Dagblaðið - 08.10.1981, Blaðsíða 12

DAGBLAÐIÐ. FIMMTUDAGUR 8. OKTÓBER 1981.
12
fijálsl, úháð daghlað
Útgefandi: Dagblaðið hf.
Framkvœmdastjórí: Sveinn R. Eyjótfsson. Ritstjórí: Jónas Krístjánsson.
Aflstoóarritstjórí: Haukur Helgason. Ft áttastjóri: Ómar Valdimarsson.
Skrífstofustjóri rítstjómar Jóhannes Reykdal.
íþróttir: Hallur Símonarson. Aflstoflarfréttastjóri: Jónas Haraldsson.
Handrit Ásgrímur Pálsson. Hönnun: Hilmar Karísson.
Blaflamenn: Anna Bjamason, Adi Steinarsson, Ásgeir Tómasson, Bragi Sigurflsson, Dóra Stofóns-
dóttir, Elín Albertsdóttir, Franzisca Gunnarsdóttir, Inga Huld Hákonardóttir, Jóhanna Þráinsdóttir,
Kristján Már Unnarsson, LUja K. Möller, Ólafur E. Friflriksson, Sigurflur Svorrisson, Víflir Sigurflsson.
Ljósmyndir Bjamleifur Bjamleifsson, Einar Ólason, Ragnar Th. Sigurðsson,
og Sveinn ÞormóAsson.
Skrífstofustjórí: Ólafur Eyjótfsson. Gjaldkerí: Þráinn Þorieifsson. Auglýsingastjórí: Ingólfur P. Steins-
son. Dreifingarstjórí: Valgerður H. Sveinsdóttir.
Ritstjóm: Siflumúla 12. Afgreiflsla, áskriftadeild, auglýsingar og skrífstofur Þvorholti 11.
Aflaisimi blaflsins er 27022 (10 Knur).
Setning og umbrot: Dagblaflifl hf., Stðumúla 12.
Mynda- og plötugerfl: Hilmir hf., Síðumúla 12. Prentun: Árvakur hf., Skeifunni 10.
Áskriftarverfl á mánufli kr. 85,00. Verfl i lausasölu kr. 8,00.
Langvinnt tilhugalíf
Tilhugalíf þjóðarinnar og ríkisstjórn-
arinnar virðist ekki ætla að verða
skammvinnt. Það stendur enn, rúmlega
hálfu öðru ári eftir stjórnarmyndun.
Annað eins tilhugalíf hefur ekki sézt um
langan aldur í stjórnmálum landsins.
Sennilega þarf meira en dægurbundna leiðarahöf-
unda til að skýra’ þessa ótrúlegu festu í vinsældum
ríkisstjórnar, sem meðal annars kemur fram í, að hún
nýtur nú heldur meira fylgis en hún gerði fyrir réttu ári.
Á þessum tíma hefur fylgið við ríkisstjórnina aukizt
úr 61 % í 64% og andstaðan minnkað úr 39% í 36%.
Stjórnarandstaðan getur að vísu huggað sig við, að
breytingin er svo lítil, að hún getur varla talizt mark-
tæk.
Ennfremur getur það forðað stjórnarandstöðunni
frá örvæntingu, að horfinn er vinsældakúfurinn, sem
myndaðist hjá ríkisstjórninni í fyrravetur, er hún náði
75% fylgi í sicoðanakönnun Dagblaðsins í febrúar.
Breytingin er hins vegar lítil síðan í vor, þegar ríkis-
stjórnin hafði 69% stuðning í hliðstæðri skoðanakönn-
un. Enda er sumarið yfirleitt ekki tími pólitískra breyt-
inga og þetta sumar satt að segja verið óvenju friðsælt.
Nú sem fyrr er athyglisvert, að margir segjast ekki
vera ánægðir með ríkisstjórnina, þótt þeir styðji hana.
Þetta hefur komið og kemur nú greinilega fram í um-
mælum, sem margir láta flakka með atkvæði sínu.
Þessi munur kom líka fram hjá Vísi, sem spurði ekki
um stuðning, heldur ánægju með ríkisstjórnina. Þar
komu út lægri tölur hjá stjórninni, þótt hún væri þar
líka í öruggum meirihluta. Og verður Vísir þó seint
sakaður um stjórnarstuðning.
Sem sýnishorn af stuðningi án ánægju má nefna um-
mæli eins og: ,,Ég er ekki ánægður með allt, sem
stjórnin gerir, en þetta er samt það skásta, sem til
greina kemur.” Eða: ,,Við eigum ekki völ á öðru
betra.”
Einnig er athyglisvert, að fylgið, sem hefur í sumar
lekið af ríkisstjórninni, hefur ekki færzt yfir til stjórn-
arandstöðunnar, heldur fyllt raðir hinna, sem annað-
hvort lýsa óákveðinni afstöðu eða vilja ekki svara.
Þessir tveir síðustu hópar eru í nýjustu könnun Dag-
blaðsins komnir samanlagt upp í þriðjung allra hinna
spurðu. Þetta háa hlutfall hlýtur að valda mikilli
óvissu, þegar reynt er að spá um framtíð stjórnarstuðn-
ings.
Þeim fei fjölgandi, sem vantreysta bæði stjórn og
stjórnarandstöðu, samanber ummæli á borð við: ,,Það
er sami rassinn undir þessum körlum öllum.” Eða:
,,Þær eru allar slæmar þessar stjórnir.” Þetta eru
stjórnmálamönnum ill tíðindi.
Ríkisstjórnin nýtur þess í skoðanakönnuninni, að
hún er almennt talin vera að nálgast loforðið um að
koma verðbólgu ársins niður í 40%. Ennfremur hefur
peningatraust aukizt í formi gífurlegrar sparifjármynd-
únar í kjölfar verðtryggingar.
En ýmsar aðrar gerðir ríkisstjórnarinnar hafa ekki
haft á sér varanlegt svipmót. Atvinnulíf hefur að vísu
haldizt fjörugt, en mörgum vandamálum hefur verið
skotið á frest. Hugrekki er ekki aðall íhaldssamra
stjórna sem þessarar.
Hins vegar virðist þjóðin ekki gefin fyrir leiftur-
sóknir, hvorki frá hægri né vinstri. Hún sættir sig
við ríkisstjórn, sem með góöum vilja reynir að moða úr
gamalkunnum íhaldsúrræðum og hefur lukkuna með
sér, þegar á reynir.
r
NY VIDH0RFI
BARÁTTU GEGN
HERSTÖÐVUM
V
á friöargönguna I júni og Stokksnesgönguna i ágúst máli sínu til stuðnings.
Myndin er frá friðargöngunni.
Kominn er tími til að herstöðva-
andstæðingar geri alvarlega úttekuá
eigin baráttuaðferðum og árangri af
þeim. Ég mæli hér á eftir ekki fyrir
neinum grundvallarbreytingum á
markmiðum baráttunnar gegn her-
stöðvum og hernaðarbandalögum, en
tel hins vegar kominn tima til að
vinna markvissar að framgangi okkar
markmiða.
Herstöðvaandstæðingar koma sam-
an til landsráðstefnu í októberlok,
nánar tiltekið dagana 24. og 25. októ-
ber í Ölfusborgum. Þar er búist við
miklu fjölmenni og heitum um-
ræðum um þau mál sem nú verða
nefnd:
1) Segulstöðvarblúsinn dugir
skammt. Vissulega hefur náðst mjög
greinilegur árangur af málflutningn-
um undanfarin misseri. Mjög margt
fólk gerir sér nú grein fyrir að hér á
landi eru herstöðvar, sem virka eins
og segulstöðvar fyrir árásir strax í
upphafi stríðsátaka. En hvað svo?
Við verðum að benda fólki á leiðir
til að forða sér frá hættunni, en það
dugir ekki að segja aðeins „herinn
burt og ísland úr NATO” — þær
kröfur hafa lítið gildi einar sér og ó-
útfærðar. Við verðum að gefa sem
flestum til kynna hvort við teljum að
hægt sé að ná árangri og hvernig við
ætlum að ná árangri:
2) Landiö má ekki vera varnarlaust.
Við tökum undir þær eðlilegu kröfur
margra, að ísland má ekki vera varn-
arlaust, ekki galopið fyrir þeinni
árás. En við þendum mönnum jafn-
framt á að herstöðvarnar kalla hætt-
una heim, þær eru og verða segul-
stöðvar fyrir kjarnorkuárás strax og
til stríðsátaka kæmi.
Við bendum mönnum einnig á að
við íslendingar höfum algjörlega af-
salað okkur sjálfstæði og sjálfs-
ákvörðunarrétti ef til átaka kemur.
Þá skeður allt svo snögglega að það
gæfist aldrei ráðrúm til að hringja í
rikisstjórn Islands (eða hefur Ólafur
Jóhannesson kannske umboð til að
heyja stríð?) og spyrja hvort við
vildum vera með eða ekki. Á meðan
hér eru herstöðvar liggjum við opin
fyrir árásum.
Við getum að vísu varið landið
með öðrum hætti, en að því kem ég
síðar í þessari grein.
3) ísland úr NATO — þjóð-
rembukrafa? Þeir eru ekki herstöðva-
andstæðingar sem vilja aðeins NATO
feigt og ekki Varsjárbandalagið um
leið. Við berjumst ekki einungis gegn
NATO, heldur fyrst og fremst gegn
hernaðarbandalögum. Andstæðingar
okkar í stjórnmálum — við erum jú
stjórnmálasamtök — hafa ætíð lagt á
það áherslu að klína á okkur þeim
stimpli að við stöndum einfaldlega
Varsjárþandalagsmegin linunnar.
Formúla þeirrar er einföld: Óvin-
urinn og sá sem hyggur á hernaðar-
árás heitir Sovétríkin. Sá íslendingur
sem dirfist að efast um gildi her-
stöðva og NATO-aðild landsins er á
bandi Moskvu. Áður hét þetta
landráðastefna og Moskvudindils-
háttur, núna talar Morgunblaðið um
„þjóðhættulega iðju”.
En hvað skeður ef þessi áróður
Morgunblaðsins verður að pólitísk-
um veruleika? Hvað skeður þá? f
öðrum löndum er sá pólitíski veru-
leiki handtökur, pyntingar, ofsóknir
og aftökur. Mergurinn málsins er sá,
að menn hugsa ekki eftir nótum
hrárrar Moggalygi. Það trúir enginn
þessum fullyrðingum nógsamlega til
að ljá þeim raunverulegt stjórnmála-
legt gildi.
Krafan um að ísland segi sig úr
NATO á uppruna sinn að rekja til
þeirrar staðreyndar að þótt við
hefðum öðlast sjálfstæði árið 1944;
afsöluðu stjórnvöld þessu sjálfstæði
aftur árið 1949 —1 stór hluti utanríkis-
stefnu íslands hvarf inn á einhverjar
skrifstofur hjá NATO. í utanríkis-
málum tekur ísland á alþjóðlegum
vettvangi yfirleitt sömu afstöðu og
NATO-ríkin, oftast undir því yfir-
skini að verið sé að samsinna
frændum vorum norrænum (reyndar
aðeins Noregi og Danmörku, Svíþjóð
og Finnland eru ekki í NATO).
Jafnframt því að vilja að hernaðar-
bandalög séu lögð niður megum við
ekki leggja einstrengingslega áherslu
á kröfuna um úrsögn íslands úr
NATO: Annars vegar veldur hún
þessum útúrsnúningi að við viljum
bara vera stikkfrí og fjandinn hirði
hina — og hins vegar veldur hún því
að við skirrumst þess að skipta okkur
af afstöðu íslands á alþjóðavett-
vangi.
Utanríkisráðherrar NATO taka
samhljóða ákvarðanir. Ef við lokum
augunum fyrir þessari staðreynd,
vegna þess að við hugsum bara um að
Ísland segi sig úr NATO; þá getur
Ólafur Jóhannesson viðstöðulaust
samsinnt Ronald Reagan þegar hann
heimtar að Evrópuríki taki við nift-
eindasprengjum. Helmut Schmidt
hefur lýst yfir að ákvörðun NATO-
rikja verði að vera einróma. Ólafur
Jóhannesson hefur ekkert veganesti
frá hcrstöðvaandstæðingum, aðeins
þeim sem vilja herstöðvar og NATO-
aðild.
4) Eflum samstarf með sam-
herjum erlendis. í septemberbyrjun
komu samtök sem berjast gegn vig-
búnaði i Evrópu saman til fundar i
Kaupmannahöfn. Ég mætti þar sem
fulltrúi Samtaka herstöðvaandstæð-
inga. Þetta var fyrsti fundur af þessu
tagi og því rætt fram og aftur um
ýmis málefni. Þarna mættu fulltrúar
allra helstu friðarsamtaka á Norður-
löndum, í Hollandi, Belgíu, Vestur-
Þýskalandi og Bretlandi.
Eitt málefni á dagskrá var andófið
gegn uppsetningu meðaldrægra eld-
flauga í Vestur-Evrópu. í desember
næstkomandi hafa utanrikisráðherr-
ar NATO i hyggju að taka ákvörðun
um þessa miklu aukningu á kjarn-
orkuvigbúnaði í Vestur-Evrópu.
Andstaðan gegn þessari ákvörðun er
brýnasta verkefni allra vigbúnaðar-
og herstöðvaandstæðinga i Evrópu í
dag, meðal annars vegna þess að
sigur í þessu máli gefur mikla mögu-
leika á enn víðtækari árangri.
Annað málið var kjarnorkuvopna-
laust svæði á Norðurlöndum. Þetta
er afskaplega mikilvægt málefni fyrir
framgang stefnumála herstöðvaand-
stæðinga hér á landi. Með því móti
verjum við ísland best, að tryggja í
eitt skipti fyrir öll (alveg í samræmi
við yfirlýsingar Ólafs Jóhannessonar)
að hér verði ekki geymd kjarnorku-
vopn, þau verði aldrei flutt hingað
sama hvað á dynur. Hér á landi verði
enginn sá búnaður sem nauðsynlegan
0 „Sameinaðir stöndum vér, sundrungin
bíður þeirra sem vilja halda í ein-
strengingsleg sjónarmið og hafna öliu sam-
starfi sem nær yfír landamæri. Samtök her-
stöðvaandstæðinga þurfa nú að leggja aðrar
áherzlur á málflutning sinn en hingað til. Með
því er ég ekki að segja að ranglega hafí verið
staðið að málum á undanförnum árum.”