Alþýðublaðið - 29.04.1970, Side 6

6 Miðviikuldia'gur ,29. apríl 1970
'1
i
Rafalarnir í stöðvarhúsinu; tækin sem framleiða
rafmagnið.
son og rekstrarstjóri er Inigólf-
ur Ágústsson, verkíræðingur.
HUGMYNDIN ER .
RUNNIN FRÁ
EINARI BEN.
Einar Benediktsson skáld,
var einn þeirra sem íyrstir
manna komu fram með hug-
myndir að virk#i<n Þjórsár. —
Han-n, ásamt nokkrum öðrum
vatnsréttindaeigendum, stofn-
uðu á sínum tíma Fossiafélagið
Tiitan, og á'árunum 1915-—1917
dvaldist hérlendis Ncrðmaður-
inn G. Sætersmoen við ratnn-
sóknir á Þjórsársvæðinu, á veg-
um félagsins. Sætersmoen sétti
niðurstöður sínar fram i skýrslu
— þar sem m.a. er lýst_ hug-
myndum um virkjun Þjcrsáir
við Búrfel'l, og' skyldi me-stur
hluti raíorkunn'ar notaður til
áburðarfnaimleiðslu. .
í skýrslu sinn-i gerði Sæters-
mben ráð fyrir fimm vihkjun-
um-í Þjórsá, frá Urriðaifo-ssi upp
fyrir Búrfell, og einni virkjun.
i Tungnaá; Hraunsyjafossviikj-
un. Skyldí sú við Búrfell verða
langstærst, eða tæplega 50%
•af . heildinni.Ætlunin vaæ að
stífla Þjórsá við Klofaey og
veita vatnitnu um opna skurði
irnn í Bj-árnalón áð inmtaksstíílu
í Sámsstsðaklifi, en þaða-n lægju
túttugu stálpípuir að jaifnmörg-
um vélasamstæðum í stöðvar-
húsi við rætur klifsiins. Frá-
rennslisvatni stöðvairininar
skyldi veitt út í Fossó og það-
an niður í Þjórsá. Þessi tilhög-
un gerði ráð fyrir 111 metra
n-ýtanlegri fallhæð og um 310-
000 kílówatta uppsettu afli. —
Hugmyndir Sætersmoens og
Einairs Bemedik'tsscnair náðú
ekki fram að gan'ga í þ-eirira tíð,
en segja má, að nú fim-ni ára-
tugum síðar hafi þær í megin-
atriðum rætzt.
HEILDARAÆTLUN-
ARGERÐ HEFST
Málið lá kyrrt niðri þar- til -á
árunum eftir heimsstyrjöl'dina
síðairi, en þá voru ha’fínar á
vegum rafórkumálaistjc'r'a va'tna
mælingar ■ og landmælingar,
sie-m gerðu. kleifar frekari áætf-
úna'rgerð.ir um vi-rkjanir fall-
va'tna á ís-lamdi. Um 1-960 vair
öfl-un frumgagna það langt á
veg komin, að hægt var að h-ef j a
heildaráætlu-nargerð um hag-
nýtingu til ra'for'ku á fallvötn-
um á vatnasvæði- Þjórsár og
Hvitár, .
Haustið 1959 réði raforku-
máiasfjórii . verkfræðingatfyrií-
tækið Harza Engineerin^
. Company Internatioimal.- sem
mjög hefur verið í umty’i að
undanfcr-nu v-egria umræína .á
Alþihgi um áætlur ’:'?--i.'5 fyrir
tækiúns. til þess að aðstoða við
áætlur -gerðir um fullvirkjuni
Þ-jc- 'ár og Hví-tár. Harza komst
að söinu niðutstöðu og Sæters-
moen, að hagkvæmt væri að
virk.ja Þjórsá við Búrfell.
Gftngamunninn í byggingu.
jQ Bú rf ell.svir k jun jnesta.
mannvirki landsins, Verður vígð
á laugardaginn kemur, 2. maí.
Fyrsti áfangi virkjunarinnar,
sem nú er lokið, var tekinn í
notkun í spetember s.l. og hef-
ur reksturinn gengið framar
vonum fyrstu mánuAVna, áð)
sögn forsvarsmanna Búrfells-
virkjunar og engin ástæða til
aff ætla að svo verði ekki á-
fram. í fyrri áfangannm hafa
verið settar niður þrjár véla-
samstæður í stöðvarhúsinu, en
hver þeirra átti að geta skilað
35 þúsund kílówatta afli. Sam-
tals er þvi af> fvrir áfanga 105
þúsund kílówött, en prófanir
hafg sýnt, að vélarnar geta skil
aff 120 þúsund kílówatta afli.
Upphaflega var gert ráff fyrir,
aff einni vélasamstæffu yrffi
bætt viff Búrfellsvirkjunina ár-
iff 1972, næstu áriff 1973 og
þeirri síðustu árið 1975. Samn-
ingar hafa nú hins veaar veriff
gerðir viff íslenzka álfélagiff,
sem er og verffur stærsti raf-
magnskaupandi frá Búrfelli,
um örari uppbyggingu álbræffsl
unnar í Straumsvík, þannig aff
nú er hægt að bæta öllum þrem
ur vélasamstæffunum viff sam-
tíniis, sem verffur annar áfangi
virkjunarinpar. Meff þessu móti
verffur því hægt aff ljúka viff
virkjun Þjórsár við Búrfell
þremur árum fvrr en upphaf-
lega var gert ráð fyrir. Hafa
rafalar og hverflar þegar veriff
pantaffir og áætlaff er aff upp-
setning verffi lokiö árið 1972.
Verður heildarafl Búrfells-
stöðvar 210—240 þúsund kíló-
wött eftir aff öffrum áfanga er
náð', þar sem hverflar og rafal-
ar verða sömu stærðar og
þeir sem nú eru komnir í gang.
Stækkun þessi og aukinn raf-
magnsinarkaður verður til veru
legra hagsbóta fyrir Landsvirkj
un, þar sem öll byggingamann-
virki fvrir annan áfanga, þ. á
m. stíflur, veituskurðir, jarð-
göng, stöðvarhús og háspennu-
lína eru þegar fyrir hendi. —
Stækkunin verð'ur eingöngu
framkvæmd af innlendum aðil-
um, en sérfræðingar frá verk-
smiðjum þeim, sem framleiffa
vélamar, hafa umsjón með
niffursetningu þeirra.
HVER Á BÚRFELLS-
VTRKJUN?
Búrfellsvirkjun er í eigu ís-
lenzkra aðila, þ.e. Laindsvirkj-
u-nar, sem stofnuð v-ar með sam-
• eign-ar samningi ríkis -o-g Reykja
víkurbcrga-r 1. júlí 1965 sa-m-
kvæmt lögum, sem tóku gildi
sama ár. Meginve'rkefni Lands-
vi-rkjunar er að reisa og reka
-aiflstöðvciv og aðalorkuveitu-r og
selja frá þeim rafmag-n í heild-
sölu til al-menninginota og iðn
-a'ðar. í upphiafi tók fyrirtækið
Stjórn Landsvirkjunar -er
skipuð 7 mönnum. Þ-rír eru
skipaðir af hvorum eignaraðila,
þ.e. ríki og Reykj-aví'kurborg,
en formaður af þeim sameigin-
lega. Stjórnina skpa nú þegsiir
merm-: Dt'. Jóhannie'S N'ordal
s-eðlabanka-stj óri, formaSur;
Árni Grétar Fininsson lögfræð-
ingur, Báldv. Jónsson, lögfræð-
ingur, Birgir ísl. Gunnarsson
lögfræðmgur, Geir Hallg-ríms-
son borgarstjciri, Guðmundur
Vigfússon þorga-rfulltirúi og Sig
tryggur Klemenzson seðlabanka
stjóri. — Framkvæmdastjóri
L*3ndsvirkjunar er Eirikur
Bri'em verkfræðingur, skirif-
stofustjóri er Halldór Jóna'tans-
son lögfræðingur, yfirverkfiræð
ingur ei' dr. Gunnar Sigurðs-
við Sogsvirkjun o*g gufuafletöð
Reykj avíkurborga-r við Elliða-
ár, ásamt vatnsréttiindum ríkis-
ins og Reykjavíku-rborgar til
virkjan-a í Sogi o*g í Þjórsá vi*ð
Búrfefl.
Ilin-n 20. sept-ember 1966 tók
gilldi samninigu-r milli ríkis-stjórn
armn-ar og Swiss Aluminium
Ltd., um byggingu álbræðslu
á fslandi. Sa-ma da-g tók einnig
gildi samningur milli Lands-
virkjunai' og íslenzka álfélags-
ins (ÍSAL), dótturfyrirtækis
Swiss Aluminium Ltd., um
kaup og sölu á rafmagni til ál-
bræðslunn-air.