Frjáls verslun - 01.11.1961, Blaðsíða 23

Gylíi Þ. Gíslason, viðskiptamálaráðherra:
Finna þarí leiðir til að
tryggja raunhæfa
kjarabaráttu
Á síðasta aðalfundi Verzlunarráðsins fyrir um
það bil ári gerði ég grein fyrir þeim víðtæku ráð-
stöfunum í efnahagsmálum, sem ríkisstjórnin hafði
þá gert rúmu misseri áður, og þeirri reynslu, sem
af þeim ráðstöfunum var þá fengin. Ég ætla nú að
rekja í stórum dráttum það, sem gerzt hefur í
efnahagsmálum þjóðarinnar síðan og gera grein
fyrir þeirri stefnu, sem ríkisstjórnin hefur fylgt og
mun fylgja.
Á árinu 1900 varð greiðslujöfnuður miklu hag-
stæðari en hann liafði verið árin á undan. Ef bera
á greiðslujöfnuð þessara ára saman, er nauðsynlegt
að athuga innflutning skipa og flugvéla og greiðsl-
ur og lántökur vegna þessa innflutnings sérstak-
lega, þar eð þessi innflutningur er mjög mismunandi
á einstökum árum og ruglar þannig allan sainan-
burð. Á árinu 19C0 var t. d. skipainnflutningur
miklu meiri en á nokkru ári öðru um meira en 10
ára skeið. Skipin höfðu verið pöntuð á árunum
1958—1959 og voru að langmestu leyti greidd með
erlendum lánum. Ef þessum liðum er slcppt, mun
heildarhalli á greiðslujöfnuðinum hafa verið um
345 millj. króna að meðaltali árin 1950—1959 miðað
við 38 krónu gengi á dollar. Þessi halli var horf-
inn á árinu 1900. Þessí mikli bati á greiðslujöfn-
uðinum hafði það í för með sér, að gjaldeyrisstaðan
batnaði, enda var gjaldeyrisforðinn enginn orðinn
í árslok 1959, en bankarnir hins vegar teknir að
safna skuldum. Árið 1900 batnaði gjaldeyrisstaðan
um 239 millj. króna og um síðastliðin áramót var
gjaldeyrisforðinn um 112 milljónir króna. Það er þó
enn allt of lág upphæð. Nauðsynlegt er að stefna
að því, að gjaldeyrisforðinn svari til a. m. k. þriggja
mánaða innflutnings eða um 750 millj. króna. Rétt
er að geta þess, að gjaldeyrisstaðan batnaði ekki
einvörðungu vegna þess, að greiðslujöfnuðurinn
batnaði, heldur einnig vegna hins, að innflytjendur
notuðu heimild til greiðslufrests i auknum mæli,
og einnig vegna þess, að óvenjumiklar birgðir út-
Ræffa flutl á aðalfmidi Verzlunarráðs tslamls, 13. oklóber sl.
flutningsafurða voru til í landinu í ársbyrjun 1900.
Ljóst er, að þessara atriða getur ekki gætt á árinu
1901 i sama mæli, og er því ekki hægt að gera ráð
fyrir, að gjaldeyrisstaðan haldi áfram að batna
eins ört og á sl. ári. Má segja, að þetta stafi fyrst
og fremst af aflabrestinum og verðfallinu, sem varð
í fyrra, en hafði ekki áhrif á útflutning þess árs,
en hlaut hins vegar að hafa áhrif á útflutning
yfirstandandi árs, ckki hvað sízt, þegar síðasta
vetrarvertíð bátaflotans reyndist rýr og aflaleysi
togaranna hefur haldizt. Fram til septemberloka
hafði þó en norðið nokkur bati á gjaldeyrisstöð-
unni og var gjaldeyrisforðinn þá um 220 millj. kr.,
reiknað á genginu 38 kr. á dollar.
Aukið innflutningsfrelsi
Ég held, að óhætt sé að fullyrða, að breyting sú,
sem gerð var á skipan innflutningsmála 1. júní
1900, hefur reynzt mjög vel. Síðan þá hafa um 00%
heildarinnflutningsins verið frjáls frá öllum löndum.
Annar innflutningur hefur í raun og veru verið
frjáls frá jafnkeypislöndum, en háður leyfum frá
öðrum löndum. Um miðja.n september 1901 var
innflutningur bifreiða gefinn frjáls, en innflutn-
ingur bifhjóla hafði verið gefinn frjáls nokkru áð-
ur. Um frekari yfirfærslu vörutegunda á frílist-
ann getur ekki orðið að ræða að svo stöddu vegna
nauðsynjarinnar á því að tryggja markaði í Aust-
ur-Evrópu fyrir ýmsar útflutningsvörur, sem erfitt
er að selja annars staðar, einkum saltaða og f.rysta
síld.
Það er ekki aðeins innflutningur, sem hefur verið
gefinn frjáls. Svo nefndar duldar greiðslur hafa
einnig að langmestu leyti verið frjálsar síðan í
febrúarmánuði sl. Má segja, að þær cinu greiðslur,
FR JÁLS VERZLUN
23