Alþýðublaðið - 24.02.1976, Blaðsíða 5

U ÞEIR
VERÐUR
T BEIN((
fullum fangelsum og vantar
brýnustu nauðsynjar, en i stað
þeirra er þar að finna gnægð
margvislegra tóla til þess að
pynta fólk með.
Óhugnanlegasti þáttiirinn i
kúgunarkerfi Uruguay er þó
kerfisbundin noktun pyndinga,
þar er einskis svifiztog hugvits-
samlegustu aðferðum er beitt.
Fólk er sett klofvega á egg-
hvassa stöng og henni siðan
ruggað, látið standa hreyfingar-
láust langtimum saman án þess
að fá næringu af neinu tagi,
brennt með logandi vindlingum
; ilfinninganæmum stöðum, td.
kynfæri og aðra vibkvæma
staði, meinað um svefn, gefin
lyf sem valda vanliðan, deyfi-
lyf og ofskynjurnarlyf auk
margvislegra sálrænna pynt-
inga.
Þann mánaðartima, sem i
hönd fer, mun Amnesty
International vinna að ein-
hverjum viðamestu aðgerðum
sinum á alþjóðasviði til að vekja
athygli heimsbyggðarinnar á
pyntingum og öðrum brotum
gegn mannréttindum i
Uruguay. Dreift er áskorunar-
skjali um óháða rannsókn á
ofbeldi Uruguaystjórnar.
Annar tilgangur herferðarinn-
ar er sá að koma af stað umræð-
um um vandamál þessi við sem
flesta embættismenn i Uruguay
og það þrátt fyrir rikjandi rit-
skoðun. í þeim tilgangi skrifa
Amnestyfélagar um viöa veröld
einstökum yfirvöldum og
borgaralegum stjórnvöldum
með það fyrir augum, að þeim
verði kynnt hverjar áhyggjur
heimsbyggðin hefur af þessum
málum, og þær vonir, sem menn
gera sér um að grundvallar
mannréttindi verði tafarlaust
virt á ný að þvi er þegna
Uruguay varðar.
Félagar Amnesty i 60 löndum
taka þátt i herferð þessari, en
einnig er leitað stuðnings fjöl-
margra annarra einstaklinga og
stofnana, þ.á.m. starfsstétta,
kirkjufélaga, verkalýðssam-
taka, verzlunarmanna, kenn-
ara, námsmanna, þingmanna
og blaðamanna.
Á myndinni sést hvernig pyntingameistarar i fangelsum stjórnar Uruguay
rifa neglur af föngum sem hafa það eitt til saka unnið að hafa aðra skoðun á
velferð lands sins en stjórnarherrunum i Montevideo er þóknanleg. Myndin
er tekin af sviðsetningu sem gerð er eftir lýsingum fólks sem sloppið hefur
úr greipum glæpamannanna.
Hér sést ein aðferðin sem notuð er i fangelsum i Uruguay til þess að fá
fanga til þess að leysa frá skjóðunni um pólitiskar skoðanir sinar. „Söku-
dólgurinn” er látinn hanga eins og á myndinni sést, langtimum saman og
fær raflost eftir þráðunum sem sjást, þar til þeir missa meðvitund. Jafn-
skjótt og þeir fá meðvitund aftur þá er tekið til við það á nýjan leik að
hleypa straumi á þræðina. „Sannleikurinn” skal út með góðu eða illu.
GUAY - fyrsta velferðarríki
Ameríku nú undir ógnarstjórn
Ordenez hóf viðtækar og rót-
tækar þjóðfélagsumbætur, Varð
Uruguay fyrsta vclferðarriki
Suöur-Ameriku og gjarnan
kallað „Sviss” Suður-Ameriku
vegna stöðuleika i stjórnmála-
og efnahagslifi og almennrar
velsældar.
Upp úr 1965 tók að halla mjög
undan fæti. Þá hækkaði verðlag
mikið og ólga fór vaxandi á
vinnumarkaði. Bilið breikkaði
ört milli auðugra og hinna efna-
minni og bein fátækt og örbirgð
fór að verða áberandi. Skæru-
liðar — Tupomaros — fóru að
láta að sér kveða i Uruguay eins
og annars staðar i rómönsku
Ameriku á þessum árum,
örvaðir af sigri Fidels Castros á
Kúbu.
t nóvember 197,1 voru haldnar
I Uruguay sögulegar kosningar,
sem i raun mörkuðu upphaf
þeirrar ógnarstjórnar, sem nú
rikir í landinu. Um langan aldur
höfðu tveir stjórnmálaflokkar
verið allsráðandi i landinu, hinir
„hvitu” — Blancos- og hinir
„rauðu” — Colorados. A þeim
var ekki teljandi hugmynda-
fræðilegur munur. Báðir voru
fremur ihaldssamir og báðir
höfðu innan sinna vébanda
frjálslynd og vinstrisinnuð öfl.
Fyrir þessar kosningar gengu
þessi öfl i lið með samsteypu-
fylkingu ýmissa — samtaka
vinstra megin við miðju, kristi-
legra demókrata, sósialista,
kommúnista og annarra. Þessi
samsteypa, „Breiðfylkingin”
eða Frente Amplio bauð fram i
kosningunum 1971 i fyrsta sinn
til þess að reyna að hnekkja
valdastööu gömlu flokkanna.
Þingið, sem kom saman i árs-
byrjun 1972, reyndist marglitt
mjög i pólitik og sundurþykki
cftir þvi. Klofningsarmar úr
flokkunum Colorado og Blanco
greiddu tiðum atkvæði með full-
trúum Frente Amplio svo að
forsetanum, J.M. Bordeberry
úr Coioradoflokknum, gekk illa
að fá fylgi meirihluta þing-
manna. Þetta ástand notfærði
yfirstjórn hersins í landinu sér
til að ná auknum völdum. Með
orðtækið „deildu og drottnaðu”
að leiðarljósi ólu hershöföingjar
á sundrungunni i þinginu og
kynntu undir eljjunum i flokkun-
um Colorado og Blanco til að
veikja enn stöðu forsetans og
gera hann sér háðan. Þeir fengu
þvi framgengt, að þingið lýsti
yfir striðsástandi til að ráða
niðurlögum Tupamaros-skæru-
liða og hófu siðan að ganga milli
bols og höfuðs á þeim. Þeir
kröfðust þess, að einstakir þing-
menn yrðu sviptir þinghelgi svo
að unnt væri að lögsækja þá og
draga þá fyrir herrétt. Þegar
þingmenn loks sameinuðust um
að stinga við fótum gegn vax-
andi yfirgangi hersins neyddu
yfirmenn hans forsetann til að
leysa þingið upp — 27. júni 1973
— og setja þess í stað á
laggirnar 25 manna ríkisráð.
Þvi var meöal annars fengið
það verkcfni að semja nýja
stjórnarskrá og tilkynnti forset-
inn, að kosningar, sem sam-
kvæmt áætlun átti að halda i
nóvember i ár, yrðu ekki fyrr en
stjórnarskráin væri fullbúin.
Með daglegan rlkisrekstur fer
nú Bordeberry forseti ásamt
ráðherrum, sem hann velur að
vild. Forseti cr einnig yfir-
maður öryggisráðs rikisins en i
þvi sitja nokkrir valdir ráðherr-
ar og yfirmenn hersins.
Samtimis þvi sem herinn tók
að seilast til vaida á stjórn-
málasviðinu lét hann einnig
efnahagsmálin til sin taka. Þau
voru þá i slæmu horfi og hafa
sizt batnað. Árið 1974 voru
þrettán gengisfellingar i
Uruguay og smásöluverð
hækkaði á þvi ári um meira en
77%. Stjórnin reyndi að mæta
áhrifum veröbólgunnar með
83% hækkun almannatrygginga
það ár en vaxandi verðbólga og
samdráttur i efnahagslifinu
hefur aukið misrétti milli þegna
þjóðfélagsins. Gjaldeyrisstaða
landsins fer stöðugt versnandi
og halli eykst i utanrikisvið-
skiptum, ekki sizt vegna of-
framleiðslu á kjöti i ríkjum
Efnahagsbandalags Evrópu og
ef nahagskreppunnar þar
siðasta ár, scm valdiö hefur
meira en hclmings verðlækkun
á kjöti frá Uruguay. A árinu
1974 var útflutningur Uruguay
mestur til Braziliu, Vestur
Þýzkalands, Argentinu og
Sovétrikjanna. Innflutningur
var þá mestur frá Argentinu,
Braziliu, Bandarikjunum og
Vestur-Þýzkalandi.
Frá því þingið i Uruguay var
leyst upp sumarið 1973 hafa ibú-
ar landsins búið við hreina
ógnarstjórn. Allir flokkar i
Breiðfylkingunni nema kristi-
legir demókratar voru bannaðir
i árslok 1973 og eru menn
dæmdir i 2ja til 8 ára fangelsi
fyrir það eitt að hafa verið
félagar i þeim. Forystumenn
fylkingarinnar sættu ofsóknum
svo og margir forystumenn
frjálslyndra úr gömlu flokkun-
um tveimur. Sumum tókst að
flýja land, aðrir voru hand-
teknir: sumum þeirra hefur
verið leyft að fara úr landi aðrir
eru enn i fangelsum. Samtimis
voru öll verkalýðsfélög bönnuð
og forystumenn þeirra ofsóttir,
fangelsaðir án dóms og laga og
pyntaðir. Þeim aðferðum, sem
fram til ársloka 1973 var fyrst
og fremst beint gegn Tupa-
maros skæruliðum og öðrum
samtökum, sem héldu uppi
vopnaðri baráttu gegn stjórn-
völdum. hefur á siðustu tveimur
árum verið beint gegn öllum
andófsmönnum i þjóðfélaginu,
hvar i flokki eða stétt sem þeir
standa.
Herferð Amnesty gegn ógnarstjórn í Uruguay:
—
Þriðjudagur 24. febrúar 1976
Alþýðublaðið