Dagblaðið - 26.06.1981, Blaðsíða 10

Útgefandi: Dagblaðk) hf.
Framkvœmdastjóri: Svoinn R. Eyjólfsson. Ritstjóri: Jónas Kristjánsson.
Aöstoóarritstjóri: Haukur Halgason. Fróttastjóri: Ómar Valdimarsson.
Skrifstofustjóri ritstjómar Jóhannes Reykdai.
íþróttir. Hallur Simonarson. Menning: Aflalsteinn Ingótfsson. Aóstoóarfréttastjóri: Jónas Haraldsson.
Handrit: Ásgrímur Pálsson. Hönnun: Hilmar Karisson.
Blaðamenn: Ánna Bjarnason, Adi Rúnar Halldórsson, Atli Steinarsson, Ásgoir Tómasson, Bragi Sig-
urösson, Dóra Stofánsdóttir, Elín Albertsdóttir, Gunnlaugur A. Jónsson, Inga Huld Hákonardóttir,
Kristján Már Unnarsson, Siguröur Svorrisson.
Ljósmyndir: Bjamleifur Bjamlorfsson, Einar Ólason, Ragnar Th. Sigurðsson, Sigurður Þorri Sigurðsson
og Svoinn Þormóðsson.
Skrifstofustjóri: Ólafur Eyjólfsson. Gjaldkeri: Þráinn Þorleifsson. Auglýsingastjóri: Már E.M. Hall-
dórsson. Drerfingarstjóri: Valgerður H. Sveinsdóttir.
Ritstjóm: Siðumúla 12. Afgreiösla, áskriftadeild, auglýsingar og skrifstofur: Þverholti 11.
Aðalsimi blaðsins er 27022 (10 Hnur).
Setning og umbrot: Dagblaðið hf., Síðumúla 12.
Mynda- og plötugerð: Hilmir hf., Síðumúla 12. Prentun: Árvakur hf., Skeifunni 10. ,
Áskríftarverð á mánuði kr. 80,00. Verö f lausasöiu kr. 6,00.
Lítil reisn var yfir utanför Tómasar
Árnasonar viðskiptaráðherra. Hann
fór erindisleysu á fund bandalagsmanna
okkar í fríverzlunarbandalaginu og
manna Efnahagsbandalagsins. í orði
kveðnu átti ráðherra að vera að biðja
um samþykkt við stuðning við íslenzkan
iðnað, viðurkenningu á álagningu svonefnds að-
lögunargjalds á innfluttar samkeppnisvörur. í raun
virðist ráðherra hafa verið áhugalítill um erindið,' og
því fór sem fór.
Aðlögunargjaldið var til komið vegna þess að
íslenzkur iðnaður nýtur ekki sömu starfsskilyrða og
iðnaður samkeppnisþjóðanna. Iðnaðurinn er hér í
öskustó í samanburði við aðrar atvinnugreinar. Gengi
krónunnar er miðað við sjávarútveg. Sé grundvöllur
gengisskráningarinnar skekktur með tilfærslum til
sjávarútvegs, verður hlutur iðnaðarins þeim mun
lakari hverju sinni. Sé gengi krónunnar þannig haldið
uppi, fær útflutningsiðnaðurinn ekki það, sem honum
ber, þegar hann selur erlendis. Á sama hátt keppa
íslenzkar iðnaðarvörur á innanlandsmarkaði þá við
sams konar óhagræði gagnvart innfluttum vörum.
Aðlögunargjaldið hefur verið ill nauðsyn. Vissulega
ætti ekki að þurfa að leggja slikt gjald á innfluttar
vörur, en frjáls samkeppni að gilda. En það er ekki
fólkið í iðnaðinum, sem krefst fráhvarfs frá frjálsri
samkeppni. Það eru stjórnvöld sjálf, sem skerða hlut
iðnaðarins með því að láta hann bera gjöld í ríkari
mæli en aðrar atvinnugreinar og skekkja með því
grundvöll gengisins, iðnaðinum í óhag.
Þess vegna var aðlögunargjald lagt á. íslenzk stjórn-
völd fengu ríkin í EFTA til að fallast á gjaldið. Ríkin í
Efnahagsbandalagi Evrópu mótmæltu en höfðust ekki
að.
Þetta gjald féll niður um áramótin. Alþingi sam-
þykkti í desember lög um nýtt aðlögunargjald, en ríkis-
stjórnin hefur ekkert aðhafzt. Við niðurfellingu gjalds-
ins versnaði samkeppnisaðstaða íslenzks iðnaðar um
þrjú prósent. Ráðherrar í núverandi ríkisstjórn hafa
íafnvel í ríkari mæli en ráðherrar undanfarinna stjórna
svarað málaleitan iðnaðarins með útúrsnúningi.
Andúð á kröfugerð þrýstihópa er eðlileg, en í þessu
ilviki hafa stjórnvöld orðið við kröfugerð þrýstihópa í
ítvegi og landbúnaði með þeim hætti, að gert er á hlut
ðnaðar. Samt núa ráðherrar iðnaðinum því um nasir,
að kröfur hans um leiðréttingu séu nöldur þrýstihóps.
Hálft ár er liðið, síðan aðlögunargjaldið féll niður.
Nú kemur viðskiptaráðherra loks fram og lýsir synjun
EFTA- og EBE-manna án þess að segja, hvað beri að
gera.
Viðskiptaráðherra hefur örugglega ekki fylgt málinu
eftir sem skyldi. Á sínum tíma viðurkenndu EFTA-
menn, að aðlögunargjald væri rökrétt vegna erfiðleika
ýmissa iðngreina sakir tollalækkana, þarfar á átaki í
iðnþróun hér á landi og verðbólgunnar. Þessar rök-
semdir eru jafngildar í dag og fyrir tveim árum.
Líkur eru til, að bandalagsmenn okkar samþykktu
fremur sérgjöld á ákveðna flokka innfluttra iðnaðar-
vara en almennt aðlögunargjald, enda gert ráð fyrir
þeim möguleika í samningum. Slík gjöld eru óyndisúr-
ræði, en kynnu að reynast nothæf.
Að sjálfsögðu væri hið rétta, að ríkisstjórnin leið-
rétti sjálft kerfið og gerði slík gjöld óþörf með því að
jafna hlut atvinnuvega gagnvart launaskatti, aðstöðu-
gjaldi og skattfríðindum starfsmanna. Grundvöllur
gengisskráningarinnar yrði leiðréttur, svo að ekki
þyrfti að bæta hlut iðnaðar með álagningu aðlögunar-
gjalds.
DAGBLAÐIÐ. FÖSTUDAGUR 26. JÚNl 1981.
Efnahagsvandi Póllands eykst stöðugt:
AÐGERÐARLEYSI
STJÓRNVALDA
ER STÆRSTA
VANDAMÁLH) NÚ
Algengt er að fólk standi klukkustundum saman i biðröðum i Póllandi til að festa kaup á brýnustu Iffsnauðsynjum.
—segir Andrej Sawiscak, hagf ræðipróf essor við
háskólann í Varsjá og einn af ráðgjöfum Einingar,
sambands hinna óháðu verkalýðsfélaga, í Póllandi

Andrei Sawiscak, prófessor í hag-
fræði við háskólann í Varsjá, er einn
af ráðgjöfum Einingar, sambands
hinna óháðu verkalýðsfélaga. Þrátt
fyrir erfiðleikana er hann bjartsýnn.
„Skortur á neyzluvörum er okkar
alvarlegasta vandamál,” sagði hann í
samtali við blaðamann danska dag-
blaðsins Politiken fyrir skömmu.
„Nú er einkareksturinn, og þannig er
rekstri 80 prósenta af landbúnaðin-
um háttað, sannfærður um að hann
fái leyfi til að halda áfram. Það hefur
leyst úr læðingi afl sem innan tveggja
ára mun auka framleiðsluna um 20
prósent. Aukningin á kjötframleiðsl-
unni kemur því'miður síðast en fram-
leiðslan er þar einnig á réttri leið.
Vandamál okkar felst í því hvort
iðnaðurinn reynist fær um að vinna
úr hráefnunum.
Við höfum stöðvað útflutning á
varahlutum í smáiðnaði og er það
ætlað að koma okkar smáiðnaði til
góða. Hinir opinberu aðilar halda því
fram að kolaframleiðslan hafi dreg-
izt saman vegna þess að hinni óháðu
verkalýðshreyfingu tókst að knýja
fram kröfur sínar um fimm daga
vinnuviku. Þessi staðhæfing stenzt
hins vegar ekki.
Á tímum Giereks var unnið allan
sólarhringinn. Vélarnar eru af þeim
sökum einfaldlega úr sér gengnar.
Jafnskjótt og gert hefur verið við þær
munum við ná upp eðlilegri fram-
leiðslu þrátt fyrir fimm daga vinnu-
vikuna og þar með tökum við að afla
aukins vestræns gjaldeyris.”
Sawiscak telur að grundvallar-
breytingar þurfi að eiga sér stað í
efnahagskerfi Pólverja svo unnt sé að
ná fram margvíslegum umbótum. í
augnablikinu boðar Kommúnista-
fiokkur landsins ekkert slíkt heldur
bíður eftir niðurstöðum flokksþings-
ins um miðjan júlimánuð.
Sawiscak telur að þetta aðgerða-
leysi ráðamanna nú sé stærsta vanda-
málið sem Pólverjar standa frammi
fyrir.
(Politiken)
Frá samningafundi Einingar, sambands hinna óháðu verkalýðsfélaga, og stjórn-
valda. Stjórnvöld halda því fram að fimm daga vinnuvikan eigi sök á minnkandi
framleiðslu i landinu.
Fjárhagserfiðleikar Póllands vaxa.
Framleiðslan er núna um það bil
þrettán prósent minni en á síðasta ári
og fleiri og fleiri vörutegundir hverfa
úr verzlunum.
Vöruskorturinn er mestur á dag-
legum neyzluvörum. Vegna matvæla-
skömmtunarinnar fá allir Pólverjar
kjöt, smjör, sykur og mjöl. Það er-
hins vegar svo gott sem ómögulegt að
fá keyptar eldspýtur, sápu, hár-
sjampó, þvottalög, gosdrykki, kaffi
og mjólkurduft fyrir smábörn.
Sígarettur fást aðeins af og til og
menn verða oft að standa klukku-
stundum saman í biðröðum við
verzlanirnar.
Vegna árstíðarinnar er nú nóg
framboð af grænmeti en niðursuðu-
iðnaðinn vantar dósir svo hinar
pólsku húsmæður kvíða komandi
vetri.
Erfiðleikarnir eru ekki sízt fólgnir í
skorti á vestrænum gjaldmiðli.
Pólskur iðnaður er mjög háður
varahlutum, hráefnum og hálfunnum
vörum einkum frá Vestur-Evrópu og
Sovétríkjunum.
Þrátt fyrir að mjög hafi verið
dregið úr innflutningi til Póllands á
þessu ári þá þurfa Pólverjar nú á að
halda tíu milljörðum dollara til
vaxtagreiðslna og afborgana eða til
kaupa á varahlutum og hráefnum.