Dagblaðið - 17.09.1981, Blaðsíða 12

DAGBLAÐIÐ. FIMMTUDAGUR 17. SEPTEMBER 1981.
12
frfálst, úháð dagblað
Útgefandi: Dagblaðið hf.
Framkvœmdastjóri: Sveinn R. Eyjótfsson. Ritstjóri: Jónas Kristjánsson.
Aflstoðarritstjóri: Haukur Helgason. Fróttastjóri: Ómar Valdimarsson.
Skrifstofustjóri ritstjómar Jóhannes Reykdal.
íþróttir: Hallur Simonarson. Menning: Aflalsteinn IngóKsson. AÖstoðarfróttastjóri: Jónas Haraldsson.
Handrit: Ásgrímur Pálsson. Hönnun: Hilmar Karisson.
Blaðamenn: Anna Bjamason, Atli Rúnar Halldórsson, Adi Steinarsson, Ásgeir Tómasson, Bragi
Sigurflsson, Dóra Stefánsdóttir, Elin Albertsdóttir, Gunnlaugur A. Jónsson, Inga Huld Hákonardóttir,
Kristján Már U/marsson, Sigurflur Sverrisson.
Ljósmyndir. Bjamleifur Bjamleifsson, Einar Ólason, Ragnar Th. Sigurðsson, Sigurflur Þorri Sigurflsson
og Sveinn Þormóflsson.
Skrifstofustjóri: Ólafur Eyjólfsson. Gjaldkeri: Þráinn Þorlerfsson. Auglýsingastjóri: Már E.M. Halldórs-
son. Dreifingarstjóri: Valgerflur H. Sveinsdóttir.
Ritstjóm: Siflumúla 12. Afgreiflsla, áskriftadeild, auglýsingar og skrifstofur Þverhoiti 11.
Aflalsimi blaflsins er 27022 (10 línur).
Setning og umbrot: Dagblaflifl hf., Siflumúla 12.
Mynda- og plötugerfl: Hilmir hf., Siflumúla 12. Prentun: Árvakur hf., Skoifunni 10.
Áskriftarverfl á mánufli kr. 85,00. Verfl i lausasölu kr. 6,00.
Svik á svik ofan
Taprekstur er í flestum greinum
iðnaðarins. Hætt er við atvinnuleysi,
einkum þegar líður á vetur. Ríkis-
stjórnin hefur svikið iðnaðinn.
Ýmsir ráðherrar hafa á árinu lýst
hugmyndum og tillögum sínum um úr-
bætur. Þeir hafa ekki verið sammála. Ekki hefur verið
staðið við neitt af þessu. Sú gengisfelling, sem gerð var
í ágústlok, var ekki nægileg til að rétta hlut iðnaðarins.
Ragnar Arnalds fjármálaráðherra viðurkenndi þetta
opinberlega. Hann sagði, að gengisfellingin hefði þurft
að vera 10—12 prósent til að mæta þörfum iðnaðarins
en hún væri nóg til að duga sjávarútveginum ,,í nokkra
mánuði”.
Ríkisstjórnin hefur fengið heimild Alþingis til að
leggja aðlögunargjald á innfluttar samkeppnisvörur,
eða ígildi þess, eftir að 3 prósent aðlögunargjaldið féll
niður um síðustu áramót.
Hjörleifur Guttormsson iðnaðarráðherra sagðist
vera með tillögur um þetta.
Þetta var svikið.
Tómas Árnason viðskiptaráðherra kvaðst vera með
tillögur um, að niður yrði fellt aðstöðugjald og launa-
skattur á iðnaði, til þess að iðnaðurinn nyti jafnræðis
við aðrar atvinnugreinar.
Þetta var svikið.
Gengisþróunin hefur leikið iðnaðinn verst. Gengi
margra Evrópugjaldmiðla hefur verið nánast óbreytt
frá áramótum. Þar eru viðskiptalönd iðnaðarins.
íslenzkur iðnaður keppir við vörur þessara landa, bæði
á mörkuðum erlendis og við innfluttar vörur hér
heima. Hækkun dollars hefur hjálpað sjávarútvegi.
Iðnaðurinn hefur ekki notið góðs af. Á meðan hefur
tilkostnaður iðnaðarins hér heima stórhækkað vegna
óðaverðbólgunnar. Launakostnaður mun hafa
hækkað um 25 prósent frá áramótum.
Tæplega fimm prósent gengisfelling í ágústlok
dugði engan veginn til að jafna metin, nema fyrir
sjávarútveg. Skerðingin á kjörum iðnaðarins er enn
óbætt.
Könnun iðnrekenda leiddi í ljós í sumar, að mörg
stærri fyrirtækin höfðu verið rekin með tæplega níu
prósenta tapi frá áramótum að meðaltali. Mörg hin
smærri eru miklu verr komin.
Ríkisstjórnin hefur aukið niðurgreiðslur á ullar-
verði. Sú aðgerð nær skammt, og að sjálfsögðu er hún
engin stoð almennum iðnaði.
íslenzk iðnfyrirtæki hafa flest verið byggð upp við
erfiðleika. Iðnaðurinn hefur fengið fátt upp í
hendurnar. Stjórnvöld hafa löngum haft horn í síðui
iðnaðarins.
Fyrirtækin eru flest seig. Ella væri vandinn nú þeg-
ar miklu augljósari en hann er. Kunnugir álíta, að
stefni í atvinnuleysi í iðnaði. Slíkur taprekstur gengur
að sjálfsögðu ekki mánuðum saman, án þess að til
samdráttar komi í atvinnu.
Enn segist Hjörleifur Guttormsson iðnaðaráðherra
vera með á skrifborði sínu mikið safn hugmynda um
stuðning við iðnaðinn.
Væntanleg er nú loks skýrsla frá svokallaðri starfs-
skilyrðanefnd, sem ætlað er að varpa nokkru ljósi á þá
mismunun, sem iðnaðurinn verður að þola.
Ráðherrar hafa allt árið verið að raða hugmyndum
um úrbætur í bunka á borðum sínum. Til þessa hafa
athafnir þeirra verið svik á svik ofan.
: " ---------------------------------------
Til athugunar fyrír skóla og uppalendur:
UNGUNGA-
HUÓMSVEIT-
IRNAR UR!
r ^
Kjallarinn
Þorvaldur ðrn Árnason
V
Þegar ég var unglingur (á
Shadows-, Kinks-, Rollings Stones-
og Beatles-tímanura) var mikið um
unglingahljómsveitir. Þá stigu margir
af núverandi tónlistarmönnum sin
fyrstu skref. Þrátt fyrir gífurlega
frumstæðan tækjabúnað — til að
byrja með — urðu til skóla-
hljómsveitir i flestum skólum. Okkur
þótti það lélegur skóli, sem ekki
hafði skólahljómsveit.
Ég held, að þessi bylgja unglinga-
hljómsveita hafi fjarað út að mestu
fljótlega upp úr 1970. Þá var komin í
„Ég spái ekki nýju bítlaæði, en vona að
ný bylgja af lifandi popptónlist sé raun-
verulega að rísa meðal unglinga og fagna því
mjög”.
r
Frið án vopna
,,Ef þjóðir heims geta nú ekki lifað
í sátt og samlyndi þá verður ekki
langt þangað til þær geta alls ekki
lifað. (Washington Post) Það er ekki
neitt annað að gera en að vona að
maðurinn beri gæfu til þess að nota
þessa orku til annars en sjálfseyð-
ingar. (New York Herald Tribune).”
(Morgunblaðið, 8. ágúst 1945 á
forsiðu í frétt um hvað heimsblöðin
sögðu um sprenginguna á Hiro-
shima).
Kjarnorkuvopn
í stríði
Frá því að kjarnorkusprengjunum
var varpað á Japan 6. og 9. ágúst
1945 hefur þekking okkar á þeim
aukist. Hafa tæplega 1300 kjarn-
orkusprengjutilraunir verið fram-
kvæmdar af 6 þjóðum á þeim 36
árum sem liðin eru. Hafa hugmyndir
um notkun kjarnorkuvopna í stríði
verið órjúfanlegur þáttur í þanka-
gangi herstjómarlistarmanna síðan
þessa örlagaríku daga.
Til þess að koma vandamálunum
samfara kjarnorkustyrjöld í skipulegt
kerfi eru oft notuð 3 fremur gróf
hugtök. Skammdræg kjarnorku-
vopnakerfi eru til notkunar á bar-
dagavellinum svipað og vopn í fyrri
styrjöldum. Langdræg kjarnorku-
vopnakerfi eru hugsuð fyrir fjar-
lægari verkefni, t.d. árásir á
hernaðarmannvirki, efnahagslega
mikilvæg skotmörk og þ.h. í heima-
landi óvinarins. Inn á milli þessara
tveggja vopnakerfa koma síðan hin
meðaldrægu kjarnorkuvopnakerfi.
Þau ná hugsanlega inn á svæði
óvinarins, en meginhugsunin er sú að
nota þau á sjálfum vígvellinum. Þau
dragaað jafnaði um 1000—5000 km.
Staðbundin
kjarnorkustyrjöld
Hugmyndir um takmarkaða kjarn-
orkustyrjöld hafa verið f. uppi hjá
NATO allt frá 1960. Þær áttu ekki
miklu fylgi að fagna í byrjun þar sem
erfitt var talið að skapa skörp skil á
milli allsherjar og takmarkaðrar
kjarnorkustyrjaldar. Það var ekki
fyrr en 1973 að hugmyndin um tak-
markaða kjarnorkustyrjöld átti upp á
pallborðið hjá bandarískum stjórn-
völdum. Hafa mörg tæknileg vanda-
mál síðan verið leyst sem áður höfðu
Kjallarinn
Geir
Gunnlaugsson
hindrað þjóðarleiðtoga i að nota
kjarnorkuvopn í valdataflinu, bæði
því hernaðarlega og stjórnmálalega.
Þær lágmarkskröfur, sem her-
fræðin setur um takmarkaða kjarn-
orkustyrjöld, eru í fyrsta lagi vopn
sem eru áreiðanleg, nákvæm og
komast á leiðarenda. í öðru lagi þarf
stjórnun að vera áhrifarík, stýri-
kerfið nákvæmt og fjarskiptatengslin
á marga vegu. í þriðja lagi þurfa að
vera til staðar vopn sem gera vopn-
aða kjarnorkukafbáta óvirka. í
fjórða lagi þurfa varnirnar að vera í
góðu lagi. Vemd borga og borgara er
talin æskileg, en ef það er gengið út
frá því að það sé óvininum jafnmikið
i hag að halda bardögum utan þétt-
býlissvæða þá þarf þessi vernd ekki
að vera víðtæk, t.d. skýli fyrir geisl-
un. Það er því ljóst að það þarf tvo til
að heyja takmarkaða kjarnorkustyrj-
öld.
Herfræði Sovétmanna
I grein í Scientific American í maí
1978 kemur fram að Sovétmenn hafi
hvorki möguleika né áhuga á því að
heyja takmarkaða kjarnorkustyrjöld.
Nákvæmni vopna þeirra er enn talin
minni en Bandaríkjanna og herfræði-
kenningar þeirra virðast ekki gera
greinarmun á hinum mismunandi
tegundum kjarnorkustyrjalda.
Virðist skína út úr skrifum Sovét-
manna um hernaðarmál að takmörk-
uð kjarnorkustyrjöld myndi strax
leiða til allsherjarstyrjaldar. Virðist
sem þá skipti engu hvaðan árás sé
hafin og á hvaða hluta kjarnorku-
vopnakerfisins sé ráðist. Því virðist
ljóst að hér eigast við tvö ólik
hernaðarkerfi þar sem hið vestræna
virðist hafa stefnt í vaxandi mæli að
möguleikanum á takmarkaðri
kjarnorkustyrjöld. Það er því
lærdómsríkt að líta örlítið nánar á
tvær afurðir í þessu sambandi,
nifteindasprengjuna og nýjar meðal-
drægar eldflaugar.
Nifteinda-
sprengjan
Venjulegar langdrægar kjarnorku-
sprengjur eru sk. sundrun — sam-
runa sprengjur, sem eru settar í gang
við ákveðið efnahvarf. Utan um
sprengjurnar er uraniumkápa sem
eykur höggáhrif sprengjunnar og
dregur til sín eða hægir verulega á
hraðskreiðum nifteindum sem losna
við kjarnasamrunann og myndar
þannig hæggengari hitanifteindir.
Sprengja, sem ætlað er að hafa sem
minnst högg og hitaáhrif en sem mest