Alþýðublaðið - 23.09.1969, Blaðsíða 11

Alþýðublaðið 23. sept'ember 1969 11
ÞYRMIÐ
Framhald af bls. 7.
legan hátt.
Við óttumst hins vegar að
framkvæmdir. þessar geti orðið
til að rýra stórlega þessa og
aðra verðmæta aðstöðu byggð-
anna.
Ekki er unnt að meta hve
. brýnar eða æskilegar þessar
fyrirhuguðu virkjunarfram-
kvæmdir eru nema að fyrir
. liggi til samanburðar upplýs-
ingar um það hvaða annarra
kost sé völ um orkuöflun fyrir
þetta svæði. Til dæmis það
hve hagkvæmt væri að virkja
. ca. 12.500 kw. virkjun í Lax-
árgljúfrum með 18—20 m.
hárri stíflu, og hve lengi sú
virkjun mundi geta fullnægt
orkuþörf svæðisins, eða hve
stóra og hagkvæma virkjun
mætti gera efst í Laxárdal með
falli úr Mývatni.
En hitt er fullljóst að í þær
áætlanir, sem kynntar hafa
verið, vantar alla þá liði, sem
óhjákvæmilega hljóta að bæt-
ast við vegna bóta fyrir nátt-
úruspjöll og skerta landkosti
og ráðstafanir til að draga úr
þeim, og hljóta þær áætlanir,
sem ekki taka tillit til þessa,
að vera haldlausar.
! (
PRÓFMÁL
Ljóst er að hér á landi hafa
aldrei verið gerðar né fyrirhug-
aðar virkjunarframkvæmdir,
sem hafa í för með sér svo stór-
fellda röskun á heilu fjöl-
byggðu héraði, sem þessar fyr-
irhuguðu virkjunarframkvæmd
ir við Laxá. Á þetta mál má
því líta sem prófmál á það
hver sé réttur landeigenda og
héraðsbúa, þeirra, sem vilja
nýja gæði héraðsins þjóðinni til
heilla, gagnvart óskum annarra
byggðarlaga um það að fá að
nýta fallvötnin einhæft til
orkuframleiðslu.
! Kunnugt er að Þingeyjar-
sýsla hefur sérstöðu umfram
ýms önnur byggðarlög hér á
landi, hvað snertir fjölbreytni
í margbreytilegri náttúrufeg-
' urð, auðlegð kostaríkra veiði-
yatna, sem auðvelt er að rækta
bg hvers konar hagnýtingu
hinna fjölbreytilegu framtíð-
armöguleika til aukins ferða-
mannastraums og gjaldeyris-
öflunar fyrir þjóðarbúið.
Nýting þessara möguleika
gæti þjóðhagslega séð verið
hagkvæmari en raforkuvinnsla,
sem leiðir af sér óbætanleg
náttúruspjöll í stóru landbún-
aðarhéraði, sem á augljósan og
skýlausan rétt á því að hagnýta
sem bezt auðlindir sínar til
batnandi afkomumöguleika í
framtíðinni.
Lítt rannsökuð framkvæmda
áform, sem stefnt er gegn eðli-
legri þróun þingeyskra byggða,
án þess að almennings og
þjóðarhagur krefjist, er að
okkar áliti mikill ábyrgðar-
hluti.
TELJA VIRKJUNINA
ÓHAGKVÆMA
í
Skoðun okkar er líka sú, að
fyrirhuguð Gljúfurversvirkjun
mundi reynast óhagkvæmari,
þegar allt er krufið til mergj-
ar, en ýmsir aðrir tiltækir
virkjunarmöguleikar á Laxár-
svæðinu og Norðausturlandi.
Ljóst er, að mjög erfitt er að
segja fyrir um hagkvæmni
virkjunarinnar að 10—05 ár-
um liðnum, áður en reynsla er
fengin fyrir hugsanlegri hag-
kvæmni gufu- og kjarnorku-
virkjana. Mætti hins vegar
telja líklegt, að aðeins 12.500
kw. virkjun mundi geta gefið
ódýrasta raforku næstu árin.
Það er því að okkar áliti allt
of viðurhlutamikið, að ákveða
virkjunarframkvæmdir til svo
langs tíma, sem hér er ráðgert,
ekki sízt með tilliti til þeirra
miklu náttúruspjalla og byggð-
aröskunar, er væntanleg Gljúf-
urversvirkjun mundi hafa í för
með sér. Ber eins að hafa í
huga, hve sáralítill hluti lands-
ins er vaxinn gróðri, sem þjóð-
. inni ber skylda til að varðveita
á sama hátt og sjálfa lands-
byggðina. _ (
VIRÐA BER RÉTT OG
VILJA ÞINGEYINGA
Að síðustu teljum við, að
fremur beri að virða rétt og
vilja Þingeyinga sjálfra, varð
andi fyrirhugaðar virkjunar-
framkvæmdir á þeirra eigin
landi, en utanhéraðsmanna er
virðast telja sér heimilt að slá
eins konar eign sinni á mikils-
verðustu framtíðarverðmæti
fjölbýlla byggðarlaga, gegn
skýrum ákvæðum gildandi
vatnalaga og friðhelgi eignar-
réttarins samkvæmt stjórnar-
skránni.
Að þessu athuguðu berum
við fram þá ósk, að tekið verði
fullt tillit til þeirra tilmæla
okkar, sem okkur hefur verið
falið að bera fram fyrir hönd
héraðsins, við háttvirtan land-
búnaðar- og raforkumálaráð-
herra, að okkar fögru og kosi-
ríku byggðarlögum verði
þyrmt við þeirri óbætanlegu
limlestingu, er af Gljúfurvers-
virkjun gæti hlotizt, ef hún
yrði framkvæmd eins og ráð-
gert er.
Mundi slíkt verða öllum
hlutaðeigendum til mesta sóma
og koma í veg fyrir lítt æski-
leg og hugsanleg stórátök
vegna þessara framkvæmda,
verði þess freistað að knýja
þær fram í andstöðu við hlut-
aðeigandi byggðarlög í Þing-
eyjarsýslu, en ljóst er að hér
yrði um stórkostlegustu og rót-
tækustu framkvæmdir að ræða
gagnvart einu byggðarlagi er
átt hafa sér stað hér á landi.
En hvað sem öllum bollalegg
ingum um framkvæmdir við
Laxá líður stendur eitt óhaggað
og óumdeilanlegt frá okkar
sjónarmiði, að Þingeyingar og
Þingeyj arsýsla hafa átt frá
ómunatíð fram á þennan dag
hið dýrmætasta sköpunarverk
— Mývatnssveit og Laxá.
Þetta mikla meistaraverk
guðlegrar náttúru er bæði hér
aðsbúum og þjóðarheildinni
jafn skylt að varðveita í sinni
upphaflegu mynd til ókomins
tíma, a.m.k. þangað til að augu
mannsins vilja ekkl lengur sjá
annað en ímyndaðan peninga-
ágóða 1 snoturlegum búningi
útreiknaðra áætlanagerða á
skrifborði.
í þessu efni stendur þó enn
óhaggaðar hinn sígildi gullvægi
málsháttur „Enginn veit hvað
átt hefur fyrr en misst hefur“.
Því viljum við á alvöruþrung
inn hátt vara við afleiðingum
af ráðgerðri Gljúfurversvirkj-
un. —
Húsmæður!
Gerið svo vel að líta inn. — Matvörumark-
aðurinn er opinn til kl. 10 á kvöldin.
Munið hið lága vöruverð.
VÖRUSKEMMAN GRETTISGÖTU 2
DANSSKÓLI
INNRITUN
NÝRRA NEMENDA
ÁSTVA LDSSONAR
Kennsla liefst mánudaginn 6.
október.
Reykjavík:
Símar 2 03 45 og 1 01 18 kl. 10—
12 og 1—7 daglega.
Árhæ j arhverf i:
Kennum börnum og unglingum í
gamlia barnaskólanum. Innritun í
sírna 3 81 26 kl. 10—12 og 1—7
daglega.
Kópavogur:
Sími 3 81 26 kl. 10—12 og 1—7
daglega.
Hafnarfjörður:
Sími 1 01 18 kl. 10—12 og 1—7
daglíega.
Keflavík:
Sírni 2062 kl. 3—7 daglega.
DANSKENNARASAMBAND ÍSLANDS
ÚTBOÐ
Vegagerð ríkisins óskar eftir tiiboðum í g'erð
undirbytggingar Vesturlandsvegar um EIl-
iðaá og Ártúnsbrekku.
Útboðsgögn eru afhent á Vegamáláskriflstof-
unni, Borgartúni 7, frá fcl. l4, miðvikudaginn
24. þ.m;, gegn 3000 krórta skilatryggingu,
Vegagerð ríkisins.