Helgarpósturinn - 19.01.1995, Qupperneq 22

22
SNJOFLOÐIÐ I SUÐAVIK
FIMMTUDAGUR 19. JANÚAR 1995
h
sækja fé og lést hann. 19. desember
1924 varð bóndinn að Reynivöllum
í Suðursveit fyrir snjóflóði og lést.
í lok desember 1925 féll snjóflóð á
bæinn Sviðning, tvíbýli í Kolbeins-
dal í Skagafirði og fórust þrír, þar af
lítil stúlka. 3. mars 1926 varð prests-
sonurinn á Stað í í Súgandafirði
fyrir snjóskriðu á leið sinni frá Súg-
andafirði til Flateyrar og þann 6.
nóvember fórst maður i snjóflóði í
Hágerðisíjalli í Svarfaðardal.
Þann 11. febrúar 1928 féll snjó-
fljóð í Óshlíð milli Isafjarðar og
Bolungarvíkur og fórust fjórir, þar
af fimm barna móðir, og tveimur
dögum síðar fórst fertug kona er
snjófljóð féll á Borgarfjörum
skammt frá Kollavík í Þistilfirði.
Þann 4. maí 1929 fórst bóndinn á
Belgsá í Fnjóskadal í snjóflóði
skammt sunnan við Belgsá og
skömmu fyrir jólin lést ungur
bóndi á Kolladal frá Steinadal í
Kollafirði í snjóflóði á sama stað og
flóðið var þann 13. febrúar 1928.
Ekkja lendir í flóði
ásamt börnum
Hinn 19. janúar 1930 fórst ungur
maður í snjóflóði á Borgarfjörum
og í mars árið eftir lést ungur mað-
ur á leið milli Kvígindisdals og
Vatnsdals við Patreksfjörð er hann
varð fyrir snjóflóði sem féll úr gil-
farvegi sem heitir Deildargil og er í
svonefndum Skriðum.
Þann 27. október 1934 fórust þrír
menn í snjóflóði hjá Búðarnesi við
Önundarfjörð og sama dag varð
bóndinn í Sellandi á Fnjóskadal
fyrir snjóflóði í Hraungili sem svo
var kallað, og féll hann fram að
hömrum og dó frá fjórum börnum
í ómegð.
Þann 2. desember 1935 varð ung-
ur maður frá Jaðri á Látraströnd
við Eyjafjörð fyrir flóði er hann var
á rjúpnaveiðum í fjallinu og lést
hann.
Sex árum seinna, eða árið 1941 í
febrúar, lést maður er snjóflóð féll
af Fjarðartanga í Mjóafirði. I mars
féll snjóflóð á bæinn Sólgerði við
Seljarlandsveg skammt innan við
ísafjarðarkaupstað en í húsinu voru
átta manns, húsfreyjan sem var
ekkja, börn hennar, fósturbarn og
gestkomandi unglingar. „Allt í einu
heyrðist þytur, ljósin sloldcnuðu og
húsið lyftist af grunni en neðri
hæðin fylltist af snjó. Flóðið flutti
húsið í heilu lagi um 70 m niður í
fjöru. í þessum sviptingum missti
húsfreyjan barnið sem hún hélt á
og hrasaði en þegar húsið var kom-
ið fram af bakkanum, staðnæmdist
það. Var það þá reykháfur hruninn
og hallaðist húsið mjög. Hún þreif
nú börnin og hugðist fara út um
dyr herbergisins en hurðin sat föst í
grópinu og varð ekki hreyfð. Þá sá
hún að þilið hafði rifnað hjá reyk-
háfnum og var það op svo vítt, að
um það gat hún komist niður í stig-
ann og einhvern veginn tókst henni
svo að troða sér út með bæði börn-
in í fanginu.“ í rústunum urðu eftir
tvær stúlkur á unglingsaldri en hús-
ið stóð í björtu báli og þegar mann
að næsta bæ bar að stóðu þau sem
eftir lifðu úti í storminum meðan
eldtungurnar stigu upp úr rústun-
um í fjörunni.
Lifði af en kól illa
á öðrum fæti
I mars 1948 féll snjóflóð á bæinn
Goðdal í Bjarnarfirði í Strandasýslu
og fórust sex manns. Heimilisfólkið
sem lifði af var fast í snjónum í
íjóra sólarhringa áður en hjálpin
barst, tvö þeirra sem voru þá með
lífsmarki létust skömmu seinna en
bóndinn lifði af en var svo kalinn
að taka þurfti af honum annan fót-
inn.
Ári seinna, þann 30. desember,
lést ungur maður í snjófljóði á
Hólsfjöllum þar sem hann var við
rjúpnaveiðar. Þann 3. apríl 1953 féll
snjóflóð á bæinn Auðna í Svarfað-
ardal. Bærinn stóð nokkuð hátt en
frá honum lá aflíðandi halli þar
sem tók við fjallshlíð brött og há. Á
Auðnunr voru fjórir í heimili, göm-
ul hjón og sonur þeirra sem hafði
nýtekið við búskapnum ásamt
unnustu sinni. Andaðist garnli
maðurinn og unga konan í flóðinu.
í lok október 1955 varð bóndinn
á Másstöðum ytri í Skíðadal fyrir
snjóflóði er hann var að leita fjár.
Másstaðir standa austan undir
Stólnum, mjög bröttu fjalli sem
skilur á milli Svarfaðardals og
Skíðadals. Bóndinn mun hafa
gengið í suðurátt og upp fjallið en
upp af Másstaðarenginu eru Más-
staðarkollhólar og þar upp af tvö gil
sem nefnast ytra og syðra Kollhóla-
gil. I ytra gilinu er talið að fallið hafi
snóhengja á bóndann en jafnframt
losnaði flóðspýja í gilinu þar sem
heitir Breiðhilla.
Um miðjan desember þetta
sama ár varð annað snjóflóð í
Skíðadal og lést ungur bóndi á
Hjaltastöðum en hann hafði verið
að heiman að vitja um fé ásamt
föður sínum en haldið heimleiðis á
undan honum. Þá tók við langt
tímabil þar sem engir mannskaðar
urðu í snjóflóðum. En 11. nóvemb-
er 1967 varð bóndinn á Ljótárstöð-
um í Skaftártungu fyrir snjóskriðu
og lést er hann var við íjárleit í um
klukkustundar göngufjarlægð frá
bænum.
Þann 22. mars 1971 féll snjóflóð
úr norðurkinn Skipadals á Hrafns-
eyrarheiði og varð tveimur mönn-
um að bana sem voru á leið frá
Auðkúlu í Arnarfirði til Þingeyrar í
Dýrafirði.
Tólf manns fórust
á Neskaupstað
í desember 1974 varð mikil snjó-
flóðahrina á landinu en þau afd-
rikaríkustu urðu á Neskaupstað þar
sem fórust tólf manns með
skömmu millibili. 20. desember féll
snjóflóð úr svokölluðum Bræðslu-
gjám, þremur gilskorunr í fjallinu
og hreif það fyrsta með sér
Þannig var um að litast á Neskaupstað eftir að flóðið féll yfir innsta
hluta bæjarins árið 1974.
Rústir síldarvinnslunnar á Neskaupstað.
Loftmynd af Patreksfirði þar sem sýnt er hvar krapaflóðin þann 22. janúar féllu. Snjóflóðið úr Geirseyrargili er fyrir miðri mynd. Lengra til hægri er
sýndur farvegur Litladalsár og hringir dregnir um þau hús sem krapaflóðið lenti á þegar áin ruddi sig.
Búðarhyrna. Á myndinni má sjá Traðargil til hægri og Búðargil til vinstri en úr þeim féll snjóflóðið mikla á Hnífsdal þann 18. febrúar árið 1920 og
grandaði sex manns, en þess má geta að aðeins sex árum seinna féll annað snjóflóð á þessum sama stað og olli tjóni og grandaði búfénaði en
varð ekki mannskætt.
snjóflóð féll neðarlega við bæinn.
Háskaleg snióflóð í
þremur landshlutum
En árið eftir ffostaveturinn mikla
varð einn mesti snjóflóðavetur það
sem af er á þessari öld. Þá féllu
háskaleg snjóflóð í þremur lands-
hlutum og ollu sum þeirra stór-
felldu manntjóni.
Þann 16. mars þetta ár, 1919, féllu
mörg snjóflóð og varð manntjón í
einu þeirra er flóð féll á býlið
Strönd á Reyðarfirði og fórst 18 ára
heimasæta. í apríl á Siglufirði urðu
fjögur slys af völdum snjóflóða sem
grönduðu alls 18 manns. Fyrst féll
snjófljóð austanmegin fjarðarins úr
svokallaðri Skollaskál í Staðarhóls-
fjalli og fórust níu manns. Sama
dag féll flóð á bæinn Engidal og fór-
ust allir á bænum, alls sjö manns,
mest konur og börn þar sem karl-
mennirnir voru við útróðra. Slysið í
Engidal uppgötvaðist þannig að
menn sem voru á leiðinni sjóleiðis
frá Siglufirði komu hvergi auga á
bæinn Engidal er þeir komu til
móts við Siglufjarðardali. Þeir sáu
hins vegar að þar hafði snjóskriða
fallið, bærinn var gersamlega á kafi
í snjóflóðinu.
I öðru flóði á sömu slóðum týndi
maður lífi er hann varð fyrir snjó-
flóði sem féll fram af Kleifunum,
brattri fjallshlíð í Héðinsfirði í þess-
um sama mánuði. Þar varð einnig
annað flóð. Upp af Amá, fremsta
bænum í Héðinsfirði, er Amársskál
og lá leiðin um hana er farið var um
Hólsskarð til Siglufjarðar. Norðan
við skálina er hár og brattur hnjúk-
ur og leggur oft í hann snjóhengju í
norðaustanhríðum. Daginn sem
seinna flóðið féll var sólskin og gott
veður og sólbráðar gætti. Stórt flóð
féll af hnjúknum og lést ungur
bóndasonur.
Pósturinn lést og
leitarmenn hans líka
Hin ógnvænlega hvíta hönd hélt
áfram að taka sinn toll af mannslíf-
um árin sem á eftir fýlgdu. I febrúar
1920 varð vinnumaður frá Ára-
mótaseli í Jökuldal sendur að býl-
inu Veturhúsum suður í Jökuldals-
heiðinni. Varð hann undir snjó-
hengju á leiðinni og lést en lík hans
fannst ekki fyrr en um sumarið.
Þann 5. apríl urðu tveir bændur frá
Hvammsgerði yst í Selárdalnum í
Vopnafirði fyrir snjóflóði og fórst
annar þeirra.
Þann 17. desember týndist póst-
urinn milli Isafjarðar og Hesteyrar
uppi á Snæfjallaheiði, en þar var
hann á leið frá Stað í Grunnavík til
Snæfjalla. Næsta dag var hafin leit
að póstinum og tóku á annan tug
manna þátt í leitinni og skiptu þeir
liði. Gengu fimm undir Bjarnarnúp
en hinir fóru inn í svokallaðan
Súrnadal. Pósturinn fannst látinn
ásamt hesti sínum á stað undir
núpnum sem nefnist Hvannalæk-
ur. Er leitarmenn ætluðu að bera
líkið burtu skall snjóflóð af núpn-
um yfir leitarmenn og fórust þrír.
Mörgum mánuðum seinna fannst
pósttaskan á klettanös með ábyrgð-
arbréfum og fjármunum.
Undir lok ársins þann 26. des-
ember fórst bóndi á Skriðustekk í
Breiðdal í snjóflóði. I mars 1921
fórst vinnumaður að Giljum í Mýr-
dal er sprakk yfir hann hengja og
þann 1. nóvember féll snjóflóð á
bóndann að Syðri-Breiðuvík í
Borgarfjarðarhreppi er hann var að
hann látinn tveimur dögum seinna.
I nóvember 1913 féll snjóflóð
neðarlega í Skjóldal og hreif með
sér ungan bóndason frá Árgerði í
Saurbæjarhreppi en hann hafði
verið á rjúpnaveiðum. Leitarmenn
fundu lík hans daginn eftir.
I mars sama ár lést 13 ára gamall
drengur í Skrapatungu í Vindhælis-
hreppi í Austur-Húnavatnssýslu er
Frá útför þeirra sem fórust í snjóflóðunum á Neskaupstað.