Dagblaðið - 19.06.1979, Blaðsíða 10

10
mBIAÐIÐ
frjálst, úháð dagblað
Lltgefandi: DagblaðM) tyf-
Framkvœmdastjórí: Sveinn R. Eyjólfsson. Ritstjóri: Jónas Kristjénsson.
Ritstjómarfulltrúi: Haukur Helgason. Skrífstofustjórí ritstjómar: Jóhannes Reykdal. Fréttastjóri: Ómar
Valdimarsson.
íþróttir Hallur Simonarson. Monning: Aðalstoinn IngóHsson. AÖstoðarfréttastjóri: Jónas Haraldsson.
Handrit: Ásgrímur Pélsson.
Blaðamenn: Anna Bjarnason, Ásgeir Tómassop, Atli Stoinarsson, Bragi Sigurösson, Dóra Stefánsdótt-
ir, Gissur Sigurðsson, Gunnlaugur A. Jónsson, Helgi Pétursson, Ólafur Geirsson, Sigurður Sverrisson.
Hönnun: Guðjón H. Pélsson.
Ljósmyndir: Ámi Péll Jóhannsson, Bjamleifur Bjamleifsson, Hörður Vilhjélmsson, Ragnar Th. Sigurðs-
son, Sveinn Þormóðsson.
Skrifstofustjórí: Ólafur Eyjólfsson. Gjaldkeri: Þréinn Þoríeifsson. Sölustjóri: Ingvar Svoinsson. Droifing
arstjórí: Mér E.M. Halldórsson.
Rititjóm Síöurnúla 12. Afgreiðsla, éskriftadeild, augfýsingar og skrifstofur Þverholti 11.
Aöalsimi blaðsins er 27022 (10 linur). Áskríft 3000 kr. á ménuði innanlands. í lausasölu 150 kr. ointakið.
Sotning og umbrot Dagblaðið hf., Síðumúla 12. Mynda- og plötugerð: Hilmir hf. Síðumúla 12. Prentun:
Arvakur hf. Skeifunni 10.
Biýn þjóðamauðsyn
Stöðvun vinnudeilu með lagasetningu
hlýtur alltaf að vera neyðarúrræði og
aðeins réttlætanleg til að vernda þjóðar-
heildina fyrir verulegum áföllum. Sú
staða er komin upp í farmannaverkfall-
inu, að réttlætir slíka stöðvun þess með
lögum.
Verkfallið hefur staðið í nærri tvo mánuði. Vissu-
lega hafa farmenn veitt verulegar undanþágur, meðan
verkfallið hefur staðið, sem hafa frestað neyðarástandi
á ýmsum stöðum úti á landsbyggðinni. Án þeirra
smuga, sem þannig hafa opnazt, hefðu aðgerðir ríkis-
stjórnar orðið tímabærar fyrir löngu. Engu að síður
hafa lamandi áhrif verkfallsins smátt og smátt drepið
vissar greinar atvinnulifsins í dróma. Iðnfyrirtæki loka
vegna hráefnisskorts og önnur ganga við illan leik.
Skorts gætir víða úti á landi á mikilvægum sviðum.
Markaðir okkar erlendis eru í vaxandi hættu og fisk-
birgðir hrannast upp innanlands.
Þjóðin á við mikinn háska að glíma um þessar
mundir. Gífurleg hækkun olíuverðs dynur yfir þjóðar-
búið, sem er viðkvæmt vegna annars efnahagsvanda.
Allir landsmenn verða að bera réttlátlega byrðar vegna
olíuhækkananna.
Ríkisstjórnin hafði misst tök á verðbólgunni, jafnvel
áður en olíuhækkunin kom til. Enn eitt árið stefnir í
óðaverðbólgu og tvísýnt, hvenær stíflan brestur og
stoðir atvinnulífsins falla af völdum verðbólgunnar.
Við þær aðstæður er ekki grundvöllur til mikilla al-
mennra kauphækkana.
Þjóðartekjur munu minnka á þessu ári. Minna
verður til skiptanna. Þannig er sízt svo í pottinn búið,
að tiltölulega vel launaðir hópar geti vænzt raunveru-
legra kjarabóta, nema þá með þeim hætti, að aðrir
landsmenn taki á sig þær byrðar, sem af því leiðir.
Augljóst er af yfirlýsingum forystumanna almennu
launþegafélaganna, að þau munu telja sig tilneydd að
fylgja á eftir, fái farmenn umtalsverðar kauphækkan-
ir.
Samningar við farmenn mundu þannig verða fyrir-
myndin. Allir aðrir kæmu á eftir og fengju að sjálf-
sögðu fyrr eða síðar fram sömu kauphækkanirnar.
Útkoman yrði sú ein, að verðbólgan ykist sem þeim
kauphækkunum umfram getu þjóðarbúsins næmi,
eftir að gengi hefði verið fellt til að mæta kauphækk-
unum. Allir stæðum við því verr eftir sem verðbólgan
gengi nær undirstöðum atvinnulífsins. Enginn hefði þá
fengið raunverulega kauphækkun, hvorki farmenn né
aðrir.
Þegar slíkur háski vofir yfír þjóðarbúinu, er nægi-
lega brýn nauðsyn inngrips ríkisvaldsins.
Farmenn og Vinnuveitendasambandið hafa háð
frumskógarhernað, sem ekki hefur notið samúðar al-
mennings. Skoðanakönnun Dagblaðsins sýndi fyrir
skömmu, að sjötíu af hverjum hundrað, sem afstöðu
tóku til málsins, álitu, að farmannaverkfallið bæri að
stöðva með lögum.
Nauðsyn þess hefur mikið vaxið, síðan þessi
skoðanakönnun var gerð.
Dagblaðið hefur fordæmt það allsherjarverkbann,
sem Vinnuveitendasambandið hefur boðað gegn laun-
þegum almennt, einkum þar sem fram hefur komið,
svo að ekki fer milli mála, að hinn almenni launþegi
ber ekki um þessar mundir fram neina umtalsverða
kröfupólitík. Vinnuveitendasambandið ber ekki síður
en farmenn ábyrgð á ástandinu. En fyrir þjóðarheild-
ina skiptir mestu, að við svo búið má ekki standa.
Brýna þjóðarnauðsyn ber til að binda enda á þessa
vinnudeilu.
DAGBLAÐIÐ. ÞRIÐJUDAGUR 19. JÚNÍ 1979.
P0LLAND:
Ríkið og kirkjan
sameinast í þjóð-
emisstefnunni
Pólsk stjórnvöld hafa nú í raun
viðurkennt kaþólsku kirkjuna sem
einn af máttarstólpunum í stjórnkerfi
hins kommúniska Póllands. Á sama
hátt ntá þá einnig segja að kirkjan i
Póllandi hafi viðurkennt pólitísk
völd kommúnistaflokksins í landinu.
Svo segir í fréttaskýringu í danska
blaðinu Information eftir Emmu
Fattorini. Hún segir að þessi gagn-
kvæma viðurkenning kaþólskra og
kommúnista komi i sjálfu sér ekki því
við að Jóhannes Páll páfi hafi getið
- þess i fyrstu predikun sinni að i
fræðslukerfi hins sósíaliska ríkis sé
trúarsiðfræðin gegnumgangandi. Sú
sannfæring kaþólsku kirkjunnar sé í
fullu gildi, að ekkert geti komið i
staðinn fyrir hana til að frelsa manns-.
sálina.
Hins vegar hefur endurvakin
þjóðerniskennd Pólverja orðið til
þess að sameina þessi tvö hingað til
ósættanlegu öfl. Gierek forsætisráð-
herra nefndi í ræðu þeirri, sem hann
flutti við komu páfa til Ppllands,
nokkur atriði þar sem kirkjan og
kommúnistaflokkurinn gætu unniðt
saman. Stefnan að friði væri sam-
eiginleg, bæði gætu minnzt sameigin-
lega baráttunnar á árum síðari heims-
styrjaldarinnar og einnig vildu báðir
aðilar vinna að því að velferð fjöl-
skyldnanna yrði tryggð.
Emma Fattorini telur að rök
Giereks hafi verið til muna fátæk-
legri en páfans, sem á grundvelli upp-
runa síns hafi getað tengt saman hug-
takið þjóð og þjóðerniskennd Pól-
verja. Páfi hafi einnig á frábæran
hátt skýrt út fyrir fólki hvernig þetta
allt tengdist þeirri fullyrðingu hans
að hin sigursæla kirkja væri og hefði
alltaf verið síðasta vígið i baráttunni
fyrir mannréttindum og viðhaldi
þjóðernisins.
Grundvallarmannréttindi eru eitt
af þeim atriðum sem ávallt hljóta að
hafa meginþýðingu, sagði páfinn í
ræðu fyrsta daginn sem hann var í
Póllandi. Trúfrelsið hlýtur einnig að
vera einn af meginpunktum mann-
réttinda. Þetta hefur að sögn páfa
-•«- . II i. ^'
meginþýðingu og einnig á þeim vett-
vangi sem í daglegu tali er kallaður
pólitískur.
í predikun einni er Jóhannes Páll
páfi sagður hafa bent á að pólsk
þjóðernistilfinning væri upprunnin
djúpt í hinni eilífu sameiginlegu sál
trúar og þjóðernis. Hefði þetta
þróazt í hinni sameiginlegu sögu
þessara afla í gegnum aldirnar þar
sem skiptzt hefðu á skin og skúrir.
Þetta væri einnig orsökin fyrir þvi að
Kristur væri lykillinn að skilningi á
pólskri sögu.
Þessi sérstaða Póllands er mjög
mikilsverð að sögn páfa því allir
kristnir menn líta á hverja þjóð sem
guðs börn. Gildi hverrar þjóðar
ræðst af þvi að þar er hópur fólks
með óbreytanleg megineinkenni. Af
þessum megineinkennum einum
getur ríkisvaldið aðeins dregið vald
sitt.
Á þennan hátt virðist páfinn eða
Vatikanið réttlæta þá ákvörðun sína
að viðurkenna i raun veldi kommún-
ista í Póllandi. Með þessu er verið að
reyna að sýna fram á að ríkisvaldið
hafi aldrei nein raunveruleg völd
nema að það byggi það á þjóðerninu
og því fólki sem búi í landinu. Hvort
þessi tilraun kaþólskra yfirvalda og
kommúnista í Póllandi tekst mun
framtíðin skera úr.
Er Jóhannes Páll páB kom aftur heim til Rómar eftir niu daga ferðsina um Pólland tók ítalski forsætisráðherrann Giulio
Andreotti á móti honum. Ferðin þykir mikilvægur þáttur I þeirri stefnu páfa að fá kaþólsku kirkjuna viðurkennda sem
sjálfstæðan aðila I baráttunni fyrir friði. Þátt sem gangi þvert á allar stjórnmála- ojf þjóðernisstefnur.