Dagblaðið - 13.09.1980, Blaðsíða 15

DAGBLAÐIÐ. LAUGARDAGUR 13. SEPTEMBER 1980.
Loftpressur - Sprengivinna
Traktorsgröfur vélaleiga
HELGA FRIÐÞJOFSSONAR.
Efstasundi 89 — 104 Rcykjavik.
Sími: 33050 — 34725.
FR Talstöð 3888
[SANDBL'ASTUR hf:
MELA8RAUT 20 HVALEYRARHOITI HAFNARFIRDI
Sandblástur. Málmhuðun.
Sandblásum skij). hús o); stærri mannvirki.
Færanlctí sandblásturstæki hvcrt á land scm cr.
Stærsta fvrirtæki landsins, scrhæft i
sandblæstri. Fljót 0« ftoð þjónusta.
[53917
Robbins sem var þá á ferð um ísland
með ftokk sinn, Ballets USA.
Robbins fannst mikið til um Helga og
kom því til leiðar að honum var
boðið að læra við Ameríska Ballett-
skólann í New York. Þar var hann
við nám i sex mánuði hjá Vladimi-
rol'f, Oboukoff og Stanley Williams
sem sjálfur var nýkominn frá Dan-
mörku. Að þessúm sex mánuðum
loknum var Helgi orðinn peninga-
laus. Hann hélt þvi aflur til Dan-
nterkur þar sem ltann hitti Erik
Bruhn sent mælti með honunt við
anteriska kollega og árið 1961 var
Helgi aftur kontinn til Bandarikjanna
sent nteðlimur Joffrey ballettflokks-
ins. Þegar sá ballettflokkur klofnaði,
gekk Helgi til liðs við Rebekku
Harkness. Hópur hennar var
þekktur fyrir ágæta dansara og
ntiður góða ballelta. Einn þessara
dansara Marlene Rizzo, varð eigin-
kona Helga og sjálfur dansaði hann
aðalhlutverk i nútímaballettunt eflir
Norman Walker, Brian MacDonald
og George Skibine.
í lánsfötum
Árið 1969 tók Helgi þátt í alþjóð-
legu ballettkeppninni í Moskvu á sið-
ustu stundu, þar sent liann hlaut
sillurverðlaunin (Barshnykov vann
þá gullverðlaunin). Vegna ntisskiln-
ings á reglunum, varð Helgi að læra
nýjan eindans rétt fyrir lokakeppn-
ina. „Marlene kunni eindansinn úr
Svanuvalninu og einn al' dönsku
kennurununt á staðnunt hjálpaði við
restina,” segit llelgi. Hann þurl'ti
eihnig á nvj'im búningi að halda.
„Ulanova gal .uér leyli til að nota
jakka af Vasiliev. Ég gat ekki farið
að vanvirða hann, fór því fram á svið
og gerði mitt besta.”
Silfurverðlaunin urðu til þess að
Helgi fór að endurskoða viðhorf sin
og áform. „Þarna stóð ég á vendi-
punkti. Skyndilega varð ntér ljóst
hvað ég var að gera og hvað ntig
langaði til að gera. Þetta tvennt kont
ekki heim og santan. Ég hal'ði unnið
til silfurverðlauna nteð því að dansa
klassíska eindansa en í Harkness
ballettinunt velti ég ntér um gólfið
með hnjáskjól. Nei, ég hafði ekki
áhuga á að halda því áfrant.”
Harkness ballettinn lagði upp
laupana á Evrópuferðalagi stuttu
síðar, en Helgi hefði hætt hvort sent
var. Á þvi ferðalagi fékk hann ntörg
góð tilboð en sneri aftur til New
York. Hann hafði santband við
Balanchine og gekk í New York City
ballettinn sent hann stjórnaði og um
skeið dansaði Hclgi helst í 19. aldar
ballettiint. - Kuýninnda Variations,
La Sourcc oc vMiiphony in C. „Ég
var búinn ,:ó dansa svo marga nú-
timaballetta í Harkness flokknum, að
ég var ákveðinn i að snúa mér að
klassískum hlutverkum.”
Túlka verk Robbins
betur en aðrir
Hins vegar hefur Jerome Robbins
samið óvenjulegri dansa fyrir Helga,
sem nú dansar aðalhlutverk i flestum
ballettum hans. Nýlega tók Helgi við
lilutverki Bart Cook i verkinu Opus
19/The Dreamer eftir Robbins, með
hálfs dags fyrirvara en Cook hafði
slasað sig. „Þetta var eitt erfiðasta
hlutverk sem ég hef dansað,” segir
Helgi. Margir gagnrýnendur voru á
því að næm túlkun hans væri meir
við hæfi en áslriðufullur dans
Barshnykovs sem upphaflega
dansaði þetta hlutverk. Tónrænt inn-
sæi Helga, sem þó hefur sína myrku
lilið, gerir liann að hinum ágætasta
lúlkanda verka eins og Afternoon of
a Faun, Danees at a Gathering oc
Other Danees eftir Robbins. Sjállur
segir Helgi: „Ég lield að ég tulki
balletta lians betur en nokkur annar.
Kannski skynja ég tónlistina á sama
hátt og hann."
Siðan Helgi tók að sér aðalhlutverk
ballettsins Dyblnik eftir Robbins árið
1974, hefur hann fengið að spreyta
sig á verkum sem gera leikrænni
kröl'ur til hans (Prodigal Son, Harle-
(|uinade, The Steadfast Tin Soldier)
og í þeim hefur hann sýnt af sér skap
og kraft sem komið hefur niörgum í
opna skjöldu, einkum þeim sem hal'a
talið liann vera rnann tækninnar
eingöngu. En þar kemur lil látbragðs-
leikur lians i Kaupmannahöfn
forðum daga, löngu áður en Helgi
hól' leril sinn i New York.
Dansað f yrir
Balanchine
Þó virðist liann liafa fengu' ii kkur
þessara lilutverka í sáraoiclm. þar
sem Baishnykov dai íar nú æ oftar
nreð f iiiiiii mcð'ausara Helga, Pat-
riciu MclJride. , .1 . mér finnsl að ég
hefði „.. að l'tt )ic'-,l hlutverk lyrr,”
segir hann. Eru menn l'arnir að ganga
að honum sem vísum? Helgi er ekki
Irá þvi.
En þar fyrir utan hefur liann dans-
að talsvert fyrir Balanchine. Á Strav-
insky háliðinni árið 1972 dansaði
hann mikilvægt hlutverk i afstrakt
ballettnum Sympliony in Three
Movements. „Ég dansa þetta hlut-
verk ekki lengur. Kannski að Balan-
chine l'innist sein ég falli ekki i
kramið lengur.”
En Balanchine hlýlur að hafa séð
eitthvað í Hélga því að á þeirri hátíð
samdi hann eitt þekktasta dansverk
sitt fyrir þau Helga og Patriciu
McBride. Þetta var Diverlimento úr
„Baiser de la Fée”, dularl'ullu verki
sern helgað er 19. aldar dansvenjum.
Eindans Helga er kjarni þessa undar-
lega magnaða verks. Enginn nema
dansari meðsvo l'ullkominn fótaburð
liefði getað sett allt á annan endann
með einni höfuðhreyfingu. Á einum
stað í verkinu setur Helgi endahnút á
stökk, assembté, með því að leggjast
á annað hnéð og teygja búkinn glæsi-
lega upp á við. Hann fellur til jarðar,
þó er eins og hann falli ekki.
„Að dansa Baiser er eins og að fá
stórgjöf,” segir Helgi. „Verkið opn-
aði augu min l'yrir því hvers eðlis
dansinn raunverulega er. Hann
gengur út á samband tónlistar, hreyf-
ingar og sálar hins dansandi einstakl-
ings. Það eru engin takmörk fyrir þvi
livað gera má i dansi. Frjálsræðið er
mikilvægt. Maður þarf ekki að halda
sig við viðteknar skoðanir um
ákveðið spor eða efnivið, — maður
hreyfir sig, nemur rými, breiðir úr sér
og gerir allt sem maður vill. Það er
eins og sjálfur mannsandinn sé að
verki.”
Þjóðhetja heima
Eins og stendur búa þau Helgi og
kona hans handan við Hudson ána, í
Deinarest, New Jersey. Sem fyrrver-
andi ibúar New York borgar var þeim
annt um að börn þeirra lengju betri
skólun, leiksvæði og gætu gengið
gölur óliult. Synir þeirra iveir heita
Kristinn (13 ára) og Erik (8 ára).
Hvorugur þeirra liel'ur álniga á dansi
og Helgi er liálfl i hvoru feginn, —
éins og margir aðrir l'oreldrar I dans-
arastét t.
Helgi liefur ekki gert upp við sig
livað liann ællar að gera þegar hann
hæltir að dansa. Árið 1974 skipu-
lagði liann dansferðalag tneð nokkr-
um dönsurum og kom m.a. við i
Reykjavik. Hann komst þá að því að
liann liafði ánægju af að skipuléggja
dansviðburði, „Kannski geri ég eill-
livað i þá veru," segir liann. Á þeirri
lerð var Helgi sæmdur einni æðstu
orðu íslands, riddarakrossi i'álka-
orðunnar, og er hann yngsti inaður
sem hlotnast liel'ur sá heiður.
Helgi hel'ur farið reglulega lil ís-
lands síðan, — „þó ekki eins ol'l og
ég liel'ði viljað.” Þar er hann vel
þekklur. ,,/Etli ég sé ekki eins konar
þjóðhetja heima. l ólk þekkir mig og
lylgir mér el'tir.”
Þess vegna er Helgi enn íslenskur
rikisborgari, þólt hann hal'i opið
dvalarleyfi i Bandaríkjunum. „Ll'ég
gæfi islenska vegabrél'ið upp á bát-
inn, væri ég að bregðasl öllu þessu
l'ólki. Þá væri ég búinn að ríl'a ntig
upp með rótum. Kona min er banda-
risk, synir minir sömuleiðis. Hvað er
hægt að gel'a einu landi ineira en
sjálfa syni sina?”
En lislræn æltjörð lians er liins
vegar Bandarikin. „Hér liel'ég unnið
niína stærslu sigra. Fólk minnist á
dansþjáll'unina í Danmörku, en ég
held aðég hall lært meir héren nokk-
urs staðar annars slaðar. Ég tcl mig
vera bandariskan dansara."
(Al þýddi).
ATHUGID!
Tökum að okkur að hrcinsa hús o.fl. áður
en málað er. Háþrýstidæla sem tryggir að
öll ónýt málning og óhreinindi hverfa. Fljót
og góð þjónusta.
Ómar Árnason, símar: 77390
og 19983.
Mynd af Helga á forsiðu „Ballet News”
Tónlistin er Helga afar kær. Það
voru margir tónlistarmenn í fjöl-
skyldu móður hans, en sjálfur lærði
hann aldrei að leika á hljóðfæri.
Hann minnist þess þegar móðir hans
fór með hann til að sjá Konunglega
Danska Ballettinn og áhrifanna sem
hann varð fyrir af þeirri upplifun.
Það er cinkennandi fyrir Helga að
hann ræðir aldrei urn dans án þess að
minnast um leiðá tónlist.
„Móðir mín sagði mér að ég hefði
reynt að líkja eftir þvi sem ég sá á
sviðinu,” segir Helgi. „Mig rámar í
að ég hafi gjarnan dansað heima í
stofunni þegar leikin var falleg tónlist
i útvarpinu.” Fyrir tilstilli frænda
hans og frænku, Iét móðir Helga
innnrita hann í ballettskóla þegar
hann var níu ára. Ári síðar hóf hann
að læra hjá dönskum hjónum sem
kenndu á íslandi, Erik og Lisu
Bisted og var „eins og fóstursonur
þeirra”.
Frá Tívolí til
New York
Fimmtán ára gamall l'ór Helgi
siðan til Kaupmannahafnar til að
læra og vinna við Tívolí leikhúsið þar
sem Erik Bisted var þá orðinn ball-
ettmeistari. Þar lagði hann stund á
látbragðsleik í aldagömlum
commedia dell-’arte verkum og dans-
aði í verkum sem Bisted samdi.
Meðan hann dvaldi i Danmörku
hlaut hann afar litla dansþjálfun i
anda Bournonvilles, þar sem Danir
einir fengu inngöngu I ballettskól-
ann.en síðan varð hann viður-
kenndur snillingur i þeim dansstíl.
Um haustið árið 1959 var Helgi 17
ára gamáll og hitti þá Jerome
Þjónusta
Þjónusta
Þjónusta
MCJRBROT-FLEYGUN
MEÐ VÖKVAPRESSlý
HLJÓÐLÁTT RYKLAUST
! KJARNABORUN!
NJ4II Horðarson, Vélalviga
SIMI 77770
Ávallt til leigu Bröyt X2B grafa
í stærri og smærri verk.
■ yt Utvega einnig hvers konar fvllingar-
** ; efni.
Uppi. i sima 84163 og 39974
Hilmar Hannesson.
Gröfur - Loftpressur
Tek að mér múrbrot, sprengingar og fleygun
í húsgrunnum og holræsum, eínnig traktors-
gröfur í stór og smá verk.
Stefán Þorbergsson
Simi 35948
Pípulagnir - hreinsanir
Er stíflað?
Fjarlægi siiflur úr vöskum. wc rórum.
baðkerum og mðurfóllum. noium n> og
fullkonnn tatki. rafmagnssmgla Vamr
menn Upplý vmgar i sima 43879
Stífluþjónustan
Anton AAabtainason.
Húsaviðgerðir
30767 HÚSAVIÐGERÐIR 30767
Tökum að okkur allar viðgerðir á húseignum, stórum
sem smáum, svo sem múrverk og trésmíðar, járn-
klæðningar, sprunguþéttingar og málningarvinnu.
Girðum og lögum.lóðir, steypum heimkeyrslur.
HRINGIÐ í SÍMA 30767
Húseigendur, el' þið þurfið að láta lagfæra éignina þá luil ið sainluiiid
við okkur. Við tökum að okkur allar almeiinar viðgerðir. (iirðum og
jýglæium loðir. Múrverk. ncvcrk. þciuiin spniiigiu þok
Glcrisetningar, llísalagnir og l'lcira
I ilboðeöa timavinna. Reyndir nicnn. fljól ogörugg þjómisia
llíisaviógerðaþjúnustan, sími 74221.
Þj^ínusta
Klæðum og gerum við a/ls konar bólstruð
húsgögn. Áklæði í miklu úrvali.

Síðumú/a 31, sími 31780