Alþýðublaðið - 05.01.1970, Blaðsíða 8

8 Alþýðublðaið 5. janúar 1970
Ræfi við Skaffa Jénsson skipsfjóra - Önnur grein
ULTARLIF
PARADIP
EFTIR að við fluttum frá
Gujurath til Bombay vann ég
um skeið í Versova, fór á milli
í neðanjarðarlest sem gengur í
úthverfin á svosem 20 mínútna
fresti. Þar heitir Súrat og þar
eru þrír bæir sem þekktir eru
fyrir fiskveiðar, Versova, Basil
og Sadpathi. Versova er ekki
lengra frá Bombay en svo að
unnt að fara þangað með l'est-
inni, en þó varð að fara með
buss dáh'tinn spöl frá endastöð-
inni til að komast inní þorpið.
Þarna var eins konar þjálfunar-
stöð fiskimanna eða sjómanna-
skóli sem FAO hafði hjálpað
til að koma á fót nokkrum ár-
um áður. Hann var nú í fullu
fjöri. Ég fór að heiman á morgn
ana og kom aftur á kvöldin
nema þegar við fórum útá sjó.
Þetta var á monsúntímanum, en
monsúnveðrin eru ekkert vond,
eins og ég hef víst sagt þér fyrr.
— Hvernig gengu veiðarnar í
Versova?
— Á þeirra vísu á þessum
slóðum gengu þær vel. Við vor-
um að þvælast þarna bæði með
net og troll. Annars eru ekki
verulega góð fiskimið útaf Bom-
bay. Að vísu veiðist þarna mik-
ið af fiski sem kallaður er Bom
bay Duck. Þetta er dálítið skrýt-
inn fiskur, hann er einsog hvelja
áferðin er þannig, nokkuð stór
fiskur, allt uppí 30—40 cm. Það
úði allt og grúði af bambus-
hjöllum í Versova þarsem fisk-
urinn var hengdur upp í skugga.
Ég smakkaði þennan fisk og
þótti lítið í hann varið. Svo
frétti ég að hann væri fluttur til
Englands og seldur þar á ind-
verska veiíingastaði og þætti
herramannsmatur. Einu sinni
þegar ég var á ferð í London
datt mér í hug að vita hvernig
hann væri þegar búið væri að
hantéra hann eftir öllum kúnst-
arinnar reglum, svo ég fór inná
indverskan veitingastað og pant
aði þennan fisk, en mér þótti
hann þá sízt betri þar. Þarna
útaf Súrat eru góð mið fyrir
þennan fisk á vissum árstímum,
og fiskimennirnir hafa sína sér-
stök.u aðferð til að fiska hann.
Það mætti sjálfsagt fiska hann í
troil og alla vega, en þessi að-
ferð er. þarinig að farið er út
roeð geysistórt net ferkantað í
opið. Svo er því lagt þannig að
anker eru á hvoru horni að neð-
an og ból á hornunum að ofan.
Ég fór einu sinni með þeim út
til að sjá þetta, og þessi tóga-
lagning þeirra til að halda net-
inu opnu er anzi flókin. Netin
eru síðan látin liggja yfir sjáv-
arfallið, og alltaf verður að
skipta á hverju falli. í þetta fá
þeir oftlega mikla veiði, mest
þennan fisk, en líka rækju og
ýmislegt annað. Dhara hét ann-
ar fiskur sem líka veiddist á
þessum slóðum á vissum tímum
árs. Hann kalia Englendingar
Indian Salmon, eða indverskan
lax, en ég held hann sé ekkert
skyldur laxfiskum. Þetta er stór
fiskur, 5—10 kg, ágætur til átu.
— Þú nefndir áður að um
tíma hefðirðu farið austur í
Orissa. Hvað varstu að gera
þar?
— Það er nú saga að segja
frá því. Ég var þar á stað sem
heitir Paradip. Þar er komin
stór höfn nú, að því er mér er
sagt, en þá var þarna enginn
höfn. Þetta er við mynni stór-
fljótsins Manahadi. Þar var
skipað út járngrýti með stórum
prömmum og lágu skipin fyrir
ankerum útaf ósnum. Nú er
þetta allt breytt, búið að dýpka
ármynnið og skipin geta siglt
þangað inn. Þetta er einhver
ömurlegasti staður sem ég hef
komið til á Indlandi. Á leiðinni
þangað kom ég fyrst til Cutt-
ack. Það er ekki höfuðborgin í
Orissa, en ég held stærsta borg
in. Höfuðborgin er Bubenesw-
ar. Hún var reist frá grunni og
alveg ný þegar ég kom þarna,
eiginlega ekki borg enn, bara
stj órnaraðsetur og skrifstofur
°g eitthvað af íbúðahverfum.
Cuttack er eitthvað hálftíma
akstur frá höfuðborginni. En
hún er röskar 60 mílur frá sjó.
Ferðalagið niður til Paradip við
ármynnið •, var á þessum tíma
heilmikið fyrirtæki. Fyrst var
farið spölkorn á jeppa, síðan
komið að kanal sem grafinn er
af mannahöndum, hann liggur
útí ána og þennan kafla er ekki
hægt að fara nema á báti eftir
kanalnum. Er honum lýkur er
komið útá sjálft fljótið og þá
eru um 20 mílur til sjávar. Við
ósinn var eiginlega engin byggð
nema hvað þar höfðust við
menn sem sáu um útskipun á
járngrýtinu.
— Hvað varstu að gera
þarna?
— Ég held hugmyndin hafi
verið að koma upp fiskimiðstöð.
Það var ákveðið að gera þarna
höfn. FAO átti þar tvo báta,
smá-andskotans drulluskeljar,
einsog trillur, báru held ég
varla tonn. Meiningin var að
ég athugaði hvað fyndist af
fiski og hvort eitthvað væri upp
úr því leggjandi að reka þarna
útveg.
— Þú hefur haft einhvern
mannskap?
— Já, svo átti að heita,
nokkra menn.
•— Bíddu rólegur, þetta kem
ur. Þeir höfðu reist þarna eldis
stöð fyrir ferskvatnsfisk, fisk
sem lifir bæði í söltu vatni og
ósöltu. Þessari stöð voru þeir að
koma í gang. Svo hagar til að
gríðarmikið lón liggur innan
við sjávarkambinn, en kambur
inn er, einsog víða hér, sand-
ræma 200-300 m. breið, nokk-
uð há og þónokkuð hólótt; við
vorum þarna nokkra metra yf-
ir sjávarmáli. Síðan fer sand-
inum að halla innað lóninu,
það gengur innúr ánni, og ein-
mitt þar höfðu þeir reist eldis-
stöðina. f sambandi við þessa
stöð hafði verið reist lítið hús
sem ég fékk til afnota. Réttara
væri að kalla það kofa eða
jafnvel kofaskrifli; það stóð 2
—3 mílur frá þeim stað þarsem
ég varð að hafa bátana. Mér
fannst bölvaður óþverri að
labba sandinn alla þessa leið í
hitasvækjunni, hann var gljúp
ur og óð í hann uppí ökla, ekki
takandi í mál að þramma þetta
tvisvar á dag. Svo ég bað þá
sem réðu að útvega mér tjald
ef þeir gætu. Einmitt um sama
leyti komst ég að því að þarna
var til ágætt tjald sem kevpt
hafði verið til þess eins að hafa
til taks er gúvernörinn kæmi,
þ. e. rikisstjórinn. Ég hætti ekki
fyrren ég fékk tjaldið. Þetta
var fínt tjald, forstofa, eitt her-
bergi og baðskýli.
— Svo þú settir upp þetta
tjald í sandinum og bjóst í því.
— Ég setti það upp rétt’hjá
bryggjunefnunni þarsem ég
hafði bátana og bjó í því.
— Hafðirðu þarna nokkuit
drykkjarvatn?
•— Auðvitað var þarna vatn,
en það var andskotann ekki ætt,
maður varð að sjóða það einsog
allt vatn á þessu landi ef mað-
ur vill lífi halda.
— Var ekki fullt af ails kon-
ar kvikindum á sandinum?
— Jú, það var allt morandi
í kröbbum. Sandurinn var eins
og ég sagði 200—300 m breið-
ur og handan við lónið var bara
frumskógurinn. Á nætumar
komu því alls konar helvítis
kvikindi útá sandinn.
— Hvers konar kvikindi?
— Mest sjakalar og hýenur
og annar álíka fénaður. Þessu
fylgdu ámátleg gól og ferleg
óhljóð. Ég held að þessi dýr
hafi komið til að éta krabbana
í sandinum. Mér var sagt að
sjakalinn væri afburða klókur
að veiða. Krabbamir eru geysi
lega fljótir að skjótast, við-
bragðsflýtirinn alveg furðuleg-
ur, undireins komnir niður í
holur sínar og nokkur hreyfing
verður í nánd; ég veit þú hef-
ur oft séð þetta á söfnunum
hér í grennd við Madras. En
mér var sagt að sjakalinn beitti
þeirri aðferð að bora rófunni
niður í holuna, og þegar hann
finnur að krabbinn bítur í róf-
una, gerir hann snöggan rykk,
snýr sér við einsog elding og
étur krabbann.
— Eru þetta stórir krabbar,
hnefastórir?
— Hnefastórir krabbar eru
til, ég hef séð þá, en þessir
voru litlir, tvær til þrjár tomm-
ur í þvermál.
— Varstu þá ekki ofurseldur
ei.nhvers konar öðru óféti fyrst
þú bjóst fyrir opnum frumskóg
inum?

Skafti Jónsson.
— Jú, það var nú slæmt,
maður, ja reyndar ekki úr frum
skóginum, heldur sandinum
sjálfum. Þarna hafðist við pínu
lítil fluga, maður sá hana varla.
Ég gekk á stuttbuxum, sem ég
hefði náttúrlega ekki átt að
gera. Hún settist á fæturna á
mér, ég fann þegar hún stakk,
en ef hún fékk að vera í friði
sást hún sæmilega þegar hún
var búinn að þenja sig út af
blóðinu úr manni, þá dökknaði
hún og leit út eins og svart
korn. Eitthvert eitur hefur hún
skilið eftir því eftir nokkra
daga var kominn blaðra á bit-
staðinn, einsog brunablaðra.
Svo sprakk blaðran, dauða
skinnið datt af og eftir var opið
fleiður sem greri illa og seint.
— Þú hefur orðið mikið
særður af þessu.
— Mikið lifandi, fór illa um
allan skrokkinn, og svo léttist
ég um 16 kíló.
— Nú, þetta hefur. verið eins
og í víti.
— Líðanin var ekki góð, ég
Sasson-Dock í Bombay.
Hjallar þar