Helgarpósturinn - 12.01.1995, Blaðsíða 17

MORGUNPÓSTURINN FÓLK
17
4-
TIMMTUDAGUR 12. JANÚAR 1995

'í II ; l’Jk Ws
gi n
að stríða,“ segir Svanhvít. „Það eru
líka inni í þeirri tölu margir fleir-
burar en 25 prósent glasabarna eru
fleirburar. Fólk sem þekkir ekki
vandamálið af eigin raun gerir sér
ekki alltaf grein fyrir því ferli sem
er undanfari þess að fólk sækir um
að komast í glasafrjóvgun. Fólk er
þá búið að ganga á milli lækna og
oftast er leitað að orsökinni hjá
konunni fyrst og ef að ekkert fmnst
hjá henni er karlmaðurinn tekinn í
rannsókn, stundum tekur langan
tíma að fá fram þann úrskurð að
um ófrjósemi sé að ræða hjá öðr-
um aðilanum eða báðum. Þá
stendur fólk frammi fyrir þeirri
ákvörðun hvort það ætli að lifa í
barnlausu sambandi og ef það
svarar því neitandi þá er leitað eftir
glasafrjóvgun og við tekur eilífðar
bið.“ „Það þarf að útrýma þessum
biðlistum því að þeir eitra þetta allt
saman," sagði Stella Baldvins-
dóttir, félagi í Tilveru, sem á eins
árs glasabarn og er á biðlista öðru
sinni.
Kostnaður foreldra
Meðan að Islendingar fóru til
Bretlands í glasafrjóvganir var í
gildi samningur milli Bournhall
Clinic og hérlendra heilbrigðisyfir-
valda og allur kostnaður við með-
ferðina, allt að þrjár tilraunir, var
greiddur en fólk þurfti sjálft að
kosta ferðir og uppihald. Fljótlega
eftir að deildin tók til starfa hér-
lendis kom þó upp umræða um
kostnaðarhlutdeild foreldra og frá
árinu 1992 hefur fólk greitt sem
svarar 105 þúsund krónum fyrir
fyrstu meðferð en 60.000 fyrir
næstu þrjár sem á eftir koma.
Fimmta meðferðin er hins vegar
tta ár
að fullu greidd af væntanlegum
foreldrum og kostar 200.000 krón-
ur líkt og allar meðferðir umfram
það.
Þær Stella og Svanhvít eru báðar
sammála um að þær taki kostnað-
inn ekki nærri sér og greiði uppsett
verð með glöðu geði en þær vilja
jafnframt ítreka að æskilegt væri
að þjónustan væri aukin í sam-
ræmi við það. „Það eru dæmi um
að fólk fari erlendis til að losna við
biðina en það verður þá að bera af
því allan kostnað sjálft og greiða
meðferðina að fullu, sjálf myndi ég
kanna þann möguleika ef ég ætti
næga peninga,11 sagði Svanhvít.
„Kostnaðurinn vakti upp ein-
hverja óánægju en mér finnst í
sjálfu sér ekkert athugavert við að
fólk greiði eitthvað fyrir það.
Hversu mikið á að greiða þetta
niður er fyrst og fremst pólitísk
ákvörðun," sagði Þórður Óskars-
son. „Það er ekki verið að lækna
sjúkdóma heldur aðstoða fólk til
að eignast börn.“
Vaxandi ófrjósemi
hjá körlum
„Þegar um ófrjósemi er að ræða
er orsakanna að leita í þriðjungi
tilfella hjá konunni og öðrum
þriðjungi hjá karlinum. að þriðj-
ungi er orsökina að finna hjá báð-
um aðilum en auk þess eru tilfelli
þar sem orsökin er ókunn,“ sagði
Þórður Óskarsson. Ófrjósemi karla
fer vaxandi og rannsóknir sýna að
sæðisfrumur karla sem eru fæddir
eftir 1960 eru ónýtari en hjá eldri
mönnum en um ástæður þess er
ekki vitað.
„Um 80 prósent þeirra tilfella
þar sem ófrjósemi karla er megin-
ttog hálflár
>itt glasabam
við þessar aðstæður er Bragi
Skúlason sjúkrahúsprestur en
hann þekkir bæði sorgina og gleð-
ina í þessu öllu,“ segir Svanhvít.
„Við gerðum upp við okkur að við
vildum ekki lifa í barnlausu sam-
bandi og ef að þetta gengur ekki
upp þá viljum við reyna að ættleiða
barn. En það er ekki hlaupið að því
heldur.
Maður finnur fýrir alls kyns við-
horfum. Til dæmis hversu varhuga-
vert það er að grípa frammí fyrir
móður náttúru. Sumum er einfald-
lega ætlað að búa við barnleysi,
samkvæmt þessari skýringu, en um
leið má heimfæra það uppá öll
læknavísindin og leggja niður
sjúkrahús vegna þess að forlögin
hafi úthlutað fólki fyrirfram
ákveðnu hlutskipti."
„I fyrstu er sífellt verið að rukka
mann um barn en þegar tíminn líð-
ur og ekkert gerist fer fólk að gera
sér grein fýrir að vandamál sé á
ferðinni. Þá fer það að segja krafta-
verkasögur, af frændum sínum eða
ffænkum sem fóru með makann til
Spánar í sól og sumar og níu mán-
uðum seinna var komið barn. En
fólk ræðir ekki um glasafrjóvganir
eða þær leiðir sem bjóðast því að
það er feimnismál," segir Stella.
„1 sumum tilfellum þola sam-
búðir ekki álagið en karlmenn eru
líka sérlega viðkvæmir þegar málið
snýr að þeim. Þeir geta lítið tjáð
sig,“ segir Svanhvít.
Þórarínn St. Halldórs-
son og Stella Baldvins-
dóttur ásamt eins árs
gamalli dóttur sinni, Soff-
íu, sem er glasabarn.
vandamálið eru tilfelli þar
sem sæðið er ónothæft,“
segir Svanhvít. „Þar hefur
verið notast við gjafasæði
frá nágrannalöndunum en
ef að deildin hefði yfir smá-
sjárfrjóvgunartæki að ráða
væri hægt að ráða bót á
mun fleiri þessara vanda-
mála án þess að til þess
þyrfti að koma.“
„I dag þurfum við 1-200
þúsund sæðisfrumur en
með tækinu er hægt að not-
ast við eina heilbrigða sæð-
isfrumu og sprauta beint í
egg,“ sagði Þórður Óskars-
son. En hann sagði jafn-
framt að slíkt tæki myndi
nær útrýma þörfinni fyrir
gjafasæði. Því miður hefur
ekki fengist fjárveiting til að
kaupa þetta tæki, sem kost-
ar fimm milljónir, en þeir
sem vilja leggja þessu mál-
efni lið geta lagt inn á
reikning Tilveru í Spari-
sjóði vélstjóra (1175) Hb 01
Reiknr: 600900.“
Ails kyns tak-
markanir
„Foreldrar með ófrjó-
semisvandamál, sem leita
þessara leiða, þurfa að sætta
sig við alls kyns takmarkan-
ir og reglur," segir Svan-
hvít. „Við megum ekki
eignast fleiri en tvö börn
með þessum hætti og ef um
fleirbura er að ræða er ekki
um frekari meðferð að
ræða. Eftir að kona nær 42
ára aldri má hún ekki fara í
glasafrjóvgunarmeðferð og
reglurnar eru líka þannig að
til að geta sótt um þarftu að
hafa verið í sambúð með
makanum í að minnsta
kosti þrjú ár. Það er því
ekki, eins og margir vilja
halda, að fólk geti gengið
inn á Landspítalann og
fengið sjálfkrafa bót þessara
mála. Þegar hafður er í
huga biðtíminn og hversu
stutt deildin hefur starfað,
gerir þetta mörgum konum
sem komnar eru á aldur
ansi erfitt fyrir. Það er sorg-
legt þegar fólk er búið að
reyna off og eyða lífi sínu í
þessa stöðugu bið þegar það
þarf frá að hverfa sökum
þessa.“
-ÞKÁ
Borðapantanir í síma 552 2321
"Léttar línur" íjanúar
Á janúarseðtínum geta matargestir vatíð
um tvo, þrjá eða fjóra rétti.
Að auki fá gestir títinn smakkrétt og Sorbet
í boði hússins.
Forréttir
Indónesisk skelfisksúpa með karrý og hvítum
baunum.
Koníaksristuð anda- og gœsalifur með Pecan
hnetum.
Ristaðir kartöfluteningar með kantarellum
og truffluolíu.
Jurtabakaður Roquefort með lambasalati.
Aðalréttir
Kampavínssoðin fiskur dagsins á
tómatconcasse.
Glóðarsteikt smálúða með eggaldin og fersku
basil.
Grillað grcenmetis Shaslik með linsubauna-
buffi og villisveppasoði.
Pasta Linguini með grilluðum humri og
pesto.
Fylltur lambavöðvi með sólþurrkuðum
tómötum og blaðlauk.
Hunangsgljáð andalœri með rósmarin-
krydduðu grœnmeti.
Eftirréttir
Cappucino Brulé.
Fersk ber með Sabyone.
Súkkulaði mousse með mangó og kókósrjóma.
Bananalýðveldið.
Verð:
2 rétta máltíð kr. 1.690-
3 rétta kr. 1.990- og 4 rétta kr. 2.290-
SCANDIC