Dagblaðið - 19.09.1981, Blaðsíða 11

DAGBLAÐIÐ. LAUGARDAGUR 19. SEPTEMBER 1981.
Kjallarinn
Geir A. Gunniaugsson
sambandi' er best að. vísa til greinar-
gerðar nefndarinnar, en þar segir:
„Stærstu breytingarnar, sem
nefndin leggur til, eru þær, að fjölga
fulltrúunum á flokksþinginu um
rúmlega helming, með því að breyta
deilitölu úr 1:30 1 1:15, og bæta við
sveitarstjórnarfulltrúum, en tillaga
um það hafði komið fram á flokks-
þingi.
í annan stað leggur nefndin til, að
formaður flokksins verði kosinn
beinni kosningu allra flokksbundinna
Alþýðuflokksmanna, áður en flokks-
þing hefur farið fram. Þessa skipan
hefur Frjálslyndi flokkurinn á Bret-
landi, og hefur hún þótt þar gefa
góða raun. Þessi skipan útheimtir
hinsvegar, að öll spjaldskrármál
flokksins séu i fullkomnu lagi. En séu
þau í lagi, gefur það aftur möguleika
á frekari útfærslu, svo sem til þess
að viðhafa skoðanakannanir meðal
almennra flokksmanna, en tillögur
þar að lútandi hafa einmitt komið
fram á undanförnum flokksþingum.
Á síðasta flokksþingi komu fram
tillögur um að kjósa 3 forystumenn
með þessum hætti. Nefndinni þótti
ekki ástæða til að efna til slíkra kosn-
inga um varaformann og ritara.
Þá leggur nefndin til nokkuð
breytta skipan á æðstu stjórn flokks-
ins sem og framkvæmdastjórn.
Breytingarnar eru aðallega fólgnar í
þvi að stjórnin er öll kosin á flokks-
þingi og pólitískt hlutverk hennar
aukið. Aðalverkefni framkvæmda-
stjórnar verður á sviði stefnumótunar
og málaundirbúnings. Daglegur rekst-
ur flokksins færist á hendur fram-
kvæmdaráðs undir yfirstjórn fram-
kvæmdastjórnar.”
Síðar í greinargerðinni er vikið að
afnámi bannsins við fleiri en einu
flokksfélagi eins og greint er frá hér
að framan.
Megintilgangur þessara tillaga er sá
að auka þátttöku og áhrif hins al-
menna flokksmanns. Segja má að
þessar breytingar séu framhald þess
að prófkjör var tekið upp við val
frambjóðenda, þótt vart geti þessar
breytingar talist jafnróttækar og
prófkjörið. Verði þessar breytingar
samþykktar þá er enginn vafi á því að
áhrif hins almenna flokksfólks i
Alþýðuflokknum verða meiri en í
nokkrum öðrum stjórnmálaflokki
hér á landi.
Sú tillaga nefndarinnar sem vænta
mátti að vekti mesta athygli var að
lagt er til að formaður flokksins verði
kjörinn í almennum kosningum alls
flokksfólks í stað þess að vera kjör-
inn af fulltrúum á flokksþingi. Mikil
aukning á réttindum hins almenna
flokksmanns á sér enga hliðstæðu hér
á landi. Merkilegt að fjölmiðlar skuli
ekki hafa veitt þessu athygli.
Tillögurnar gera ráð fyrir verulegri
fjölgun fulltrúa á flokksþingi, því
deilitala fyrir fulltrúafjölda er lækk-
uð um helming og flokksbundið
alþýðuflokksfólk í sveitarstjórnum er
sjálf kjörið á þingið. Mun fleiri
kæmust því á flokksþingið og þátt-
taka á því yrði almennara. Nýtt fólk í
flokknum ætti þá einnig að eiga
auðveldara með að komast á flokks-
þing.
Megintilgangur tillagnánna er því
fyrst og fremst að auka áhrif hins al-
menna flokksfólks en ekki að um-
bylta félagslegri uppbyggingu flokks-
ins.
Geir A. Gunnlaugsson
prófessor.
Árlega valda ölvaðir ökumenn dauða 26.000 manna í Bandaríkjunum:
Fjöldasamtök krefjast
nú hertra viðurlaga
gegn ölvunarakstri
— hámarksref sing fyrir ölvunarbrot er fjögur ár í Kalif omíu-f ylki en lægri
íöðmmfylkjum
Átta manns létust þegar ölvaður
ökumaður að nafni Marty Azcarte
kom af stað árekstrakeðju á vegi í
fyrra. Azcarte lét sig þó slysið engu
skipta heldur ók í burtu og hélt áfram
drykkju sinni á næsta bar. í þrjú
skipti áður hafði Azcarte verið tekinn
ölvaður við akstur og i síðasta mán-
uði var hann dæmdur i fangelsi fyrir
að hafa valdið dauða fyrrnefndra átt-
menninga. Dómurinn var þó ekki
þungur, með góðri hegðun þarf
Azcarte aðeins að afplána fjögur ár í
steininum.
Samt sem áður er dómur þessi sá
harðasti sem ökumenn geta hlotið i
Kaliforníu en í því fylki er tekið harð-
ast á ölvunarakstri af öllum fylkjum
Bandarikjanna.
Þetta kemur óneitanlega spánskt
fyrir sjónir ef haft er í huga að á
hverjum degi farast 70 manns i bif-
reiðaslysum í Bandaríkjunum, sem
rekja má beint til áfengisneyzlu öku-
manna. Á hverju ári farast því rúm-
lega 26.000 Bandaríkjamenn með
þessum hætti, en eins og móðir eins
hinna látnu sagði: „Það er farið að
líta á þessi slys sem réttlætanleg morð
og dómarar eru tregir til að taka hart
á þeim sem valda slysum og dauðs-
föllum með ölvunarakstri.”
Ölvaðir ökumenn valda nær helm-
ingi allra banaslysa í umferðinni í
Bandaríkjunum og ef hægt væri að
segja að dómsvaldið og ökumennirn-
ir ættu í striði væri áreiðanlegt að
þeir ölvuðu stæðu betur.
Meðal þeirra samtaka má nefna
MADD, samtök mæðra gegn ölvuð-
um ökumönnum. Samtökin hafa
þegar náð fótfestu i sex fylkjum
Bandaríkjanna, en þau voru stofnuð
í fyrra. Stofnandi þeirra er Candy
Lightner frá Fair Oaks i Kaliforníu,-
en 13 ára dóttir hennar beið bana í
umferðarslysi sem ölvaður ökumaður
átti sök á. Hinn ölvaði var dæmdur í
tveggja ára fangelsi fyrir að hafa
verið valdur að dauða stúlkunnar en
jafnskjótt og hann er laus úr fangels-
inu getur hann sótt um að fá ökuskír-
teini sitt aftur.
Candy Lightner var skipuð í nefnd
sem á að koma með tillögur um hert
viðurlög gegn ölvunarakstri. Hún
hefur nú lagt fram undirskriftalista
með um 100.000 undirskriftum þar
Sveinn
Agnarsson
Lögreglan hefur ekki lagalega heimild til að krefjast þess að fá að taka blóðprufu
af ökumönnum sem grunaðir eru um ölvun.
Samtök gegn ölvuðum
ökumönnum
Margt þykir nú benda til þess að
þolinmæði almennings í Bandaríkj-
unum gagnvart linkind dómsvaldsins
gegn ölvuðum ökumönnum sé nú á
þrotum. Fjölskyldur og vinir þeirra
sem látizt hafa í slysum, sem ölvaðir
ökumenn ollu, hafa nú bundizt sam-
tökum sem berjast fyrir þvi að viður-
lög gegn ölvunarakstri verði hert.
sem þess er krafizt að Bandaríkja-
stjórn skipi nefnd til að koma með
tillögur um breytt og hert lög gegn
ölvuðum ökumönnum.
Linkind dómara
Tregða dómara til að taka hart á
málum sem drukknir ökumenn eiga
hlut að kom berlega í ljós fyrir
skömmu. Fyrir þremur árum létust
feðgar í umferðarslysi í New York-
fylki er drukkinn maður ók á þá þar
sem þeir hjóluðu eftir vegi einum.
Maðurinn sem ók á feðgana var
ákærður fyrir morð og að hafa valdið
dauða með glæpsamlegu kæruleysi.
Kviðdómur ákvað að sakfella mann-
inn fyrir síðara atriðið eingöngu.
„Morð þýðir að viðkomandi hafi vit-
að hver áhætta fylgdi aðgerðum hans
en látið alla varkárni lönd og leið,”
sagði dómari nokkur. „Hvernig er
hægt að sannfæra kviðdóminn um að
maðurinn hafi myrt feðgana með
köldu blóði?”
En Fran Helmstadter, sem missti
eiginmann og son í slysinu, er á öðru
máli. „Við ættum að varast það að
nota orðið slys i þessu sambandi. Ef
einstaklingur ákveður að setjast ölv-
aður undir stýri er það fullkomlega
meðvituðákvörðun,” segir Fran.
Þurfa ekki að fara
í blóðpruf u
Ekki er allt fengið með þyngri refs-
ingum gegn ölvunarakstri því erfitt
getur reynzt að sanna að ökumaður-
inn hafi verið drukkinn. Samkvæmt
bandarískum lögum er ekki hægt að
neyða mann til að láta taka úr sér
blóðprufu vilji hann ekki fara í hana
af frjálsum vilja.
Arið 1978 stofnaði Doris Aitken,
frá Schenectady í New York-fylki,
samtök sem kallast RID, fjarlægið
ölvaða ökumenn. Að hennar mati
ætti lögreglu að vera heimilt að taka
blóðprufu af ökumönnum hvort sem
þeir eru fúsir til þess eður ei. „Öku-
maður getur verið blindfullur undir
stýri og ekið á fólk en samt er ekki
hægt að sanna að hann hafi verið ölv-
aður,” segir Doris. „Þetta er svipað
og ef lögreglan kæmi að morðingja
með rjúkandi byssu en gæti ekki not-
að byssuna sem sönnunargagn.”
Fylkisstjórnir geta tekið ökuskír-
teini af mönnum í stuttan tíma ef þeir
neita að láta taka úr sér blóðprufu en
lögregluyfirvöld hafa margbent á að í
þessu efni sé pottur brotinn. öku-
menn vilji miklu fremur missa bíl-
prófið i smátima en láta taka af sér
blóðprufu og fá kannski dóm fyrir
ölvunarakstur.
Þrátt fyrir áróður samtaka á borð
við MADD og RID gegn ölvuðum
ökumönnum benda forsvarsmenn
samtakanna á að félagar í þeim séu
engir bindindismenn. „Við erum
ekki að berjast gegn ökumönnum
sem fá sér einn eða tvo bjóra á leið úr
vinnu, né heldur gegn fólki sem fær
sér einu glasi of mikið i stórafmælum
og öðrum veizlum. Barátta okkar
beinist gegn þeim sem aka draugfullir
um vegi og götur og stofna lífi allra í
kringum sig i hættu,” segir Doris
Aitken.
Á hverjum degi valda ölvaðir ökumenn dauða 70 manna i Bandarikjunum.
-SA. (REUTER)