Frjáls verslun - 01.07.1971, Blaðsíða 23

Eins og ég sagði í upphafi
þessa máls þá bera oddvitar
st.iórnarflokkanna þunga á-
byrgð. Þeir héldu niðri öllum
hreyfingum innan flokka sinna,
reyndu ekki að vekia neitt nýtt
og svo var komið að þeir voru
búnir að leggja óbreytta flokks-
menn niður. Sjálfstæðisflokkur-
inn gat upp að vissu marki þol-
að þetta, og þó ekki betur en
svo að fylgi hans í landinu er
í algjöru iágmarki. Smáflokkur
eins og Alþýðuflokkurinn gat
auðvitað ekki þolað svona
vinnubrögð leiðtoganna. Sá ein-
staklingurinn, sem beið mestan
persónulegan ósigurinn í þess-
um kosningum, er tvímælalaust
Gylfi Þ. Gíslason. Það er raun-
ar talandi dæmi um ástandið
í Alþýðuflokknum og oflæfti
ráðherrans að hann skuli ekki
hafa boðizt til að segja af sér
formennsku Alþýðuflokksins.
Hinn rétti arftaki mundi vera
Benedikt Gröndal, sem nú er
sterkasti áróðu.rsmaður flokks-
ins. G.ylfi Þ. Gíslason hefur
siálfur fengið fleiri tækifæri
en sennilega nokkur annar ráð-
herra ríkisstjórnarinnar til að
afla sjálfum sér fylgis og vin-
sælda. Hann hefur verið meira
í sviðsljósinu en þeir nokkrir
til samans, hann stjórnar ráðu-
neyti, sem dreifir peningum út
um allt land, hann naut orðið
verulegra valda í hinni marg-
frægu samvinnu við Bjarna
Benediktsson, og ekkert dugir.
Þegar á reynir er ekkert á bak
við Gylfa, algjört tóm, fram-
hliðin eins og hún er. Ég hélt
lengi vel að bað væri meira
spunnið í Gylfa Þ. Gíslason,
en þetta, sem nú er komið í
ljós og nánast öll þjóðin finnur
á sér. Maðurinn er blekking.
I framhaldi af þessu þykir
mér rétt að benda á að ég er
ekki trúaður á að Sjálfstæðis-
flokkurinn hefði staðið sig bet-
ur þótt Bjarna heitins Bene-
diktssonar hefði notið við.
Hann var af þeirri tegund
stjórnvitringa, sem gera allt
sjálfir, leggja alla^ menn í
kringum sig niður. í riti sínu
um hnignun Vesturlanda telur
Osvald Spengler slíka menn til
annars flokks stjórnvitringa og
hann tekur Bismarck sem
dæmi. Sjálfstæðisflokkurinn
var orðinn þjáður af þessari
þróun, ég leyfi mér að fullyrða
að hann hafi verið að því kom-
inn að ,,springa“, ekki klofna,
heldur springa. Lengi vel virt-
ist Biarni Benediktsson vera
andví^ur því að leysa þann
vanda, sem flokkur hans var
kominn í og bar með stjórnin
öll, en fullyrt er að hann hafi
verið farinn að hallast að kosn-
ingum fyrir lok kjörtímabilsins,
sem lausn á vanda flokks og
stjórnar, Arftaki hans, Jóhann
Hafstein, brást að ýmsu leyti
rétt við innanflokksástandinu,
en bæði of seint og ekki af
nægilegri festu.
Sjálfstæðimenn trúðu því að
ég hygg almennt ekki. að staða
þeirra væri orðin slík sem hún
fylgislega reyndist vera í kosn-
ingunum. Samt átti hún að
vera augljós ef menn aðeins
vildu fylgjast með. En það
þjónaði ákveðnum tilgangi
valdamanna og þjóna þeirra að
stinga höfðinu í sandinn og
þeir gátu blekkt flokksmenn.
Þar sem ég hafði árangurslaust
varað við þeirri þróun, sem
var að eiga sér stað í Reykja-
vík, gerði ég vissum hópi þeirra
sem vissulega bera stóra ábyrgð
á niðurstöðunum í Reykjavík,
það t.il háðungar nokkrum dög-
um fyrir kcsningar, þegar ekki
þýddi lengur að ræða málin,
að reikna komandi fylgi Sjálf-
stæðismanna í Reykjavík út
fyrir þá á blaði. Það var eng-
in hepnni að ég varð aðeins 34
atkvæðum frá hinni réttu tölu.
Það er nóg að fylgjast með
sínu fólki og hafa samband við
það.
Væntanlega verða úrslitin í
alþingiskosningunum til þess
að Sjálfstæðismenn taka að
hugsa sitt mál vendilegar en
þeir hafa gert hingað til. Þeir
hafa möguleika til endurnýjun-
ar, sem Framsóknarflokkurinn
hefur ekki. Sjálfstæðisflokkur-
inn er í eðli sínu frumkvöðull,
Framsóknarflokkurinn vinnur
úr hu.gmyndum annarra flokka.
Hann verður bví alltaf skrefi
á eftir flokkum eins og Sjálf-
stæðiflokknum, Alþýðubanda-
laginu og Alþýðuflokknum,
sem hver um sig hafa auk alls
annars nokkrar grunnmúraðar
kennisetningar til að byggja
starf sitt á.
Ég gat þess að mér virtist
Gylfi Þ. Gíslason hafa beðið
mestan einstaklingsbundinn ó-
sigur í þessum kosningum.
Hannibal Valdimarsson vann á
hinn bóginn stærstan persónu-
sigurinn. Eftir á að hyggja virð-
ist forsenda þessa mikla sigurs
hafa verið sú ákvörðun hans
að skipta um kjördæmi. Hann
verður í einu vettfangi mest um-
talaði stjórnmálamaður lands-
ins og kemst á þá ferð, sem
stundum fylgir velheppnuðum
sprengiframboðum. Sprengi-
framboð koma snöggt og óvænt,
það er ferð á þeim, og sé eitt-
hvert vit og úthald í slíkum
framboðum eykst ferðin til síð-
ustu stundar, hún stendur
a.m.k. sjaldnast óbreytt. Fram-
boð Hannibals á Vestfjörðum
var ekki sprengiframboð, en
það hafði mörg einkenni
sprengiframboðs. Það var vit í
framboðinu og miklir mögu-
leikar. Það hefur Hannibal vit-
að bezt sjálfur.
Hannibal heldur nú á l.ykl-
inum að næstu stjórn landsins.
Hann getur einnig haft úrslita-
áhrif á það hvort kosningar
verða fljótlega eða ekki. Þegar
þetta er ritað er ómögulegt að
segja hvað Hannibal ætlast fyr-
ir og verður engum getum að
því leitt. enda hugsanlegt að
þá verði fyrirætlanir hans
kcmnar í ljós, þegar þessi skrif
birtast.
Aður en ég skilst við þessa
þanka get ég ekki stillt mig
um að víkja nokkrum orðum
að þætti fjölmiðla í kosninga-
baráttunni. Menn segja að
kosningabaráttan hafi byrjað
seint.Það er ekki nema að vissu
marki rétt. Þjóðviljinn var til
að m.ynda byrjaður mjög
snemma og viða gætti kosninga-
hugar í efni blaðanna löngu
áður en sjálf rimman hófst.
Sterkasti einstaklingurinn í
baráttu blaðanna var tvimæla-
laust Magnús Kjartansson.
Hann hagnýtti sjálfum sér,
blaði sínu og flokki vinstri þró-
unina út í yztu æsar. Að sumu
leyti hjálpar honum sú stað-
reynd að borgarablöðin, einkum
Vísir, eru smituð af þeirri
vinstri hreyfingu, sem hefur
verið í gangi síðustu árin, sömu-
leiðis sjónvarpið og útvarpið,
og kannske aðeins óhjákvæmi-
lega og eðlilega, þótt vissulega
ss það ekkert gleðiefni.
Maður hefur horft með sívax-
andi virðingu á Magnús Kjart-
ansson gefa útslitnum flokki
nýtt málefnalegt innihald og
raunverulegt gildi á vinstri
væng íslenzkra stjórnmála.
Þess vegna rak mig í roga-
stans, begar ég sá hann æða
yfir strikið í máli dr. Braga
Jósefssonar, máli, sem alltof fá-
ir hafa séð réttum augum. Það
var a.m.k. mál, sem varð þess
valdandi, að ég tók að draga í
Framh. á síðu 36.
FV 7 1971
21