Frjáls verslun - 01.07.1971, Page 44

FRÁ RITSTJÓRIXI
Er Búnaðarfélagið allsherjar frystihús?
Undanfarna mánuði hefur FV rætt við
ýmsa aðila, scm vinna landbúnaðarafurðir,
eða vinna úr þeim mat og í'atnað, og nú síð-
ast einn af forsvarsmönnum Landverndar.
Á sama tíma hefur birzt í Morgunblaðinu
grein eftir Gunnar Bjarnason, kennara á
Hvanneyri, þar sem fjallað er um landbún-
aðarmálin almennt á undanförnum áratug-
um. öllum þessum heimildum bcr saman
um, að í fjölmörgum meginatriðum sé þörf
algerrar stefnubreytingar, eigi íslenzkur
landbúnaður að geta komið til móts við
kröfur nútímans um afurðaframleiðslu inn-
an hæfilegra marka á hverju sviði. 1 naut-
griparækt er kjötframleiðsla hornreka, ein-
nngis lögð áherzla á mjólkurframleiðslu,
sem er góð svo langt sem hún nær, cn dreif-
ingarkerfið er hins vegar löngu úrelt einok-
un. 1 sauðfjárrækt cr í rauninni láið reka á
reiðanum með allt, a. m. k. fást engar af-
urðir fullnægjandi að gæðum til þess að
unnt sé að gcra þær samkeppnishæfar á eðli-
legum grundvelli. Um aðrar búgreinar má
rekja svipuð dæmi, og ýmsar búgreinar, sem
til skamms tíma hafa verið kallaðar auka-
búgreinar, er nánast svo til ekkert að segja.
Málin eru rædd, en þar við situr.
Ekki stafar þetta ástand af leleysi, því
enginn atvinnuvegur nýtur þvílíkrar velvild-
ar stjórnvalda á hverjum tíma og landbún-
aðurinn. Það eru mörg hundruð milljóna,
sem renna á liverju ári til landbúnaðarins,
t. d. um 25 milljónir lieint til Búnaðarfélags
Islands, sem er eins konar miðstjórn land-
búnaðarins. Að vonum vill fólkið í landinu,
sem greiðir rekstur ríkisins, vita af því, að
þessum stóru upphæðum sé vel varið. En
svo virðist tæpast vera, hvað Búnaðar-
félagið snertir, því um það virðast allir
þræðir liggja í landbúnaðarmálunum, og
þau eru ekki betur á vegi stödd en raun
ber vitni. Það kemur fram æ ofan í æ í við-
tölum við þá, sem hnútum eru kunnugir, að
Búnaðarfélagið virki eins og citt allsherjar
frystihús, þróunin hafi verið frvst í stirðn-
aðri íhaldssemi. Þetta kemur berlegast í ljós,
þegar Islendingar eru komnir í nánari tengsl
við aðrar þjóðir á sviði viðskipta. Við erum
aftastir á merinni í framleiðslu landbúnaðar-
afurða, og lielzt slembilukka, sem ræður því,
að við getum þó selt dálítið af gærum og
ullarfatnaði.
Sé litið á landbúnaðarstefnuna í heild, eins
og hún hefur birzt i framkvæmd um ára-
bil, hefur margt verið vel gert. En fram-
leiðslustefnan situr á hakanum, sá þáttur,
scm Búnaðarfélagið hefur haft nær einhliða
undir sínum liandarjaðri. Og sjálf fram-
leiðslan er vitanlega lokatakmark landbún-
aðarins, þar kemur í ljós árangurinn og
ábatinn, ef einhver er. En hvar cr hann svo,
eða cr hann enginn?
Það cr engum vafa undirorpið, að talca
þarf landbúnaðarmálin nýjum tökum. Bænd-
ur þurfa á ný að eignast sína stofnun, þeir
eiga nú ekki annað cn máttvana Stéttarsam-
band, sem Búnaðarfélagið situr á. Sú stofn-
un bænda þarf að endurmeta stiiðu og mark
mið landbúnaðarins og laga hann að mörk-
uðum og kröfum neytenda, svo og nýj um
möguleikum. Landbúnaðurinn á enn sín
gullnu tækifæri til að spjara sig, en það
verður ekki gert í frystiklefa fortíðarinnar.
Sjálfstæð íslenzk framleiðsla
Við munum herferðina gegn vantrú Is-
lendinga á cigin framleiðslu. Hún bar að
vissu marki mikinn árangur. Þó ckki meiri
en svo, að þessi vantrú er enn fyrir hendi,
og verður þess jafnvel vart hjá íslenzku
verzlunarfólki, þegar spurt er um vörur, sem
bæði eru til íslenzkar og erlendar. I sunnmi
tilfellum er sú afstaða réttmæt, að mæla
ekki með íslenzku framleiðslunni, hún er í
einstaka tilfellum ennþá lakari en erlend.
En ]iað scm c. t. v. veldur mestum vanda
við kynningu íslenzkrar framlciðslu, er sú
staðreynd, að sumt er í rauninni ekkert ís-
lenzk nema að nafninu, og annað er ckki
sett á markað með fullnægjandi kynningu,
t. d. um efni, innihald eða mcðferð. Þarna
virðast tiltölulega smávægileg vandamál
vefjast fyrir framleiðendum hér á landi, at-
riði, sem eru lítilsháttar liðir, en jafnframt
mjög mikilvægir. Það má ])ví ætla, að enn
þurfi áróðursherferð, nú til þess að reka
endahnútinn á sjálfstraust framleiðendanna
og traust þeirra á margvíslegum hjálpar-
gögnum við frágang á markað og kynningu.
Þcssi smáatriði gela ráðið úrslitum um sam-
keppnishæfni og stöðu okkar Islendinga í
harðandi samkcppni á eigin markaði, scm
nú þcgar er orðinn stærri en Island eitt og
verður innan tíðar markaður hundraða
milljóna manna.
42
FV 7 1971