnu.
Það verður að teljast lúalegt af þess-
ari persónu, sem áðurnefndan pistil
skrifar að ráðast rneð öfund á stétt
rækjuveiðimanna, þar sem bátar
jæirra í mörgum byggðarlögum hafa
verið bundnir við bryggju alla haust-
vertíðina og hafa nú nýverið byrjað
veiðar.
Þá ályktun má draga af grein
Marinusar að hann muni vera ríkis-
starfsmaður. Er hann kannski ríkis-
starfsmaður á þann máta að honum
beri að mæta kl. 09:00 að morgni en
komi kl. 10:00, borði frítt í vinnutím-
anum eða fyrir litinn pening, lesi öll
dagblöð í vinnunni og er svo kominn
heim til sin kl. 16:00? Hefur hann
kannski fria íbúð?
Til samanburðar vil ég geta þess
hvernig veiðidagurinn gengur yfirleitt
til hjá rækjusjómönnum. Þeir vakna
kl. 06:00 á morgnana til þess að fara á
sjóinn og eru að koma heim til sín frá
kl. 21:00 til kl. 23:00 á kvöldin. Þ.e.a.s.
lendi þeir ekki i töfum á sjónum, sem
oft vill verða, þá getur þessi tími orðið
mun lengri og dregist fram á nótt að
þeir komi heim. Þessir menn standa
við vinnu sína á „dekkinu” allan
daginn i stundum mjög vondum veðr-
um, oft blautir og kaldir, meðan þú
Marinus horfir e.t.v. á umtalað sjón-
varp i rólegheitum.
Rækjuveiðar geta verið stöðvaðar á
hvaða tima sem er, þar eru menn ekki í
starfi eins og þú sem býrð við það at-
vinnuöryggi að ekkert fær þvi raskað
hvernig sem þú hagar þér.
Ég vil hins vegar taka fram svo að
pað valdi ekki misskilningi að ég tel
kaup ríkisstarfsmanna margra hverra
síst of hátt, eflaust mætti það vera
mun hærra a.m.k. hjá duglegum og
samviskusömum mönnum sem ég veit
að margir eru, sem á ríkisins vegum
vinna.
Ákvörðun
verðlagsráðs
Marinus gerir síðustu ákvörðun
verðlagsráðs sjávarútvegsins á rækju
að umtalsefni og hneykslast mikið á
því að verð skuli hafa verið hækkað
um að meðaltali 15%, mitt i öllum
verðstöðvunum eins og hann orðar
það.
Mér er hinsvegar ekki kunnugt um
að verðstöðvanir séu í gildi um þessar
mundir hér á landi, þar sem verð-
hækkanir á öllum hlutum skella yfir
næstum daglega, svo sem verið hefur i
mörg ár.
Skyldi maðurinn hafa verið í frii á
Kanarieyjum um langa hrið og hafi
þvi ekki fylgst nægjanlega með málum
hér?
Aftur á móti gera menn sem sitja í
verðlagsráði sjávarútvegsins það sem
hann gerir ekki, það er að kynna sér
hlutinaí heild.
Verðflokkar á rækju eru 8 talsins,
sem flokkast eftir stærð hennar.
Láta mun nærri að fyrir rækju þá er
veiðist í Isafjarðardjúpi fái bátar að
meðaltali um 170 krónur pr. kíló, en
ekki 210 kr. pr. kíló eins og Marinus
reiknar með. Þar af er greidd olía af
óskiptum afla sem hann tekur ekki
með í dæmið. Ennfremur segir hann
að bátum gangi vel að ná i 6 tonna
vikuskammtinn, sem leyfður er. Sann-
leikurinn er hinsvegar sá, að fyrstu
vikurnar í janúar náðu um 25—30%
Kjallarinn
Konráð G.
Eggertsson
bátanna þessum skammti, en nú er
aflabrögðum þannig farið að t.d. i síð-
ustu viku náðu einungis 8 bátar af 40
hér við Djúp þessum afla.enda þótt ró-
ið væri upp á hvern dag vikunnar.
Dæmi eru til um 7 tonna mánaðar-
afla báts i janúar, sem var þó við veið-
ar allan mánuðinn.
Nú fer rækja mjög smækkandi svo
að margir bátar hafa lent í umtals-
verðum fésektum til sjávarútvegsráðu-
neytis, sökum þess að oft hefur það
komið fýrir að rækja sú er þeir koma
með að landi stenst ekki þær lágmarks-
tölur, sem leyfðar eru, en slíkt er oft ■
erfitt að sjá fyrir, er eftirlitsmaður i
byggðum fyrir stríð, bátum sem þeir
hafa haldið við af elju og dugnaði ára-
tugum saman. Það má mikið vera ef
Marinus getur farið i þeirra fótspor.
Ætli hann langi annars nokkuð til
þess.
Ekki kæmi mér það á óvart að bill-
inn hans og íbúðin væru flottari en
þessara manna, ef að væri gáð.
Skattfríðindi
og stutt vertíð
Þau skattfríðindi sem pistilshöfund-
ur telur að rækjusjómenn heimti nú,
höfum við aldrei heyrt minnst á fyrr.
Við förum ekki fram á nein aukin
skattfriðindi okkur til handa.
Það þarf væntanlega ekki að rifja
það upp fyrir neinum hversu áhættu-
samar rækjuveiðar hafa reynst hér á
landi, bæði lifi og limum manna.
Innfjarðarveiðar standa yfirleitt
ekki lengur yfir en rúma 3 mánuði á
ári hverju og er nú allt útlit fyrir að sá
timi kunni að verða enn skemmri.
Trúlega þætti fáum gaman að búa við
slíkt öryggisleysi í atvinnumálum.
Enda þótt rækjubátar lægju við
bryggju í allt haust virðast þó vera til
menn sem hafa litla samúð með þeim
erfiðleikum sem þar voru á ferðinni,
samanber Ólaf Björnsson sjóðafróða
talnahagræðing úr Keflavík, sem
kominn mun vera af landflótta Norð-
mönnum eins og fleiri, en t.d. telur
hann það Ijótan sið hjá rækjumönnum
fyrir vestan að ætla sér að binda við
bryggju á kostnað sjóðanna. Innfjarða
rækjuveiðimenn hafa aldrei úr sjóðn-
um tekið, enda þótt Ólafur hafi komist
I tölur Aflatryggingasjóðs fyrir árið
1978 sem almenningi hafa ekki enn
verið birtar, þar sem skipum sem
„Það verður að teljast lúalegt af
þessari persónu, sem áðurnefndan
pistil skrifar, að ráðast með öfund á
stétt rækjuveiðimanna..."
„Við förum ekki fram á nein aukin
skattfríðindi okkur til handa ..."
landi hefur talið rækju hvers og eins
báts. Standist bátur ekki tölu eru sektir
þær að afli er gerður upptækur allt frá
20% uppí 100%.
Með þeim tölum sem ég hef hér
rakið geta einstaka bátar, sem ná 6
tonna vikuafla, að því undanskildu að
hluti úr afla þeirra sé ekki gerður upp-
tækur, haft um kr. 960.000.00 í hlut á
mánuði að frádreginni olíu. Hinsvegar
er lægsti bátur á ísafirði í janúar með
kr. 330.000.00 hlut yfir mánuðinn.
Nú eru þessi hlutaskipti miðuð við
að tveir menn haft um 60% en bátur-
inn 40%. Þessi skiptaprósenta er orðin
40 ára gömul allt frá þvi að róið var
til rækjuveiða á gömlum og skuldlitl-
um smábátum fjögurra til sex lesta að
stærð.
Nú eru margir rækjubátanna orðnir
25—30 lestir að stærð, þar eru eig-
endur i flestum tilfellum tveir og báðir
á sjónum. Þessum mönnum dettur
ekki i hug að framkvæma slík skipti,
væri svo myndu menn ekki halda bát-
um sínum stundinni lengur með því að
svelta svo útgerð sína. Þeir sem eiga
báta sína einir og eru með hlutaráðinn
mann eru mun færri, enda eru þeir
flestir á litlum eða gömlum bátum
stunduðu úthafsrækjuveiðar í sumar
allt að 300 lestir að stærð hefur verið
úthlutað 13,4 milljónum í bætur. Þess-
ar bætur rangfærir Ólafur upp á smá-
báta, sem veiðar stunda innfjarða, sem
er óskylt mál.
Fyrst Ólafur Björnsson er farinn að
skyggnast í bótagreiðslur fyrir árið
1978, þá væri kannski hægt að lesa
t upp fyrir hann nokkrar tölur úr
skýrslu þeirri þegar hún verður lögð
fram. Það er ekki víst að honum liði
neitt vel undir þeim lestri.
Að lokum
Næst þegar Marinus fjörulalli finn
ur þörf hjá sér að öfundast út í ein-
hverja stétt manna, þá væri heppilegra
fyrir hann að finna einhver betri dæmi
en rækjuveiðar, það er enginn öfunds-
verður að stunda þann atvinnuveg
eins og ástand og horfur eru í honum i
dag.
Vilji fjörulalli eiga meiri orðaskipti
við okkur rækjumenn, þá bið ég hann
að skríða frani úr fylgsni sínu, en vera
ekki að fela sig bak við stein. Við
skulum ekkert mein gera honum.
Konráð G. Eggertsson
ísafirði.