Helgarpósturinn - 16.01.1995, Blaðsíða 11

MÁNUDAGUR 16. JANÚAR 1995
MORGUNPÓSTURINN FRÉTTIR
11
Frá í sumar hefur verið starfandi nefnd sem hefur verið að athuga
grundvöll fyrir umsókn til ráðherraráðs Evrópusambandsins þess
efnis að Reykjavík verði menningarhöfuðborg Evrópu árið 2000.
Nefndin ætlar á næstunni að leita samþykkis borgar og ríkis um að
senda inn umsókn
í návíqi
Halldór Jónsson, stjórnarformaður
Otgerðarfélags Akureyrar
ÆUa að sæhja um án þess
að víta hvað það kostar
Guðrún Ágústsdóttir. „Okkur er ágætlega treystandi til að leysa erfið mál.“
Nefndin hefur verið að kanna
með hvaða hætti er sótt um og
hvernig Reykjavík mundi vilja haga
þeirri umsókn. Fjárhagsáætlun þarf
ekki að vera fyrirliggjandi og
nefndin hefur ekki gert neina slíka
en til að gefa nokkra hugmynd um
umfangið þá lagði Lissabon, sem
var menningarhöfuðborg síðastlið-
ins árs, fram 2.8 milljarða til verk-
efnisins. Menningarhöfuðborg
Evrópu í ár er Lúxembúrg og
hyggjast þeir leggja 1.8 milljarða til
þess að standa undir nafni. Þetta er
að sliga Lúxembúrgara og þegar
hefur verið tekin ákvörðun um að
fresta fyrirhugaðri byggingu tón-
listarhúss. íslendingar þekkja orðið
vel til þess að hlutirnir gerast ekki af
sjálfu sér og má nefna handbolta-
og tónlistarhús í því. sambandi.
Guðrún Ágústsdóttir er formaður
nefndarinnar og hún segir að það
sé undir hverri borg fyrir sig komið
hvernig hún standi að málum og
hvað hún leggi mikla peninga tO.
Nefndin mun á næstunni leita eftir
samþykki borgarráðs og mennta-
málaráðuneytisins um að senda inn
umsókn sem verður að hafa borist
ráðherraráði Evrópusambandsins
fyrir 30. júní og niðurstöður verða
kynntar fyrir árslok.
Guðrún telur að Reykjavík hljóti
að koma til greina. „Ég hef ekki
hugmynd um hvaða möguleika við
höfum en mér fyndist mjög eðlilegt
að umsókn Reykjavíkur yrði skoð-
uð mjög alvarlega og það gæti orðið
mjög spennandi fyrir Evrópu að út-
nefna þessa höfuðborg norðursins
sem tengir saman tvær heimsálfur
— Ameríku og Evrópu. Sérstaða
Reykjavíkur og íslands er mikil og
ef við notum hlutfallstölur þá held
ég að menningarlíf sé hér miklu
blómlegra en menningarlíf borga af
svipaðri stærðargráðu í Evrópu.“
Hver er akkurinn?
„Aðalakkurinn er að styrkja inn-
viði menningar á Islandi og hérna í
höfúðborginni. Við myndum vera
að sýna fram á mikilvægi lista- og
menningarstarfsemi í borginni og
hversu sjálfsagður hluti það er í lífi
okkar. En um leið mundum við
vera að auglýsa Island upp sem eitt-
hvað annað en kalda verstöð norð-
ursins."
Guðrún telur að ef Reykjavík
verður tilnefnd þá sé það gríðarlega
mikil auglýsing fyrir land og þjóð
og kastljós á aðra þætti en verið
hefur á undangengnum áratugum.
En höfum við efni á þessu?
„Það má gera þetta með ýmsu
móti og nokkrar borgir sem hafa
hlotið tilnefninguna hafa farið þá
leið að taka vel til hjá sér og fengið
erlenda listamenn til að koma fram
og gera eitthvað sérstakt sem er al-
veg sambærilegt við góða listahátíð
hjá okkur og það verður listahátíð
hér árið 2000 og að sjálfsögðu yrði
þetta tvennt tengt saman.“ Guðrún
segir Reykjavík standi vel undir
nafni sem menningarborg. Tryggvi
Þórhallsson hefur haft það verk-
efni með höndum að kortleggja
menningarlíf í borginni og hann
hefur komist að því að á hverjum
einasta degi á árinu 1994 var opnuð
ein málverkasýning hvern virkan
dag í Reykjavík.
En hafðið þið reiknað út fjárhags-
hliðina á þessu dœmi?
„Það sníður hver höfuðborg sér
stakk eftir vexti og það þarf ekki að
skila fjárhagsáætlun í umsókn. Það
fer eftir efnum og aðstæðum hverju
sinni. Nú er 1995 að renna upp og
við sjáum fram á aukinn hagvöxt á
næstu árum en við förum ekki á
þessu ári að leggja fram áætlun um
það í smáatriðum hvað við ætlum
að leggja fram mikið fjármagn til
menningar árið 2000.“
Guðrún segir að það þurfi að
sjálfsögðu að leggja til peninga og í
listahátíð í fyrra fóru 15 milljónir
frá borginni og 15 frá ríkinu þannig
að þar eru komnar 30 milljónir
bara til listahátíðar fyrir utan allt
annað sem borgin leggur til sjálf-
krafa. Hvað yrði lagt til í sambandi
við menningarhöfðuborgina fer
eftir aðstæðum.
„Ef við yrðum alveg feikilega rík
á næstu árum setjum við okkur
rniklu háleitari markmið og þá
mundum við segja: Eitt stykki tón-
listarhús, eitt stykki ráðstefnuhús
og svo framvegis. Það vantar ekki
hugmyndir og það vantar ekki
verkefni.“
Þetta er mjög spennandi verkefni
að mati Guðrúnar og gæti orðið
mikil lyftistöng fyrir menningarlíf
landsins. Hefur baslið varðandi
íþróttahús fyrir HM ‘95 ekki orðið til
þess að draga úr nefndinni kjarkitm?
„Síður en svo. Ég held að því
máli hafi verið klúðrað á ótrúleg-
ustu vígstöðvum þangað til að það
lenti í góðum, traustum höndum
Ingibjargar Sólrúnar Gísladóttur
borgarstjóra sem leysti úr vanda-
málinu á svipstundu þannig að ég
held að okkur sé ágætlega treyst-
andi til að leysa erfið mál.“
Guðrún ítrekar að ekki megi
rugla saman ráðherranefndinni
Evrópusambandsins og Evrópu-
ráði. „Þá spyrja allir af hverju við
viljum fá tilnefningu frá Evrópu-
sambandinu, eru þetta ekki bara
borgir í Evrópusambandinu sem fá
tilnefningu? Svo er ekki. Það var
tekin ákvörðun um það að borgir
utan sambandsins gætu líka sótt
um.“
Möguleiki er á því að tvær borgir
verði menningarhöfuðborgir Evr-
ópu árið 2000 og vitað er að Hels-
inki er með umsókn í burðarliðn-
um. Guðrún segir jafnframt að það
sé mjög misjafnt hvernig tilnefn-
ingin reynist borgum í tengslum
við athygli og helgist það meðal
annars af því hvaða orðspor borgir
hafi í menningarlegu tilliti. Hún
nefnir sem dæmi að það hefði tölu-
vert meira gildi fyrir Reykjavík en
Kaupmannahöfn sem er þegar
kunn menningarborg en hún verð-
ur menningarhöfuðborg Evrópu
árið 1996. Danirnir hyggjast leggja
um 4 milljarða í dæmið. Guðrún
segir að Reykjavík sé því miður ekki
inni á kortum alheimsins sem
mekka menningarinnar. Kaup-
mannahafnarbúar segja að þetta
rnuni auka túrimsa hjá sér en vara
þó við of mikilli bjartsýni. Þarlend
blöð hafa skrifað mikið um þetta
mál og telja að of mikill metnaður
sé settur í verkefnið sem sé allt of
dýrt og mikið í sniðum. „Við
myndum passa okkur á því,“ segir
Guðrún Ágústsdóttir. -JBG
María Ellingsen leikur Agnesi
Tökur á myndinni hefjast í mars.
Nú styttist óðum í að tökur hefj-
ist á bíómyndinni Agnesi, sem þeir
: félagar Snorri Þórisson kvik-
myndatökumaður og Egill Eð-
varðsson leikstjóri standa að.
Myndin fékk hæsta styrk Kvik-
myndasjóðs í fyrra en vegna fjár-
mögnunarvandræða varð að fresta
upptökum fram á þetta ár. Um
helgina fengu þeir félagar endurút-
hlutað 28 milljónum úr Kvik-
myndasjóði Islands og nú er orðið
klárt að upptökur hefjast í mars.
Agnes fjallar um dramatíska sögu
hjónaleysanna Agnesar og Friðriks,
en þau voru síðasta fólkið sem var
líflátið hér á landi. María Ellings-
en kemur frá Hollywood til að fara
með titilhlutverkið en ástmann
hennar, Friðrik, leikur hjartaknús-
arinn Baltasar Kormákur. Sam-
kvæmt heimildum MORGUN-
PÓSTSINS verða eldheitar ástarsen-
ur milli Agnesar og Friðriks í
myndinni og mun reynsla Baltasars
úr myndinni Veggfóðri, þar sem
hann gamnaði sér með Ingibjörgu
Stefánsdóttur og Dóru Takefusa
á hvíta tjaldinu, eflaust koma sér
vei. Sömu heimildir blaðsins herma
að fyrsti kandídatinn í hlutverk
Friðriks hafi verið Ingvar Sigurðs-
son en forráðamenn myndarinnar
munu hafa hætt við hann og talið
að myndin væri líklegri til vinsælda
með Baltasar innanborðs. B
María Ellingsen kemurfrá Holly-
wood til að leika titilhlutverkið í
Agnesi.
Baltasar Kormákur leikur Frið-
rik, ástmann Agnesar.
Vill selja, en ekki
ollt d eina hendi
„Efeinhver einn á að vera
meirihlutaeigandi, þáfinnst
mér að bœrinn œtti að halda
sínum hlut áfram. “
I síðustu viku hófu
menn á vegum Akureyr-
arbæjar athugun á hag-
kvæmni þess að færa
markaðsmál og dreifíngu
á framleiðslu Utgerðarfé-
lags Akureyrar frá Sölu-
miðstöð hraðfrystihús-
anna yfír til íslenskra
sjávarafurða. En jafnvel
þótt niðurstaða þessarar
athugunar reynist jákvæð
fyrir Islenskar sjávaraf-
urðir er alls óvíst hvort
Akureyrarbær selji þeim
allan hlut sinn í Utgerð-
arfélaginu. MORGUN-
PÓSTURINN leitaði álits
Halldórs Jónssonar,
stjórnarformanns Ut-
gerðarfélagsins og fyrr-
verandi bæjarstjóra á Ak-
ureyri, á hugsanlegri sölu
á meirihluta hlutabréf-
anna.
„Það er held ég útaf
fyrir sig ógerningur að
hafa einhverja absólútt
skoðun á því hvar fyrir-
tækinu er best borgið,
allavega treysti ég mér
ekki til þess persónulega.
Ég veit náttúrlega nokk-
urn veginn hvað við höf-
um núna, en veit ekki ná-
kvæmlega hvað hinu fylg-
ir eða hvaða bót yrði að því að
skipta. Maður verður að hugsa
dæmið á þeim nótum, að með
þessum skiptum yrði töluverð
breyting til hins betra.“
Þú telur það semsagt ekki nægi-
lega forsendu fyrir sölu bæjarins á
meirihlutaeign sinni, að hags-
munum fyrirtækisins sé jafn vel
borgið hjá IS og hjá SH?
„Öllum breytingum fylgir áhætta
og væntanlega er nú almenna regl-
an sú að á móti áhættu vilji menn
hafa einhvern aukinn hag.“
En hverjir eru þessir miklu
kostir sem fylgja því að vera í SH?
„Það er nú erfítt að svara því í
stuttu máli, þegar að baki er ára-
tuga farsælt samstarf. Það er auð-
vitað sjálfsagt að gera þennan sam-
anburð og kanna málið. Það eru
misjafnar áherslur hjá þessum fyr-
irtækjum og hafa verið í gegnum
tíðina, þau eru ekki inni á nákvæm-
lega sömu mörkuðum með sömu
vöruna. Þannig að það er ekkert
hægt að segja það neitt fyrirfram að
annað fyrirtækið sé absólútt betra
en hitt. En það hafa aldrei komið
upp nein vandamál í þessu langa
samstarfi ÚA og SH og Sölumið-
stöðin hefur tryggt okkur gott verð
á okkar afurðum hingað til. Það eru
í sjálfu sér næg rök fyrir því að fara
sér hægt þegar upp koma hug-
myndir um að gera svona róttækar
breytingar.“
Hvað hafíð þið verið að fá fyrir
sérpakkningarnar á Bandaríkja-
markaði, sem haldið hefur verið á
lofti sem helsta trompi Sölumið-
stöðvarinnar?
„Ég hef það nú ekki nákvæmlega
í hausnum, enda ekki rétti maður-
inn til að spyrja um þetta. En við
höfum verið með ýmsa framleiðslu
sem gefið hefur mjög gott verð,
þótt ég treysti mér ekki til að tíunda
hvað við höfum verið að fá fyrir
einstakar pakkningar."
Nú hefur því verið haldið fram
að SH hafi sofið á verðinum í sam-
bandi við markaðsþróunina í
heiminum og lagt of mikla áherslu
á Bandaríkin en vanrækt Evrópu-
markaðinn. Er ekki hættulegt fyrir
ÚA að einbeita sér svona að
Bandaríkjamarkaði?
svona, en ég hef ekki þá sýn á þessa
hluti. Bandaríkjamarkaður hefur
staðið í stað meira og minna um
nokkuð langt skeið. Það hafa auð-
vitað orðið nokkrar áherslubreyt-
ingar varðandi fisktegundir á þeim
markaði og ýmsar sveiflur orðið.
Islendingar hafa stundum vanrækt
þennan markað og hlaupið annað
þegar þeir hafa talið sig geta fengið
betra verð annars staðar. Það hefur
stundum kostað ákveðna markaði
fyrir vestan sem ekki er auðhlaupið
inná aftur. En með markvissri
markaðssetningu, eins og SH hefur
stundað í Bandaríkjunum, ætti
þessi áhersla síður en svo að reynast
fyrirtækinu illa.“
Telurðu einhverja hættu á því
að atvinnutækifæri og kvóti hverfi
frá Akureyri í kjölfar hennar, eins
og haldið hefur verið fram?
„Við erum náttúrlega að tala uni
tvö mál í þessu sambandi. Annars
vegar söluna á meirihluta bæjarins í
ÚA og hins vegar hvort að sölumál-
um ÚA sé best borgið hjá ÍS eða SH
eða einhverjum öðrum. Persónu-
lega hef ég þá skoðun á sölu á hlut
Akureyrarbæjar að þá skiptir höf-
uðmáli hvernig að því verður stað-
ið. Ég hef ekki áhyggjur af því að
kvóti eða atvinna minnki í bænum
þótt bærinn selji sín bréf, nema þeir
klúðri þeirri sölu.“
En finnst þér að það eigi að selja
þessi bréf yfirleitt?
„Ég hef haft þá skoðun persónu-
lega að bærinn eigi að selja af sín-
um hlut.“
En ekki allan?
„Ekkert endilega. En ég sé heldur
enga annmarka á því að það gæti
gerst einhvern tímann. En ég und-
irstrika það enn og aftur að það
skiptir öllu máli hvernig að því
verður staðið.“
Hvernig á að standa að sölunni
svo vel fari?
„Það skiptir meginmáli hvernig
dreifing á eignarhaldi yrði. Það yrði
að verða hæfilega dreift eignar-
hald.“
Þú ert sem sagt mótfallinn því
að allt fari á eina hendi?
„Algjörlega. Ef einhver einn á að
vera meirihlutaeigandi, þá finnst
mér að bærinn ætti að halda sínum
hlut áfram.“ ■