Dagblaðið - 06.10.1981, Qupperneq 17

I...
!■■■ á besta staö í bænum.
Þægileg vel búin herbergi.
Lipur þjónusta.
Kaffistofan ■ ■ ■ er
allan daginn. Heitur matur,
brauö, kaffi og kökur.Vistlegt
umhverfi.
RAUÐARÁRSTÍGUR 18
SÍMI 28866
RAUDARARSTIGUR 18
SÍMI28866
Salur...
■ ■■ leigöur út til funda og
skemmtanahalds. Heitt eöa
kalt borö, kökur, snittur og
kaffi.
burð, sem leiðir islenska nútímalist í
sigti frjálsrar verslunar á alþjóða-
markaði. Og í fyrsta skipti sem is-
lenskt nútímalistaverk af þessari
stærð er vísvitandi boðið til kaups er-
lendis. Eðli hinna frjálsu verslunar
kemur skýrt fram. Það er ekki lengur
spurning um íslenska menningararf-
leifð heldur aðeins hver býður hæsta
boðið.
Uppboðshaldarinn setti, samkvæmt
blaðaheimildum, upp lágmarksverð
3,1 milljón nýjar krónur. Við skulum
hafa í huga að gangverð samtíma-
listaverka í íslenskum gæðaflokki er
um 20.000—30.000 nýjar krónur. Og
kominn tími til að íslensk stjórnvöld
geri sér grein fyrir stöðu nútíma-
menningarmála og setji hispurslaus
lög gagnvart útflutningi á íslenskri
menningararfleifð. Þetta er ekkert
óþekkt fyrirbæri, hin frjálsa verslun
gramsar víðar en á íslandi. Flest
Evrópulönd hafa algerlega tekið fyrir
útflutning á fornfræðilegum og list-
rænum þjóðarminjum. Þá eru flestar
vakandi menningarþjóðir að leita
uppi og kaupa aftur áður „týnd”
menningarverðmæti. Það er því
furðuleg fregn að íslenskur listspá-
kaupmaður sé í þann veginn að selja
úr landi merkilegan kapítula í ís-
lenskri listasögu.
Tvíræð ráðstöfun
Að sjálfsögðu áttu íslensk menn-
ingaryfirvöld að koma fyrr inn í
myndina. Auðvitað hefði aldrei átt
að taka listaverkin út úr sínu upp-
runalega umhverfi. Það hefði aldrei
átt að gefa neinum tækifæri dl að
klippa vérkin úr umhverfi Kjarvals til
að spila með á íslenskum eða er-
lendum markaði.
Um leið og verkið var komið inn í
sýningarsal Kjarvalsstaða varð
flestum ljóst að átt hefði sér stað list-
ræn fölsun. Listaverkið hafði skipt
um eðli og í raun fengið tvíræða
formgerð og um leið nýjan tvöfaldan
lestur. Annars vegar sem málverk
eftir Kjarval og hins vegar sem forn-
leifafræðileg hugmynd þess eðlis að-
endurreisa vinnustofu Kjarvals í
framandi umhverfi. Hið „nýja lista-
verk” er ekki aðeins málverk heldur
einnig hlutir úr gömlu vinnustofunni.
Hurð, dyrakarmur, miðstöðvarofn,
borð og stóll eru orðin hiuti af lista-
verkinu. Við erum i raun komin inn i
myndheim popp-listamannsins
George SEGAL.
Kjötbúðin 1965,236,68 X 252,1 X 121,9 cm, hæð mannsins er 158 cm.
Listaverk eftir George SEGAL.
Þeir sem stóðu að þessari „endur-
reisn” hafa ekki áttað sig á ger-
breyttu inntaki list- og sjónmennta-
hugtaksins í samtimalistum. Hér er
því ljóst að þyngdarpunktur verksins
sem hugsað var á veggfleti hefur nú
færst „út fyrir rammann” og gert
verkið að umhverfislistaverki í
þrívídd, þ.e.a.s. veggurinn sjálfur,
hurðin og ofninn, sem höfðu fyrst og
fremst praktískt notagildi fyrir lista-
manninn, eru nú orðin hluti af lista-
verkinu. Listaverkið hefur verið rifið
út úr sínu venjubundna samhengi og
þannig öðlast ámóta inntak og ready-
made listaverk Duchamp. Þetta er
eðlileg afleiðing þegar peningahug-
leiðingar sitja í fyrirrúmi.
Þessi verslunarbrella minnir okkur
á að á íslandi er að vaxa fram harð-
svífin listaverkaverslun og það er tími
til kominn að íslenskir listamenn og
íslensk stjórnvöld taki afstöðu gagn-
vart þessum markaði og setji ákveðn-
ar reglur um höfundarrétt og útflutn-
ing á íslenskum listaverkum.
Gunnar B. Kvaran.
DAGBLAÐIÐ. ÞRIÐJUDAGUR 6. OKTÓBER 1981. 17
[ Menning Menning Menning Menning ■K

t \
Ótrúleg frétt!
KJARVAL SELDUR ÚR LANDI
Ótrúleg fregn. Nokkrum árum
eftir að handritin eru komin heim eru
uppi spádómar um að selja listaverk-
ið „Lífshlaup” eftír Kjarval úr landi.
Enn virðist .sagan endurtaka sig og
mönnum förlast minni. Eftir alda-
reynslu í mistúlkun á sögulegum rétti
íslenskra menningarverðmæta eru
enn að ginnast úr landi íslensk lista-
verk. í nafni frjálsrar verslunar er
hluti af íslenskri listmenningu boðinn
upp fyrir hæsta verð.
Útflutningur á
listaverkum
Þegar málið er skoðað nánar
kemur í Ijós að hér er um að ræða at-
Lifshlaup Kjarvals.
f
ennfremur má minna á að eftirtalin
listaverk voru seld á alþjóðlegum
listamarkaði í september 1981: mál-
verk á striga eftír Jean Honore FRAG-
ONARD, „La laitiere surprise” frá
árinu 1777, stærð 0,58x0,71 m fyrir
165.000 nýjar krónur. Pastel-mynd
eftir Millet, „La gardeuse de
vaches”, 1855, stærð 0,305x0,465
m, seld fyrir toppverð, 343.000 nýjar
krónur.
Við sjáum því að íslensk listaverka-
verðhefð hefur verið sprengd upp úr
öllu valdi. Og síðan er freistað gæf-
unnar á frjálsum markaði erlendis.
í raun er ástæða að staldra við og
rýna vel í eðli málsins, því það er
SPENNUM
BELTIN
... alltaf
NOTUM
LIÓS
... allan sólarhringinn
að vetrarlagi
llX
IFERÐAR