Dagblaðið - 15.06.1979, Blaðsíða 13

DAGBLAÐIÐ. FÖSTUDAGUR 15. JÚNÍ 1979
13
Hreint og klárt
1 myndlist er tuttugasta öldin
framar öðru tími rómantikur í
víðasta skilningi — einstaklings-
bundinna tilrauna, skyndilegs inn-
blásturs og liflegra, jafnvel hams-
lausravinnubragðaogá þetta viðum
flestar stefnur i myndlistum allt frá
aldamótum og til þessa dags.
Expressjónismi grundvallast á óheftri
persónutjáningu, kúbismi á sama, en
þó innan ákveðinna marka, ijóðræn
afstraktlist á alit sitt undir inn-
blæstri, dada er ofsafengið atferli og
súrrealismi gengur allur út á tjáningu
undirvitundar. Rætur ameríska eftir-
striðsmálverksins liggja djúpt í
persónu- og goðsagnarómantík og
ekki þarf að skoða rækilega manífest
og verk ýmissa nýrri hreyfinga,
flúxus, popp og konseptlista, til að
finna í þeim rómantískan undirtón —
einstaklingshyggju, trú á óræð öfl
innra með manninum og náttúru-
dýrkun.
Andóf gegn
draumórum
En rómantíkin á sér einnig
W8MM&' - '
AÐALSTEINN
INGÖLFSSON
Mólekúl
og atóm
Doesburg sagði konkret list felast
í „hreinum og einföldum nátt-
úrulegra fyrirbæra og yfirfærslu
þeirra í hrein, absólút form, sem
væru sjálfum sér næg og þjónuðu
engum ljóðrænum eða táknrænum
tilgangi”. Aðrir félagar hans töldu
konkret listina vera einu nútímalegu
listina, þar sem hún tæki mið af þeim
strúktúr sem væri að baki allri
sköpuninni, samanber mólekúl og
atóm.
Konkret list þeirra van Doesburg
og samverkamanna hans var það sem
síðar var nefnt „hard edge” — full af
skörpum hornum, beinum línum
utan um frumliti o.s.frv., en van
Doesburg sjálfum vannst ekki tími til
að fylgja hugmyndum sínum eftir,
þvi hann lést 1931. Eftir það var
stofnuð hreyfing sem nefndist
Abstraction-Création sem starfaði
milli 1931—36 og síðar tók svissneski
listamaðurinn Max Bill við og setti
upp tvær alþjóðlegar sýningar á
Úr myndröð eftir Ole Schwalbe.
neikvæða hlið — tilfinningasemi,
upphafningu hins handahófskennda
og snobb fyrir hinu frumstæða og til
eru næg dæmi um allt þetta í
nútímalist. Gegn rómantík af þessu
tagi hafa margir listamenn snúist með
því að snúast á sveif með Apollón,
guði hófstillingar jafnvægis og
hreinleika — en allir þessir eiginleikar
hafa jafnan verið taldir til klassíkur.
Myndlist af þessu tagi hefur verið
nefnd ýmsum nöfnum og hefur
komið fram í ýmsum myndum:
konkret, geómetrísk list, mínimal.
Þessar tilhneigingar koma fram fyrir
alvöru um og eftir 1920, hugsanlega
sem andsvar gegn ljóðrænni afstrakt-
list og draumórum súrrealista og þá
helst í hollensku hreyfingunni De
Stijl sem þeir Piet Mondrian og Theo
van Doesburg stýrðu, en takmark
hennar var ekki einungit listræn ný-
sköpun heldur einnig þjóðfélagsleg
endurnýjun.
konkret list, árið 1944 og loks árið
1960. Sjálfur sagði Bill að konkret
list væri ekki eingöngu byggð á
geómetríu, heldur gætu óregluleg og
lífræn form verið snar þáttur hennar.
Grúskarar og
meinlætamenn
Eftir-1960 höfðu menn að ég held
misst trúna á konkretlist sem
þjóðfélagslegu afli og fóra að kalla
slíka listakenn „formalista” —
grúskara og meinlæiamenn sem
dunduðu sér með ferning og keilur.
En þá voru uppgötvanir konkretista
komnar inn í myndmál tuttugustu
aldar fyrir alvöru — ameríska
málverkið, op-list, popp list og síðar
minimal list og konsept kerfin.
Nú síðustu árin er eins og
hreinræktaðir konkret menn seu
aftur að sækia i sig veðrið, enda ekki
Atvinnurekendur eru alvarlega minntir á
að tilkynna viðkomandi bæjar- eða
sveitarstjórnarskrifstofu um starfsmenn
sína. Vanræksla á tilkýnningarskyldu
þessari svo og vanræksla á að halda eftir
af kaupi starfsmanna upp í útsvar veldur
því að launagreiðandi verður ábyrgur
fyrir útsvarsgreiðslum starfsmanna sinna
sem eigin útsvarsskuld.
Samtök eftirtalinna sveitarfélaga i Reykjanesumdæmi:
Bessastaöahrepps, Garöabæjar, Kópavogs, Seltjarnarness,
Mosfellshrepps og Kjalarneshrepps

, • .V:.; • ;
Hörður Ágústsson ásamt verkum sinum.
vanþörf á að hreinsa til öðru hvoru.
ítalir eiga sér t.d. ötula vinnuhópa,
Gruppo T og Gruppo N sem predika
„tabula rasa”. Ekki var mér
kunnugt um það að alþjóðlegur
vinnuhópur konkret listamanna
hefði komið saman til að stofna
samtök árið 1972, en ein afleiðing
þeirrar stofnunar er sýning sú sem nú
stendur yfir í FÍM salnum. Finnar
áttu frumkvæðið að henni en síðan
hlóðst utan á hana uns nú eru saman-
komnir 14 listamenn frá 10 löndum,
þ.á m. Hörður Ágústsson frá íslandi.
Kerfismyndir
Þátttakendum ar gert að vinna
eingöngu svart-hvít verk og engin
stærri en metra á kant en út af þessu
hefur verið brugðið á stöku stað. Það
er einnig einkenni á sýningunni að
menn hugsa verk sín sem kerfi en
ekki sem stakar og sjálfstæðar
einingar. Línurnar eru lagðar í fyrstu
mynd, dæmið sett upp og siðan er
skipulega unnið úr forsendum. Hafa
svo konkret menn eitthvað fram að
færa á því herrans ári 1979? Ég er
ekki frá þvi, þótt sjálfur hafi ég tak-
markaða ánægju af kerfisfræðum
þeirra margra. Ég er nefnilega á
þeirri skoðun að í heimi stöðlunar
tölvuvinnslu, kerfisbindinga og skrá-
setninga, sé þörf á annars konar list
sem mótvægi, en það er önnur saga.
Þó skal ég fúslega viðurkenna að
einfaldleiki og hreinskilni þessara
verka er fyrirtak til að hreinsa
hugann og hugkvæmni sumra lista-
mannanna er örvandi.
Maximal —
minimal
Ég nefni sem dæmi danska lista-
manninn Ole Schwalbe sem fer ekki
troðnar slóðir í myndhugsun sinni,
Hans Dieter Schrader frá Þýskalandi,
Vladimir Kopteff hinn finnska og
svo Hörð Ágútsson, sem stendur er-
lendum kollegum sínuni fyllilega á
sporði. En fyrir alla muni leyfum
þúsund blómum að vaxa — lika þeint
sem sáð hefur verið í konkret. Sýning
þeirra konkretmanna, Maxintal-
Minimal, stendur til 17. júni.
Sendum í póstkröfu um allt land
E 78x15 KR. 19.500 BR 78x13 KR. 16.600
G 78x15 KR. 21.500 615x13 KR. 16.500
H 78x15 KR. 23.600 700x13 KR. 15.600
L78x15 KR. 27.600 BR 78x14 KR. 17.900
LR 78x15 KR. 31.500 CR 78x14 KR. 19.800
HR 70x15 KR. 29.200 H 78x14 KR. 22.300
JR 78x15 KR. 29.800 B 78x14 KR. 16.900
GR 78 x 15 KR. 26.500 P205/70R x 14 KR. 22.800
HR 78x15 KR. 27.400 P205/75Rx14 KR. 21.800
GR 70x15 KR. 27.400
SAMYANG HJÓLBARÐAR
615x13 KR. 13.750 135x14 KR. 22.950
560x13 KR. 14.350 E 78x14 KR. 23.650
590x13 KR. 15.450 560x15 KR. 17.750
A78x13 KR. 16.550 700x15 jeppa KR. 35.800
B78x13 KR. 19.300 700x16 jeppa KR. 36.600
640x13 KR. 17.200 600x12 KR. 13.950
• Sólaðir hjólbarðar ávallt fyrirliggjandi
• Einnig margar aðrar gerðir hjólbarða
• Sannfærist með þvíað leita ti! okkar
Ódýrír amerískir hjólbarðar
Gúmmívinnustofan
Skipholti 35 Sími 31055