Frjáls verslun - 01.11.1961, Blaðsíða 13

krónum í þjóðarbúið. Þ. e. a. s. verðmætasköpun
búsins hefir þá verið 90 þúsund, en ekki 150 þúsund.
Verðmætasköpun hinna einstöku greina þjóðar-
búskaparins er hér talið að greinist þannig: (Og
nú bið ég yður einkum að leitast. við að festa yður
í minni fimm fyrstu liðina, því, ef þeir væru í nógu
góðu lagi, mundu hinir liðirnir fylgjast með svo að
segja af sjálfu sér. Segja má, að skuturinn mundi
ckki eftir liggja, ef vel væri róið frammi í.)
Skiptingin er þcssi:
Tafla I.
1. Landbúnaður 10% 700 milljónir
2. Vinnsla landbúnaðarafurða
(í þröngri merkingu) 2% 140 —
3. Sjálvarafli óunninn 7,5% 525 —
4. Vinnsla sjávarafurða 9% 630 —
5. Verksmiðju- og verkstæða-
iðnaður 12,5% 875 —
6. Byggingaiðnaður 12% 840 —
7. Opinber starfræksla
(kennsla, heilbrigðisþj. o. fl.) 7% 490 —
8. Verzlun 12% 840 —
9. Flutningar 8% 560 —
10. Ýmislegt annað (þ. á m.
tekjur af eignum, jarðhiti,
rafmagn, vatnsveitur, vextir
o. fl, o. fl. 20% 1400 —
100% 7000 milljónir
Eins og ég kom að áðan, eru fimm fyrstu liðir
þessarar upptalningar réttilega nefndir undirstöðu-
atvinnuvegir, því, ef takast mætti að fá nauðsyn-
legan vöxt og öryggi í þessa þætti, sem þó „vigta“
hér aðeins 41%, þá mundu hinir þættirnir, sem eru
um 59% vaxa tilsvarandi eða meir, svo að segja
af sjálfu sér.
Ef takast mætti að auka afköst hinna fyrst töldu
fimm liða um t. d. 00—65% á næstu tíu árum, þá
mætti sæmilega við una, cn meira væri æskilegt. En
aukning, sem væri langt fyrir neðan þetta mark,
mundi þýða það, að þjóðin drægist stórkostlega
aftur úr nágrannaþjóðunum. Mundi það jafnvel
orsaka flótta úr landinu, ekki sízt ýmissa hinna
verðmætustu starfskrafta, eins og vísindamanna,
verkfræðinga, lækna, framkvæmdamanna o. s. frv.
Ef við höldum ekki í þessa starfskrafta, er von-
laust, að við getum hækkað raunverulegt kaup
hins almenna launþega, eins og nauðsyn ber til.
Eins og áður er frá greint, tel ég, að langstærsti
hluti framleiðsluaukningarinnar, eigi og hljóti að
fara fram í iðnaðinum. Skal nú leitazt við að sýna
hvers vegna.
Eftir töflunni hér að framan, eru nú um 2870
milljónír þjóðarframleiðslunnar frá fimm undir-
stöðugreinum (41% af 7000). Þessi tala þyrfti sam-
kvæmt framansögðu að hækka upp í 4620 millj.,
miðað við 61% aukningu, sem er tilsvarandi 2%
plús 2%% árlega, sbr. hér að framan.
Aulcning landbúnaðarframleiðslunnar
Landbúnaðarframleiðslan tel ég, að liafi öll skil-
yrði til þess að aukast fullkomlega að sínum hluta,
því að enda þótt stofnfjárstuðull landbúnaðar sé
yfirleitt mjög hár (e. t. v. 7—9), þá er líklegt, að
með skynsamlegri fjármögnun þess landbúnaðar,
sem fyrir er, þurfi stofnfjárstuðull aukningarinnar
ekki að vera nærri cins hár. Ef til vill ekki nema
4, ]). e. a. s. það mundi kosta í fjárfestingu um
2000 milljónir eða ca. 180—190 milljónir árlega að
fá aukningu, sem svaraði rúmum 500 millj., í land-
búnaðinum (síðasta árið), miðað við lok þess tima-
bils, sem hér er rætt um.
E. t. v. er rétt að greina hér frá, hvað átt er við
með orðinu stofnfjárstuðull, sem er nýlegt orð í mál-
inu. Það þýðir, að ef stofnkostnaður einhverrar
greinar er t. d. 100 þúsund og þessi grein skilar í
framleiðslu, að frádregnum aðkeyptum vörum, 100
þúsundum árlega, þá hefir hún stofnfjárstuðulinnl.
Ef hún skilar 50 þúsundum, þá hefir hún stofnfjár-
stuðulinn 2, og ef lnin skilar aðeins 10 þúsundum
í verðmætaaukningu, þá hefir hún stofnfjárstuðul-
inn 10 o. s. frv. Þess vegna er mikilvægt fyrir þjóð
með takmarkað fjármagn að velja þær greinar at-
vinnurekstrar, sem hafa lágan stofnfjárstuðul, lág-
an stofnkostnað miðað við verðmætasköpun.
Á að gizka einn þriðji þeirrar aukningar, sem ég
ræddi um í landbúnaðinum, mundi hafa markað
innanlands, en tveir þriðju yrðu útflutningsfram-
leiðsla. Stórum hluta þeirrar fjárfestingar, sem til
þyrfti, yrði mætt með spörun innan sjálfs land-
búnaðarins, samkvæmt fyrri reynslu, en að öðru
leyti, yrði að ná markinu með markvissri banka-
pólitík, þ. e. a. s. að beina lánveitingum til þeirrar
framleiðsluaukningar, sem væri ódýrust í stofn-
kostnaði t. d. í sambandi við stækkun búanna, en
minna, nú um skeið, til að stofna til nýs búrekstrar,
t. d. nýbýla, vegna þess hve þau eru dýr í stofn-
kostnaði (stofnfjárstuðull e. t. v. 8—10).
FRJÁLS VERZLUN
13