Helgarpósturinn - 28.11.1994, Blaðsíða 23

MÁNUDAGUR 28. NÓVEMBER 1994
MORGUNPÓSTURINN MENNING
23
★ ★★★★ FRÁBÆRT
★ ★★★ ÁGÆTT
★ ★★ GOTT
★ ★ LALA
★ SLÆMT
0 VONT
© HÆTTULEGT
„Töfrar"
DiddO
SlNFÓNÍUHLJÓMSVEIT ÍSLANDS
Robin Stapleton STJÓRNAR
GEISLADISKUR
SkIfan
★ ★★★★
„Nýi geisladiskurinn með Diddú er
einfaldlega frábær. Kristján
Jóhannsson fölnar við
samanburðinn.“
ÖLL PlANÓVERKIN EFTIR JÓN LEIFS
ÖRN MAGNÚSSON FLYTUR
Geisladiskur
Grammofon AB BIS
irk
„Á geisladisknum með Erni Magn-
ússyni píanóleikara eru öll píanó-
verkin sem Jón Leifs samdi. Flutn-
ingurinn er nokkuð góður, en tón-
listin nokkuð leiðinleg..."
1 BARNDÓMI
105 BLS.
MÁL OG MENNING 1994
★ ★★★
„Ákaflega falleg og stundum hjart-
næm kveðja Jakobínu Sigurðar-
dóttur til bernskunnar. Síðasta
verk höfundar reynist lítil perla.“
Kolrassa krókrIðandi:
Kynjasögur
★★★
„Tónlist sem ætti að geta heillað
alla nema forföllnustu Maria Car-
eyista. Sveitin er kannski ekki alveg
komin í fyrstu deildina en hún er
farin að banka upp á.“
Björn Jörundur Friðbjörnsson:
BJF
★
„Björn Jörundur er einfaldlega
enginn Syd Barrett, til allrar ham-
ingju. Hann er rámur popphundur
sem ætti að halda sig við það sem
honum fer best.“
MöguleikhUsið
TrItiltoppur eftir Pétur Eggerz
★★★
„Nýtt íslenskt, þjóðlegt og
skemmtilegt barnaleikrit á kartún-
klæðum.“
ÞjóðleikhUsið
Sannar sögur af sálarlifi systra
eftir Guðberg Bergsson
Leikgerð: Viðar Eggertsson
★ * * *
„Guðbergskur texti lyftir lágu þak-
inu yfir sviði íslenskrar leikritunar
upp í ris.“
„Þetta er ekki eingöngu bók um líf annarra. Sá sem
ritað hefur kynningartexta á bókarkápu kemst að
kjarna málsinsþegar hann segir: „... þegar nánar er
að gáð er þetta líka bók um barnœskuna, og um það
að muna, ogskrifa — segjafrá bæ bernsku sinnarþeg-
ar hann er orðinn rúst... “. “
Engitin þokulúður
„Töfrar“
DiddO
SinfónIuhliómsveit Íslands
Robin Stapleton stjórnar
geisladiskur
SkIfan
Söluhæsti klassíski geisladiskur-
inn í ár verður án efa „Töfrar“ með
Diddú. Á þessum diski eru nefni-
lega gamlar popplummur sem
flestar hafa staðist tímans tönn og
eru sívinsælar. Þar á meðal eru „Þitt
fyrsta bros“, „ísland“, „Heyr mína
bæn“ og „Quando, quando, qu-
ando“, svo einhver lög séu nefnd.
Geisladiskurinn er í sama flokki
og „Af lífi og sál“ sem Kristján Jó-
hannsson gaf út í fýrra. Þar eru
einnig gamlar dægurlagaklisjur sem
allir þekkja, og á þeim báðum spilar
heil sinfóníuhljómsveit undir
söngnum.
Þessir tveir diskar eru þó býsna
ólíkir að gæðurn. Kristján Jóhanns-
son er enginn poppari, og hefur
aldrei verið. Diskur hans er eftir því
ósannfærandi, og beinlínis leiðin-
legur. Diddú aftur á móti þekkir
dægurlagabransann af eigin
reynslu, og á því miklu auðveldara
með að vera blátt áfram og eðlileg
— eins og popptónlistin krefst.
Hún er ekki með neinn rembing og
tilgerð, heldur flytur þessa músík af
raunverulegu lífi og sál. Lögin sem
hún syngur eru í sjálfu sér ekki ýkja
merkileg, en samt tekst henni að
lyfta þeim upp í æðra veldi. Ástæð-
an er einfaldlega sú að söngurinn er
hrein snilld. Það er unun að hlusta
á Diddú, því hún er stórfengleg
söngkona og hefur einhverja þá
ástríðufyllstu rödd sent ég hef
nokkru sinni heyrt. Sum lögin, eins
og til dæmis „Þitt fyrsta bros“ eru
nánast sexí í meðhöndlun hennar,
og ef músíkin er spiluð hátt í al-
mennilegum græjum þá hreinlega
tjúllast maður...
Diddú er þó ekki bara tilfinn-
ingarík söngkona. Hún hefur
þrautþjálfaða rödd og hefur skólað
sig eftir öllum listarinnar reglum.
Hún þarf því ekki lengur að hugsa
um neina tækni; hún bara syngur.
Öll „háu C-in“ eru gífurlega áhrifa-
rík, því þau eru svo eðlileg. Kraftur-
inn á bak við þau er líka þannig að
hárin rísa á höfði manns þegar þau
hljóma. Samt fær maður ekki á til-
finninguna að Diddú sé upptekin af
sjálfri sér og alltaf að hugsa um
hversu stórkostleg söngkona hún
sé. Hún virðist bara vera hugfangin
af tónlistinni sem hún er að flytja,
og gleymir sér fullkomlega í henni.
Einmitt það gerir hana að alvöru li-
stakonu.
MAf ofanskráðu er Ijóst að ég er
ansi hrifinn af þessum diski.
Hann ber nafnið „Töfrar", og
hefur svo sannarlega töfrað mig
upp úr skónum. Fólk ætti því
ekki að verða fyrir vonbrigðum
ef það kaupir hann. Pvert á
móti. Hann er kjörin jólagjöf, og
kærkominn glaðningur i
skammdeginu.
Jónas Sen
Draugagangur og
sviðakjammar
Öll píanóverkin eftir Jón Leifs
örn magnússon flytur
Geisladiskur
Grammofon ab bis
Einhver draugalegasta músík
sem ég veit um er eftir Jón Leifs
(1899-1968). Hljómarnir og hljóm-
ferlið í tónlist hans er stundum
þannig að mörgum sem á hlýða
rennur kalt vatn milli skinns og
hörunds. Meira að segja íslensku
þjóðlögin sem hann útsetti eru
óhugnanleg.
Börnum erþarafleiðandi mein-
illa við Jón. Það hef ég sem píanó-
kennari fengið að reyna. Einhvern
tímann lét ég einn ungan nemanda
minn æfa þjóðlag sem Jón hafði átt
við. Daginn eftir hringdi mamma
hans í mig bálreið, og skammaði
mig fyrir að reyna að hræða lítil
börn. Sonur hennar hafði sofið illa
um nóttina og dreymt afturgöngur
sem voru að dansa vikivaka og
kyrja þjóðlög. Síðan þá hef ég alfar-
ið sleppt Jóni Leifs þegar ég þarf að
velja músík fýrir nemendur mína.
Ég er nefnilega barngóður.
Efstu dagar er sjötta skáldsaga
Péturs Gunnarssonar en fyrsta
skáldsaga hans, Punktur, punktur,
komma, strik, kom út 1976. Hún
vakti mikla athygli og Þorsteinn
Jónsson gerði vinsæla kvikmynd
sem byggði á bókinni. í kjölfarið
komu bækurnar Ég um mig frá mér
til mín, Persónur og leikendur, Sag-
an öll og Hversdagshöllin.
Hún var svo sem ekki frumleg,
fýrsta spurningin sem MORGUN-
PÓSTURINN bar upp við Pétur,
hvað honum lægi á hjarta með bók-
inni? Hann segist gera grein fyrir
því í bókinni sjálfri. Hann gefur
einnig lítið fyrir þá staðhæfingu að
hann sé ekki afkastamikið skáld.
„Flaubert sá franski, mestur rit-
höfunda Frakka, ég held að hann
hafi skrifað fjórar skáldsögur.
Hemmingway var á því bilinu líka,
þannig að ég er í ágætum félags-
skap. Eg segi ekki að þetta sé síðasta
skáldsagan mín en mér finnst ekki
ástæða til þess að gefa út fýrr en í
fulla hnefana. Það tekur mjög lang-
an tíma að vinna skáldsögu þó að
það sé einstaklingsbundið. Hjá mér
eru fjögur ár hæfilegur sköpunar-
tími.“
Pétur bendir einnig á það að
hann hafi skrifað fleiri bækur en
þessar sex skáldsögur; ljóðabækur,
greinasöfn og vasabækur... hann er
kominn vel á annan tuginn.
ao teist tn viODuroa a menninqarsvioinu peqar Fetur uunnarsso
rithöfundur sendir frá sér skáTdsögu og þao er einmitt málið því í
bókabúðum er nú glóðvolg bók sem heitir Efstu dagar.
Pétur
Gunnarsson var
að senda frá sét
nýja skáldsögu en
ar menn diöi
stundarinnai
miklu
„Sumir hættu
að vinna og
stóðu bara
slugsandrjft'

Á nýútkomnum geisladiski með
Erni Magnússyni píanóleikara eru
einmitt þessi lög sem Jón hefur út-
sett svo draugalega. Þar eru einnig
rímnadanslög og öll önnur verka
hans fyrir píanó. Sem betur fer eru
þau fá, því Jón virðist ekki hafa haft
mikið vit á hvernig ætti að semja
píanótónlist. Þegar hann reyndi
það var hann óttalegur klaufi og
hafði lítið ímyndunarafl. í þokka-
bót vildi hann endilega vera þjóð-
legur, og sótti iðulega innblástur í
íslenska þjóðlagahefð. Útkoman
varð fremur klunnaleg tónlist sem
er dimm og full af drunga. Ástfang-
ið fólk ætti því ekki að setja hana á
fóninn ef það er í rómantískum
hugleiðingum, og vill eyða kvöld-
inu með því að horfast í augu fýrir
framan arininn.
örn Magnússon hefur náð
nokkuð vel að setja sig inn í and-
rúmsloft þessara fátæklegu tóna.
Hann kemur tónlistinni heiðarlega
til skila og spilar prýðilega á píanó-
ið. Leikur hans er þungur og má
segja að það sé viðeigandi hér. Þó
ekki alltaf; einstöku sinnum rofar
nefnilega til í músíkinni og þarf þá
túlkunin að hafa yfir sér léttara yfir-
bragð sem mér finnst stundum
skorta. Þetta á sérstaklega við í
þjóðlögunum, en þar er flutningur-
inn dálítið litlaus og einhæfur.
Kannski hefúr Örn hreinlega vand-
að sig of mikið.
■ Þessi geisladiskur er ekki fyrir
þunglynda. Því siður fyrir þá
sem eru myrkfælnir. Og foreldr-
ar: Ekki gefa börnum ykkar
hann íjólagjöf. Það myndi kosta
ykkur ferð til barnasálfræðings
síðar meir.
Jónas Sen
Kveðja Jakobínu
1 BARNDÓMI
105 BLS.
Mál og menning 1994
Jakobína Sigurðardóttir var án
efa ein merkasta skáldkona okkar á
þessari öld, ekki afkastamikil en
með afbrigðum vandvirk og höf-
undur afburðaverka eins og Snör-
unnar og Lifandi vatnsins.
Jakobína lést snemma á þessu ári
en hafði fyrir andlát sitt skrifað
þessa litlu bók um uppvöxt sinn á
Hælavík á Hornströndum. í eftir-
mála kemur fram að Jakobína hafði
hugsað sér þessa bók sem eins kon-
ar heimildarit með ljósmyndum.
Ekkert hefur orðið úr birtingu ljós-
myndanna því eins og segir í eftir-
mála: „Það er ...samdóma álit
þeirra sem hafa lesið handritið að
hér sé á ferðinni texti sem ekki
megi rjúfa með myndum."
Þarna held ég að útgáfan hafi
tekið hárrétta afstöðu. Bókin, þessi
litla perla, kann að hafa verið hugs-
uð sem heimildarit um bæinn í
Hælavík og líf og störf fólksins þar
og vissulega gegnir hún því hlut-
verki vel. En hún býr að listrænu
gildi sem hefur hana yfir stund og
stað. Því er það textans fremur en
ljósmyndavélarinnar að skapa
mynd af persónum.
Þetta er ekki eingöngu bók um líf
annarra. Sá sem ritað hefur kynn-
ingartexta á bókarkápu kemst að
kjarna málsins þegar hann segir:
„... þegar nánar er að gáð er þetta
líka bók um barnæskuna, og um
það að muna, og skrifa — segja frá
bæ bernsku sinnar þegar hann er
orðinn rúst...“
Bókin er skrifúð á ákaflega fal-
legu og tilgerðarlausu máli. Yfir og
allt í kring sveima angurværð og