Dagblaðið - 13.06.1981, Blaðsíða 10

DAGBLAÐIÐ. LAUGARDAGUR 13. JÚNÍ1981.
'MMBUBU
fijálst, úháð dagblað
Útgefandi: Dagblaöið hf.
Framkvœmdastjóri: Svoinn R. Eyjólfsson. Ritstjóri: Jónas Kristjánsson.
Aðstoðarrttstjóri: Haukur Helgason. Fréttastjóri: Ómar Voldimarsson.
Skrifstofustjórí ritstjómar Jóhannes Reykdal.
íþróttir: Hallur Simonarson. Menning: Aðalsteinn Ingólfsson. Aðstoðarfréttastjóri: Jónas Haraldsson.
Handrít: Ásgrímur Pálsson. Hönnun: Hilmar Karisson.
Blaðamonn: Anna Bjamason, Adi Rúnar Halldórsson, Atli Steinarsson, Asgeir Tómasson, Bragi Sig-
urðsson, Dóra Stefánsdóttir, Elin Albertsdóttir, Gunnlaugur A. Jónsson, Inga Huld Hákonardóttir,
Kristján Már Unnarsson, Sigurður Sverrisson.
Ljósmyndir: Bjarnloifur Bjamleifsson, Einar Ólason, Ragnar Th. Sigurðsson, Sigurður Þorri Sigurðsson
og Sveinn Þormóðsson.
Skrifstofustjóri: Ólafur Eyjólfsson. Gjaldkeri: Þráinn Þorloifsson. Auglýsingastjóri: Már E.M. Hall-
dórsson. Drorfingarstjóri: Valgorður H. Sveinsdóttir.
Ritstjóm: Siðumúla 12. Afgreiðsla, áskriftadeild, auglýsingar og skrifstofur: Þverholti 11.
Aðalsimi blaðsins er 27022 (10 Hnur).________________________
Seldu erkióvininum sjálfdæmi
Alþýðubandalagsmenn hörfa í varn-
armálum. Eitt síðasta þingverk þeirra
var að fá Ólafi Jóhannessyni utanríkis-
ráðherra fullt vald í geymamálinu á
Suðurnesjum. Alþjóð kannast við frétt-
ir af því, hvernig Olafur og „kommarn-
ir” hafa eldað grátt silfur saman í utan-
ríkis- og varnarmálum. Samt sáu alþýðubandalags-
menn í þinglokin ekki annan kost en að selja þessum
erkifjanda sínum í varnarmálum sjálfdæmi.
Landsmenn minnast frétta um upphlaup alþýðu-
bandalagsmanna vegna fyrirhugaðra flugskýlabygg-
inga á Keflavíkurflugvelli. Forystumenn Alþýðu-
bandalagsins vöknuðu með andfælum við það, að
utanríkisráðherra hafði gefið fyrirheit um byggingu
stærri flugskýla. Fólk, handgengið Alþýðubandalag-
inu, hefði talið, að þessar framkvæmdir yrðu stöðvað-
ar. En Ólafur fór sínu fram. Skýlin eru byggð.
Olíugeyma- eða „Helguvíkurmálið” svonefnda
hefur verið ofarlega á baugi. Brýn nauðsyn er að fjar-
lægja olíugeymana af þeim stöðum, þar sem þeir nú
eru. Af þeim stafar mikil hætta. Suðurnesjamenn hafa
lagt áherzlu á þetta og tillögur komið um byggingu
olíuhafnar og birgðastöðvar í Helguvík. Þá reis
Alþýðubandalagið upp.
Alþýðubandalagið andmælti tillögunum sem ráða-
bruggi um ,,stóraukin hernaðarumsvif”. En mundi
það kljúfa ríkisstjórnina á málinu, færi utanríkisráð-
herra sínu fram? Vafalaust ekki. Þetta mál var ekki á
blaði í leynisamningi stjórnarliða um meðferð mála.
Ólafur Jóhannesson gat haldið því fram, að hann réði
þessu einn. Sig skipti engu, hvað ráðherrar Alþýðu-
bandalagsins segðu, ekki fremur en í flugskýlamálinu.
Tillaga kom fram á Alþingi í vetur um olíuhöfn og
birgðastöð í Helguvík. Þingmenn sameinuðust gegn
Alþýðubandalaginu, þótt nokkrir framsóknarmenn
drægju lappirnar. Hernámsandstæðingarnir í Alþýðu-
bandalaginu munu hafa vænzt harðra viðbragða
flokks síns. Kannski hótana um stjórnarslit. Svo fór
ekki.
Alþýðubandalagið hörfaði í þá stöðu að samþykkja,
að Ólafur Jóhannesson skyldi einfaldlega einn ráða
niðurstöðum málsins.
Alþingi gerði svohljóðandi samþykkt: ,,AIþingi
ályktar að fela utanríkisráðherra að vinna að því, að
framkvæmdum til lausnar á vandamálum, er skapazt
hafa fyrir byggðarlögin Keflavík og Njarðvík vegna
eldsneytisgeyma varnarliðsins, verði hraðað svo sem
kostur er.”
Hið eina, sem Alþýðubandalagið hafði upp úr krafs-
inu, var, að ekki er sérstaklega tekið fram í þingsálykt-
uninni, að stöðina skuli reisa í Helguvík. Á hinn bóg--
inn er ekkert, sem hindrar Ólaf Jóhannesson í að stíla á
Helguvík, ef honum sýnist.
Ölafur Jóhannesson hefur í þessari ríkisstjórn
ákveðið að standa harður gegn „alþýðubandalags-
mönnum í utanríkis- og varnarmálum. Það hefur hann
margsinnis sýnt að undanförnu. Ólafur hefur jafnvel í
ríkari mæli en fyrirrennarar hans undirstrikað nauð-
synina á virkri þátttöku íslendinga í vörnum Nato.
Alþýðubandalagsmenn byggja helzt á því, að til-
lögur hafa komið frá Olíufélaginu um að reisa olíu-
geyma á vallarsvæðinu í stað Helguvíkur, og þá fyrir
mun minna olíumagn en Helguvíkurtillögurnar gerðu
ráð fyrir. Þeir gera sér vonir um að fá einhverjar undir-
tektir hjá einum tveimur þingmönnum Framsóknar.
Allt þetta er í lausu lofti. Meginmálið er, að Alþýðu-
bandalagið hefur með samþykkt þingsályktunar tryggt
vald Ólafs Jóhannessonar í varnarmálum og selt
honum sjálfdæmi, upp á von og óvon.
r
Nýir siðir með nýjum herrum í Kínum:
KINVERJAR HAFA
VERIÐ „FRELS-
AÐIR AÐ NÝJU”
,,Við erum frelsaðri e» áður,”
sagði Kínverji einn viö okkur Friðrik
Pál Jónsson, þar sem við biðum eftir
leigubíl fyrir utan útvarpshúsið í Beij-
ing. Kínverjar tala oft um stofnun
alþýðulýðveldisins 1949 sem frelsun
og segja þá gjarnan að hitt eða þetta
hafi gerst fyrir eða eftir frelsun. Þá
voru þeir frelsaðir frá eilifum styrj-
öldum, hungri og öðrum vesaldómi.
En nú hafa þeir sem sagt verið frds-
aðir á nýjan leik og að þeirra mati er
sú frelsun ekki minni en sú fyrri.
Menningarbyltingin og vinstri villa
fjórmenningaklíkunnar eru i dag
taldar með því versta sem fyrir Kln-
verja hefur komið. Þdr töluðu um
þessa hluti nánast eins og náttúru-
hamfarir og sögðu mörg Ijót orð um
Jiang Ding og þá sem fylgdu hanni að
málum. Mann einn hittum við sem
sagði okkur frá því að faðir hans,
sem var menntamaður, hefði látist af
.......
Magnús K.
Hannesson
skrifar um Kínaför
Á síðastliðnu þingi gerði Birgir Isl.
Gunnarsson tillögu tU þingsályktunar
(nr. 86) varðandi skemmdir á stein-
steypu. Siöar bættist viö nefndarálit
523 og loks breytingartillaga 524. Ég
leyfi mér hérmeð að tilfæra i stuttu
máU en orðrétt úr þessum skjölum.
„Alþingi ályktar aö skora á rikis-
stjómina að hún beiti sér fyrir þvi, að
þeir húseigendur, sem leggja þurfa 1
mikinn viðgerðarkostnað vegna alka-
lískemmda á steinsteypu í húsum
sínum, fái fjárhagsaðstoð tU þeirra
viðgerða, annaöhvort í formi bóta
eða lána eöa hvors tveggja.
Greinargerð.
Á undanförnum árum hefur orðiö
vart mjög alvarlegra skemmda á
steinsteypu i húsum hér á landi, eink-
um á höfuðborgarsvæðinu. Það varð
til þess m.a. að i byrjun árs 1967
skipaöi iðnaðarráðherra nefnd tU að
fjaUa um vandamál varðandi steypu-
skemmdir og gerð steinsteypu. Hlaut
nefndin nafnið Steinsteypunefnd.
Nefndin hefur kostaö ýmsar
rannsóknir á vandamálum í sam-
bandi við steinsteypugerð og birt
nokkrar skýrslur um þau mál.
í nefndinni eru fulltrúar eftirtal-
i nnt aðUa: Borgarverkfræðings,
vegamálastjóra, viita- og hafnar-
málastjóra, Landsvirkjunar,
Sementsverksmiöju rikisins og Rann-
sóknastofnunar byggingar-
iðnaðarins.
Á sl. ári kom út rit á vegum Rann-
sóknastofnunar byggingariðnaðar-
ins, þar sem fjaUaö er um niður-
stöður af rannsóknum á ástandi
steyptra útveggja húsa, en þær rann-
sóknir voru kostaöar af Steinsteypu-
nefnd. Ber skýrslan nafnið „Steypu-
skemmdir, ástandskönnun”, en höf-
undur er Ríkharður Kristjánsson. 1
skýrslunni er fjallað um helstu
Kjallarinn
Birgir Frímannsson
tegundir steypuskemmda og m.a.
itarlega gerð grein fyrir svonefndum
„alkalískemmdum”, en rannsóknir á
þeim eru tiltölulega nýtilkomnar hér
á landi. Þar kemur m.a. fram að
tiöni alvarlegra alkaliskemmda er all-
mikU hér, m.a. segir að búast megi
við þvi, að a.m.k. 6,6% húsa, sem
byggð hafa verið í Reykjavik á
árunum 1956—1972, hafi alvarlegar
alkalískemmdir, jafnframt megi
búast við aö slikar skemmdir sé að
finna viðar. Skemmdir þessar koma
frekar hægt i ljós, og má búast við að
þessi tala kunni að hækka þegar fram
liöatlmar.
Um þetta vandamál, orsakir þess,
völdum misþyrminga í menningar-
byltingunni langt fyrir aldur fram.
Menntamenn og Ustamenn máttu
þola það aö vera sendir út i sveit tU
þess aö vinna á ökrum og við störf
sem þeir voru aUsendis óvanir. Þetta
varð til þess aö skólar tæmdust og
þeir sem störfuðu áfram voru undir
ströngu eftirliti stjórnvalda og þá
sóttu aðeins glerharðir vinstri-komm-
únistar sem tU þess höfðu verið
valdir.
Sagt er að aðeins hafi verið leyfð 8
leikhúsverk í öUu landinu á þessu 10
ára timabiU og þar sem lítið var um
aðrar skemmtanir urðu menn að sjá
sama verkið margoft. AUt sem frá út-
löndum kom var Utið hornauga og
hreinlega bannað, t.d. var tónlist
Beethovens taUn allt of auðvaldsleg
og því ekki holl kínverskum almenn-
ingi. Kvikmyndaúrval var mjög ein-
hæft og fjöUuðu þær flestar um
leiðir tU úrbóta, möguleika tU við-
gerða o.fl. er ítarlega fjallað í þessari
skýrslu. Þar kemur m.a. fram að lík-
legustu orsakirnar séu notkun
íslensks sements, sem hafi haft mikið
alkalunnihald, svo og notkun alkalí-
virkra fylUefna, sem tekin hafa verið
úr sjó hér á Reykjavíkursvæðinu, en
ekki verið þvegin.
Þessar rannsóknir gáfu til kynna
að alkalfskemmdir kynnu aö leynast
viðar en álitið hafði verið og varð um
þaö nokkur umræða á opinberum
vettvangi. Sú umræða leiddi i ljós, að
svo kynni að fara, að alkaliefnahvörf
yrðu nú álitin höfuðorsök meiri hluta
skemmda á útveggjum íslenskra
steinhúsa. Til að vega á móti þessari
hættu var ákveðið að gera þessa
skýrslu mun umfangsmeiri en upp-
haflega hafði verið ætlað og fjaUa í
upphafi um skemmdir almennt og
hvað þeim veldur.
Hver sem niðurstaöan verður varð-
andi heppilegustu aðferð tU viðgerða
á alkalískemmdum I steinsteypu húsa
er ljóst, að húseigendur, sem fyrir
þessu hafa orðið, hafa beðið mikið
tjón og verða fyrir miklum útgjöld-
um. Útgjöld á hvem hús- eða ibúðar-
eiganda geta skipt milljónum og jafn-
vel tugum mUIjóna. Hér er um óvænt
útgjöld að ræða, sem rekja má til ytri
orsaka, jafnvel tU efnasamsetningar
sements sem Sementsverksmiðja
ríkisins hefur framleitt og selt. Þessu
tjóni má jafna við tjón sem nú er
bætt t.d. úr Bjargráðasjóöi íslands
eöa Viðlagatryggingu íslands. Þaö er
þvi mikið sanngirnismál, að þeir hús-
eigendur, sem fyrir sliku verða, geti
orðið sér úti um fjármagn tU að
standa straum af þeim mikla
kostnaði sem þeir verða fyrir. Hér
skulu ekki gerðar ákveðnar tillögur
um í hvaða formi slikar greiðslur eigi
að vera né úr hvaða sjóðum þær eigi
að koma. Fleiri en ein leið koma tU
greina.
ÞingsályktunartiUaga þessi gerir
ráð fyrir þvi, að rikisstjórnin taki mál
þetta tU meðferðar og undirbúi
nauðsynlega lagasetningu. Nauðsyn-
legt er að þvi verki verði hraðað, því
að viðgerðir í nokkuð stórum stU
munu veröa framkvæmdar innan
skamms.
Lokakafli skýrslu um steypu-
skemmdlr, ástandskönnun frá Rann-
sóknastofnun byggingarlðnaðarins.
ÚTDRÁTTUR
Kafli 4 fjaUar um könnunina á
ástandi steyptra útveggja i Reykjavik
og á Akureyri. Skoöuð voru rúmlega
300 hús I Reykjavik, byggð fram tU
ársins 1972, þar af 30 byggð fyrir
1956. Á Akureyri voru skoðuö tæp-
lega 250 hús byggð á árunum 1956—
1972. Greint var frá þvi, hvernig hús-
unum var raðað i skemmdaflokka.
Þá er i þessum kafla fjallaö aUitar-