Frjáls verslun - 01.06.1941, Blaðsíða 25

Panama-skurðurinn
Framh. af bls. 10.
að veita verkfræðingi úr hernum, sem Goethals hét, al-
íæðisvald um allt, sem við kom verkinu. Goethals fékk
i lið með sér mann þann, sem Gorgas hét og var yfir-
maður á rannsóknarstofu Bandaríkjahers. Gorgas tók
upp bardagann við hinar skaðvænu flugur á þann hátt,
að hann brenndi í eldi stór svæði af kjarri og mýra-
flóum við Panama. Olíu var helt i mýrarnar og síðan
kveikt í. Árangurinn af þessu varð sá, að pestirnar
urðu upprættar og var það fyrsta skilyrðið til þess
að hægt væri að halda vei-kinu áfram. Bandaríkjastjórn
lagði til ógrynni fjár og verkamenn fengust víða að,
en verkinu var fyrst lokið 1914, og 3. ágúst það ár
fór fyrsta skipið gegnum skurðinn.
Panama-skurðurinn er hin mesta völundarsmíð. Eink-
um er frægur skipastiginn við Gatun. Panama-skurð-
urinn er allur stærri en skurðui'inn um Suez og talinn
merkilegra mannvirki. Skurðurinn hefir stórkostlega
þýðingu fyrir verzlun og siglingar, og er hann var-
inn af her Bandaríkjamanna.
Saga Panama-skurðarins sýnir, hve hin þýðingar-
mestu mannvirki eiga sér oft langan og flókinn aðdrag-
anda — menn verða oft að bíða lengi eftir hinum
sjálfsögðustu framkvæmdum, vegna sundurþykkis og
spillinger í opinberum málum. Þetta brennur, því mið-
ur, ví?a við.
Hækl<un farmgjalda
Línurit þau, sem fylgja þessari grein, sýna
hækkun farmgjalda í hundraðshlutum síðan um
stríðsbyrjun, í ferðum milli Englands og ís-
lands og Khafnar og íslands, meðan sambandið
hélzt við Danmörku. Farmgjöld til Ameríku
hækkuðu um 100% í ágústlok 1939, 125% í sept.
1939 og ca. 156% í apríl 1940.
Á síðasta fundi Eimskipafélags íslands var
nokkuð rætt um farmgjöldin. Upplýstist þá, að
tap hafði orðið á ferð, sem Brúarfoss fór fyrir
nokkru til Halifax, til þess að sækja matvæli
og nam tapið 35—40 þús. kr. Ennfremur varð
halli á sams 'konar flutningum með Lagarfoss,
sem nam 48 þús. kr. Farmgjöld virðast því ekki
svo há á kornvörum, að nægi til rekstrar skip-
anna, eins og nú er, en aðalhagnaðurinn er af
flutningi stykkjagóss.
„FRJÁLS VERZLU N“
Útgefandi: Verzlunarmannafélag Reykjavíkur. —
Formaður: Friðþjófur O. Johnson.
Ritstjóri: Einar Ásmundsson. Ritnefnd: Adolf
Björnsson, Bergþór Þorvaldsson, Björn Olafsson,
Pétur Olafsson, Vilhjálmur Þ. Gíslason. - - -Skrifstofa:
onarstræti 4, 1 hæð. Áskriftargjald: 10 krónur
á ári, 12 hefti. — Lausasala, kr. 1,00 heftið. —
Prentsmiðja: ísafoldarprentsmiðja h.f.
í stríðinu 1914—1918 urðu farmgjöld upp í
kr. 160,00 pr. smál. af kornvörum og við það
bættist flutningsgjald frá Reykjavík út um
land. Tilsvarandi flutningsgjald er nú kr. 132,00
og flutningsgjald út um land innifalið.
Ef athuguð eru verkalaun eins og þau voru í
stríðinu 1914—18, þurfti maður að vinna í 2V&
klst., til að geta greitt flutningsgjald fyrir 100
kg. af matvöru. Nú þarf verkamaður ekki að
vinna nema 6—7 kl.st. fyrir hinu sama.
Menn úti um land þurftu að greiða 1914—18
kr. 195,00 fyrir að fá flutta til sín smálest af
matvöru, nú þurfa hinir sömu ekki að greiða
nema kr. 132,00 og sama hvar er í landinu.
Á tímum eins og nú eru siglingar til landsins
miklum breytingum undirorpnar. Má og búast
við í nánari framtíð, að breytingar verði á
fyrirkomulagi siglinga milli Englands og ís-
lands, en hve víðtæk áhrif það hafi, er ekki unnt
að segja um.
★
Fyrir stríð var stríðsvátrygging á vörum
milli landa Bretaveldis og íslands % %. Þann 1.
sept. 1939 til 1. júní 1940 var vátr. oftast 3%,
en stundum niður í 21/2 %• Þann 1. júní 1940
til 1. marz 1941 var vátr. 5% og stundum upp í
6%, en frá 1. marz þ. á. og til dagsins í dag 3%.
Á Ameríku leiðinni hefir stríðsvátrygging-
in verið sem hér segir:
Frá 1. sept. 1939 til 1. maí 1940 1%, frá 1.
maí 1940 til 1. marz 1941 11/2%, og niður í
11/4 %, en hækkar svo upp í 2% og er það nú.
FRJÁLS VERZLUN
25