Alþýðublaðið - 24.02.1976, Blaðsíða 7

þegar hún
fingarinnar
umfram aðra, hefur hlutskipti
þess samt sem áður farið versn-
andi, en margir hinna, sem allt-
af bjarga sér, hafa beinlinis
grætt á verðbólgunni.
'Þá hefur misrétti i skattamál-
um farið sivaxandi, og er það nú
svo stórfellt, að það spillir
trausti manna á þjóðfélagið og
dregur úr vilja þeirra til að taka
á sig byrðar. Félög og fyrirtæki
greiða sáralitinn og oft engan
tekjuskatt, svo að dæmi sé
nefnt. Þúsundir einstaklinga
lifa góðu lífi en greiða engan
tekjuskatt, og er þá von, að hin-
um gremjist, sem skattana
bera.
Enn ér að nefna það misrétti I
almennri aðstöðu til að bjarga
sér og sinum, sem kemur fram i
þvi, að fjárglæframenn skuli
geta „spilað á bankakerfið” I
heilan áratug og ráðskazt með
milljónir af sparifé lands-
manna, eins og viðurkennt hef-
ur verið opinberlega.
Fáir hafa orðið eins fyrir
barðinuá vaxandi misrétti und-
anfarinna ára og gamla fólkið,
sem hefur mátt þola, að verð-
bólgan æti upp lifeyri þess. Það
er sannarlega ánægjulegt, að
verkalýðshreyfingin skyldi
nú krefjast úrbóta á þessu sviði
og fá þær, enda er það þjóðfé-
lagsleg skylda að gæta hags-
muna gamla fólksins. Við meg-
um ekki láta það bera byrðar
verðbólgu og kreppu á meðan
yngri kynslóðir hirða verð-
bólgugróða af ibúðum, sem eru
reistar að nokkru leyti fyrir
sparifé eldri kynslóða.
Það er spá mta, að verkföllin,
sem nú standa yfir, muni vera
talin merkust fyrir það, að þau
voru notuð til að knýja fram
veigamiklar umbætur á lif-
eyrismálum til aö bæta hag lif-
eyrisþega og endurskipuleggja
lifeyrismál þjóðarinnar I heild.
Þetta eitt er mikill árangur,
sem þjóðin mun lengi njóta góðs
af. Þessi árangur næst að visu
með því að ganga á stóran stofn
sparifjár, sem notaður hefur
verið til fjárfestingar, en þann
vanda verður að leysa á annan
hátt.
Rikisstjórnin hefur átt við
mikla erfiðleika að etja, og hef-
ur beitt gegn þeim hefðbundn-
um hagstjórnartækjum með
sorglega litlum árangri. Hitt er
þó verra, að stjómarflokkarnir
hafa látið það viðgangast, að I
stjórnartlð þeirra hefur margs
konar misrétti milli lands-
manna farið ört vaxandi.
Það hefur verið vaxandi mis-
rétti i tekjuskiptingu.
Það hefur verið vaxandi mis-
rétti I skattamálum.
Það hefur verið vaxandi mis-
rétti milli ungra og gamalla.
íki betra að vera AÐÞRENGD
i samfélagi, sem er heiðarlegt,
; og heilbrigt, heldur en EFN-
ÓÐ i samfélagi, sem er merg-
sogið af spákaupmennsku, glæpum
og misrétti?
Enn er að nefna það misrétti i al-
mennri aðstöðu til að bjarga sér og
sinum, sem fram kemur i þvi, að
fjárglæframenn skuli geta „spilað á
bankakerfið” i heilan áratug og
ráðskast með milljónir af sparifé
landsmanna, eins og viðurkennt
hefur verið opinberlega.
Það hefur verið vaxandi mis-
rétti milliþeirra fáu, sem kunna
á kerfið, og hinna mörgu, sem
bera kerfið uppi með vinnu
sinni.
Af þessum sökum hefur van-
traust á rikisstjórninni verið
mikið og farið vaxandi eftir þvi
sem mánuðir hafa liöið án þess
að spyrnt væri gegn slikri ó-
heillaþróun.
Ef rikisstjórnin vill breyta
vantrausti almennings i traust,
verður hún að ráðast gegn
meinsemdum hins vaxandi mis-
réttis og uppræta þær. En þvi
hefur ekki verið að heilsa, þvi að
launþegar hafa orðið að beita
allsherjarverkfalli til að knýja
fram umbætur, er veita gamla
fólkinu nokkra vernd gegn ó-
réttlæti óðaverðbólgunnar. Af
hverju gerði rikisstjórnin með
sinn mikla þingmeirihluta ekki
þessar breytingar á lifeyris-
sjóðunum fyrir ári siðan? Af
hverju hefur stjórnin ekki gert
umbætur i skattamálunum á
tæplega tveggja ára starfs-
tima?
Alþýðuflokkurinn hefur flutt
tillögur varðandi bæði þessi
stórmál og gert grein fyrir hug-
myndum sinum um þau, og það
hafa raunar fleiri gert. Stjóm-
arandstaöan hefur lagt fram
sinn skerf, en þeir sitja eftir,
sem með völdin fara. Hvað
dvelur þá?
Aðdragandi þeirra verkfalla,
sem nú standa yfir, hefur veriö
með öðru móti en oftast áður, og
er mikilsvert, að allir geri sér
grein fyrir þeirri þróun.
Það var ijóst þegar eftir
samningana i fyrrasumar, að
nýir stórsamningar mundu
verða nú I byrjun þessa árs.
Forysta Alþýðusambands Is-
lands byrjaði snemma að búa
sig undir þessa samninga og
ræða þær leiðir, sem fara mætti
að þeim.
Kaupmáttur launa hefur um
tveggja ára skeið farið ört lækk-
andi, svo að litill vandi var að
rökstyðja miklar kröfur um
kauphækkanir, jafnvel þótt ekki
væri reynt að fá allt það bætt
upp I einu, sem tapazt hefur. En
augljóst var, að mikil bein
kauphækkun á þessu ári mundi
óhjákvæmilega leiöa til þess, að
verðbólgan magnaðist enn meir
og færi aftur upp i 50% eða svo.
Sú þróun væri þjóðarógæfa og
kauphækkanirnar mundu fljót-
ar aö hverfa.
Forustumenn Alþýðusam-
bandsins völdu þvi aðra og á-
byrgari leið. Þeir hófu aö undir-
búa tillögugerð um margvísleg-
ar þjóðfélagslegar aðgerðir, sem
rikisvaldið gæti gert og mundu
bæta hag launþega svo, að þeim
kæmiað raunhæfum notum. Fór
svo, að þessar tillögur voru
ræddar og endanlega afgreidd-
ar af Alþýðusambandinu um
mánaðamótin nóvember/des-
ember siðastliðinn.
Með þessum tillögum má
segja, að verkalýðshreyfingin
hafi rétt fram höndina og boðizt
til að taka ábyrgan þátt I mótun
» FRH. Á 9.
M MEGN AÐ
ingar i þjóðfélaginu, og voru
vinmargir og veitulir og um-
gengust jafnvel áhrifamenn i
stjómmálum, hafa nú orðið að
sæta alvarlegum ákærum og
verið úrskurðaðir i gæzluvarð-
hald. Um suma gildir það, að
þeir hafa fengið stórt bankalán,
nokkru áður en þeir voru
hnepptir i gæzluvarðhald, um
aðra, að þeir hafa gefið út háar
innstæðulausar ávisanir rétt áð-
ur. Slikir menn hafa orðið upp-
visir að nokkurra ára gömlum
skattsvikum, án þess þó að hafa
enn verið ákærðir, hvað þá að
þeir hafi greitt hinn ógoldna
skatt eða sektir. Getur hjá þvi
farið, að almenning setji hljóð-
an við slik tiðindi? Hvað er hér á
ferðinni? Erum við ekki lent á
ægilegum villigötum.?
Samtlmis þvi, sem þessir ógn-
vekjandi hlutir eiga sér stað, er
farið að nota orðið mafia I rfk-
ara mæli á Islandi en nokkru
sinni fyrr. Það var sjálfur
dómsmálaráðherra íslands,
sem varö upphafsmaður að um-
ræðunum um mafiu á tslandi.
En hann notaði ekki mafiuorðið
um þá menn, sem rætt var um
hér að framan. Hann notaði það
um aðstandendur dagblaðs hér I
Reykjavik, dagblaðs, sem ýmsir
telja næststærsta blað landisins,
blaðs, sem i ritstjórnargreinum
styður samstarfsflokk dóms-
málaráðherrans i rikisstjóm.
Égheld.að óhætt sé að segja,
að þjóðina hafi sett hljóða, þeg-
ar hún heyröi dómsmálaráð-
herra sinn i rikisútvarpinu
kenna aöstandendur eins aöal-
blaðs þjóðarinnar viö glæpa-
hringi. En öllum mönnum getur
orðið á aö segja orö i ógáti, og
allir eiga leiðréttingu orða
sinna. Þess vegna trúðu menn
varla eigin eyrum, þegar dóms-
málaráðherra þjóðarinnar end-
urtdk þessiorð á Alþingi daginn
eftir, og meira að segja með
sýnu meiri þunga. Tilkynnt hef-
ur verið, að aðstandendur
blaðsins og ritstjóri þess höfði
mál á hendur ráðherranum, og
verður þeim ekki láð það. En er
nú von, að menn spyrji, einnig
að gefnu þessu tilefni, hvað sé
eiginlega að gerast á Islandi,
hvar á vegi við íslendingar sé-
um staddir?
I þessu sambandi verður ekki
komizt hjá að nefna, að formað-
ur Framsóknarflokksins lýsti
þvi yfir fyrir skömmu hér á Al-
þingi, að engin fjármálatengsl
væru milli flokks hans og veit-
ingastaðar hér i bæ, sem gerzt
hefur sekur um margvisleg af-
brot. Rétt á eftir birti ein af
stofnunum flokksins, Húsbygg-
ingasjóður hans, yfirlýsingu
um, að hann hefi átt fjárhags-
viðskipti við þetta veitingahús.
Þau voru vægast sagt undarleg
og áttu sér einmitt stað, meðan
veitingahúsið var lokað að fyr-
irmælum lögregluyfirvalda og
rétt áður en það var opnað aftur
að tilhlutan dómsmálaráöherra.
Hann hefur sagt.að hér séu eng-
in tengsl á milli. Aratugalöng
kynni min af Ólafi Jóhannessyni
valda því, að það hvarflar ekki
að mér eitt andartak, að hann
segi annaö en það, sem hann
veit sannast og réttast. Hitt er
opinber staðreynd, að milli
einnar stofnunar Framsóknar-
flokksins og veitingahúss, sem
þá þegar stundaði vægast sagt
vafasama starfsemi, hafa átt
LEVSA VANDANN
„Ég á enga ósk heitari, þjóð minni til
handa en að takast megi að efla
efnahagskerfið, varðveita réttarrikið
ogtreysta það siðgæði, sem þjóðfélag
okkar verður að byggjast á og andleg
heill okkar er undir komin.”
Hafi nokkru sinni verið þörf á styrkri,
samhentri og heiðarlegri stjóm á ís-
landi, þá er það nú.”
sér stað undarleg fjármálavið-
skipti. er jafnskýrum mönnum
og forystumönnum Framsókn-
arflokksins virkilega ekki ljóst,
að venjulegum borgurum, með
heilbrigða dómgreind og rétt-
lætiskennd, finnst, aö hér þurfi
nánari skýringa? Er nema von,
að menn spyrji, hvort öll kurl
séu komin til grafar i þessu
sambandi? Hvers vegna biður
Framsóknarflokkurinn ekki
sjálfur um rannsókn á þessu
máli öllu, til þessað firra sig öll-
um grunsemdum og sanna
sakleysi sitt? Er það liklegt til
þess að auka virðingu manna
fyrir stjórnmálaflokkunum og
efla traust á þeim, að hann skuli
ekki gera þaö?
Ég held, að allt þetta sem ég
hefi nefnt, hljóti að verða hugs-
andi mönnum á tslandi alvar-
legt ihugunarefni, og það sé ein-
mitt sérstök ástæða til þess aö
hugleiða þessimál öll, nú þegar
Alþingi íslendinga ræöir stöðu
rikisst jórnarinnar hér á þingi og
með þjóðinni. Þaö er gömul
saga, að tveim stærstu flokkum
þjóðarinnar hefur aldrei gengið
vel að vinna saman. Milli þeirra
rikir áratuga gömul tortryggni,
og reynsla hefur margleitt I ljós,
að þegar þeir standa saman að
rikisstjórn, magnast sundrung
innan þeirra sjálfra, sem gerir
þeim erfitt aö halda á málum af
nægilega mikilli festu og með
nógu heilsteyptu hugarfari. Oft
hefur verið við alvarleg vanda-
mál að glima á Islandi, þegar
þessir flokkar hafa farið með
völd. Er skemmzt að minnast
áranna 1950 til 1956, þegar tvær
rikisst jórnir þessara flokka fóru
með völd á sex árum, og sundr-
uðust báðar áður en venjulegu
kjörtimabili væri lokið. Þaö
hafði örlagarikar afleiöingar,
að þessar tvær rikisstjómir
voru sjálfum sér sundurþykkar,
þótt þær héfðu mikinn þing-
meirihluta að baki sér. Nú eru
vandamálin á öllum sviðum
I FRH. Á 9.
Þriðjudagur 24. febrúar 1976
Alþýðublaðið