Frjáls verslun - 01.06.1941, Blaðsíða 27

Heimshöfin eru ekki öll jafn fjöl-
farin. Þýðing þeirra fyrir verzlun og
viðskipti er misjöfn. Og þótt f jölfarn-
ar skipaleiðir liggi um eitthvert haf,
þá eru hlutar þess ,,dauðir“, þar
sést naumast nokkurt kaupfar á sigl-
Columbus,
hinn frægasti
allra, er sigldi
um Atlantshaf.
ingu. Sumstaðar er aftur svo fjöl-
farin leið, að líkja má við götu í
stórborg. Hin ákveðna stefna milli
staða, sem skipin sigla eftir, er gat-
an og skipin vegfarendurnir. Ein
slík gata, þótt ekki hafi hún verið
nema smágata, er leiðin milli suð-
urstrandar íslands og Bretlands. Þar
eru nú að vísu fleiri og fjölbreytt-
ari vegfarendur en áður, en samt er
„gata” þessi ekki stór á við marg-
ar aðrar. Seglskipin eru nú óðum að
hverfa úr tölu kaupskipanna. En á
stríðstímum ber þó meira á þeirn en
endranær. Þannig var það 1914—
1918, að gömul seglskip, sem ekki
höfðu lengi hætt sér út á hið ó-
kyrra haf en siglt með ströndum,
voru tekin í notkun í millilandasigl-
ingum. Ef til vill verður það eins
nú, þegar fram líða stundir.
Seglskipin verða eðlilega að haga
ferðum sínum nokkuð á annan hátt
en vélknúin skip. Þau eru háð vindi
og straumum. Þegar Columbus fór
forðum yfir Atlantshafið, var hann
rnjög heppinn með leiði. Hann barst
áfram fyrir „passat“-vindi að norð-
austan, er var jafn og hæfilegur. En
skipshöfnin varð óróleg út af þessum
jafna vindi, er blés úr sömu átt viku
eftir viku og hélt að aldrei mundi
verða afturkomu auðið. En þessi
sigling varð lærdómsrík. Landnema-
skipin og kaupförin, sem sigldu í
kjölfar þeirra, notuðu síðan um lang-
an aldur þessa aðferð Columbusar.
Þau héldu til suðurs þar til þau
náðu hinu sama staðvindabelti, sem
flutti Columbus til hins nýja heims.
Á leiðinni heim til Evrópu var einn-
ið farið eftir siglingu Columbusar.
Fylgt var Golfstraumnum norður
eftir, þar til náð var belti, þar sem
eru að jafnaði mjög tíðir vestan-
vindar.
Svipaðar voru siglingaaðferðirn-
ar á öðrum heimshöfum. Mönnum
Aðalleiðir um Atlantshaf.
lærðist að finna þær leiðir, þar sem
hægt var að nota vind og strauma.
Þannig mynduðust ,,götur“ seglskip-
anna, sem héldu gildi sínu óbreyttu
allar þær aldir, sem kaupför og her-
skip voru undir seglum.
Leiðir hinna vélknúnu kaupfara
liggja mjög á annan hátt enn segl-
skipanna. Ekki þarf að hirða urn
vind og strauma, en ís og grynning-
þarf að varast, en þrátt fyrir það
geta leiðir þeirra venjulega verið
nær þvi bein yfir höfin milli hafn-
anna.
Ef litið er á kort yfir sjóleiðir
kaupfara, þá sést þegar hvaða „göt-
ur“ eru fjölfarnastar. Langmest er
skipagangan milli Norður-Ameríku
og Norðvestur-Evrópu. Þetta má
teljast aðal verzlunarleiðin, en aðr-
ar þýðingarmiklar leiðir ligg'ja með
ströndum Afríku og Suður-Ameríku.
Mörg skip frá Evrópu og norðaust-
urhluta Ameríku leggja leið sína um
Panamaskui'ðinn og er þar mjög-fjöl-
farin „gata“. Einnig er mjög fjöl-
farin leið milli Evrópu og Austur-
strandar Suður-Ameríku. Urn At-
lantshaf liggja þær siglingaleiðir, er
langmesta viðskiptaþýðingu hafa
haft.
Verzlunarsiglingar um
Atlantshaf.
Allt til seinni alda hinnar kunnu
sögu var Atlantshafið framar öðrum
hið ógnum þrungna haf, sem bjó öll-
um bana eða harðar útivistir. Það
var dimmt og ókyrrt og strandir þess
óþekktar. Menn bjuggu til hin fá-
ránlegustu kort, sem flest voru mjög
fjarri sanni. Á sumum þeirra var
sýnd all-norðarlega eyjan Thule eða
Týli, sem margir hygg-ja, með nokkr-
um í'ökum að hafi verið ísland. —
,-Mercare necesse“, sögðu menn. Það
cr nauðsyn að verzla, og þessi nauð-
syn knúði menn til að bjóða hættun-
um byrginn og leita að nýjum verzl-
unarleiðum. Verzlunin var móðir
landafundanna. Verzlunin varð
til þess að auka þekkingu manna
FRJÁLS VERZLUN