Vísbending - 22.12.2001, Blaðsíða 18

VISBENDING
Mikilvægustu verkefni þjóðmálanna
- viðtal við Jón Sigurðsson
The World Economic Forum gaf út skýrslu
um „samkeppnishœjhi þjóða “ í október sl.
þar sem Islcmd lenti í 16. sæti en það var
lögð áhersla á að til þess að Islendingar geti
uppskorið áframhaldandi hagvöxt þá verði
þeir að leggja aukna áherslu á nýsköpun,
náttúruauðlindir landsins geta ekki staðið
undir núverandi lífskjörum til lengri tíma.
Hvemig geta Islendingar, að þt'nu mati, best
tryggt áframhaldandi hagvöxt og batnandi
lífskjör?
Niðurstöðumar í þessum samanburði á
samkeppnishæfni þjóða eru jákvæðar
fyrir Island. Sextánda sætið er ekki slakur
árangur, sérstaklega þegar í það er sest á upp-
leið eins og raun ber vitni í þessum athugun-
um. Það er athyglisvert að það sem lyftir ís-
landi í þessum samanburði er ekki síst stofn-
anakerfið, þar sem koma við sögu löggjöf og
samningaumhverfi. í þessu samhengi er vert
að hafa í huga að þessi árangur er m.a. að
þakka EES-aðildinni og því sem henni
fylgdi. í þessu er fólgin vísbending um það
hvað það er sem helst gæti stuðlað að áfram-
haldandi hagvexti á íslandi. En það er að
mínu áliti alþjóðavæðing atvinnulífsins. Þá
er líka jákvætt hversu vel ísland stendur sig í
alþjóðlegum samanburði á sviði hagnýtingar
upplýsingatækni, þessu þarf að breyta í út-
flutningstekjur. Til þess þarf aukna áherslu á
hátæknigreinar og samstarf atvinnulífs og
háskóla. Það þarf að hafa hugfast að það er
ekki nein mótsögn milli útflutningsaukning-
ar á gmndvelli náttúmauðlinda annars vegar
og hátækniútflutnings hins vegar. Þær þjóðir
sem hafa náð góðum árangri á síðasta áratug
styðjast við hvort tveggja. Inn á við er mikil-
vægt að treysta samstarf milli rannsóknar-
starfs og atvinnuh'fs. Út á við er mikilvægt að
Islendingar taki þátt í fjárfestingum í vænleg-
um atvinnugreinum yfir landamæri. Þeir
straumar þurfa að liggja í báðar áttir. Reynsl-
an sýnir að það er einmitt fjárfesting og fyrir-
tækjatengsl yfir landamæri sem einkenna
lönd með hraðan hagvöxt. Fyrirtækin Marel
og Össur em góð, íslensk dæmi um jákvæða
strauma.
Nú hefur þú verið aðalbankastjóri Norrœna
fjárfestingarbankansfrá árinu 1994 sem hef-
ur aðalstöðvar í Helsinki en Finnland hefur
náð að umbreyta sér á síðustu tíu árum með
því m.a. að fóstra upplýsingatœknina. Land-
ið virðist hafa náð ótrúlegum árangri og til
marks um það var Finnland efst á blaði í síð-
ustu rannsókn The World Economic Forum á
„samkeppnishœfni þjóða". Hvemig hefur
þér komið þessi umbreyting fyrir sjónir,
hvaða áskoranir bíða þeirra og hvað geta ís-
lendingar lœrt afreynslu Finna?
s
Arangur Finnlands í efnahagsmálum,
sem margir dást að, frá því botni var
náð í kreppunni við upphaf tíunda áratugar-
ins á sér fleiri en eina skýringu. Ég get nefnt
nokkrar sem mér finnst mikilvægar:
í fyrsta lagi, aðildin að ESB og svo EMU-
myntbandalaginu. Heilshugar aðild að ESB
og EMU hefur í senn gefið Finnum kjark til
framfara og veitt hagstjórninni hæfilegt
aðhald. Áhugi erlendra fyrirtækja hefur því
aukist á því að fjárfesta í finnskum fýrirtækj-
um.
I öðru lagi, náið samstarf atvinnulífs og
háskóla á sviði rannsókna og þróunarstarfs
með NOKIA í broddi fylkingar hefur orðið
Finnlandi mikil lyftistöng.
I þriðja lagi, markviss endurskipulagning
stórfyrirtækja og banka, oft með sammna
yfir landamæri, hefur haft mikið gildi fyrir
hagvöxtinn. Þetta á jafnt við auðlindagreinar,
eins og trjávömvinnslu, pappírsgerð og véla-
og tækjasmíð. Hátækni og upplýsingatækni
18