Alþýðublaðið - 11.05.1976, Qupperneq 6

6 UTLÖND
Þriðjudagur 11. maí 1976 bialiö1
Flugurnar unnu stríðið
Það var ekki bandalagið við franska hers-
höfðingjann Lafayette sem gerði ameriskum
frelsisherjum kle i ft að vinna sigur á Bretum í
Yorktown árið 1781 — heldur fiugnager, sem bar
með sér malariu. Sagnfræðilegar rannsóknir
siðari tima hafa leitt i ljós að fjórðungur hers
brezka hershöfðingjans Cornwalls veiktist af
malariu, og það kann að hafa riðið bagga-
muninn.
Umhverfis
jörðina á
46 stundum
Þota frá PanAmerican flug-
félaginu hefur sett heimsmet i
hraðferð umhverfis jörðina — á
áætlunarleiðum. Flugtiminn
varð 46 stundir og 30 sekúndur,
en hafði verið ráðgerður 40
stundir. A flugvellinum i Tokyo
töfðu mótmælaaðgerðir flug-
vélina um fjórar stundir.
Dýrlingurinn
var ekki
kommúnisti
Napólibúar hafa þungar
áhyggjur þessa dagana, og hafa
að undanförnu flykkst i kirkjur
borgarinnar til að biðja þess að
helgidómar borgarinnar verði
að fljótandi blóði, eins og venja
hefur verið um það bil þrisvar á
ári.
1 læstri skrinu I dómkirkju
borgarinnar eru tvö lokuð glös
og i þeim dökkleitt efni, sem
sagt er vera þornað blóð
verndardýrlings borgarinnar.
Venjulega breytist þetta efni
þrisvar á ári eöa þar um bil i
fljótandi dökkrauðan vökva, en
kirkjan hefur ekki enn fallizt á
að sú efnabreyting veröi rann-
sökuö af visindamönnum. Nú
hefur þetta ekki gerst I hálft ár,
og heittrúaðir kaþólikkar, eins
og flestir i þessari suðlægu borg
á ítaliu eru, hafa af þessu
þungar áhyggjur. Erkibiskup-
inn I borginni telur sökina liggja
hjá vaxandi léttúð fólks og
aukinni heiðni þjóöarinnar.
Hann hefur sérstaklega nefnt
hilraunir til að fá fóstureyð-
ingar lögleiddar og vaxandi
glæpahneigð sem helztu
ástæður þess að dýrlingurinn
hefur ekki viljað láta blóö sitt
fljóta að þessu sinni.
Sú skýring, sem almenningur
i borginni er farinn að hallast að
i æ vaxandi mæli er að dýr-
lingurinn, sankti Januarius, sé
reiður þvi að kommúnisti hafi
verið kjörinn borgarstjóri i
haust er leið.
Uppgjöf
í baráttunni
við hassið?
Lögreglan i Californiu hefur
nær gefist upp á að handtaka
fólk, sem uppvist er að þvi að
hafa hass i fórum sinum.
Breyting á refsilöggjöfinni
lækkaði i janúarmánuði s.l.
sektirnar fyrir að eiga minna en
30 grömm niöur I 100 dollara.
1 San Fransisco voru i janúar-
mánuði aðeins 12 manns hand-
teknir fyrir þær sakir að eiga
hass— en sama mánuð i fyrra
var talan 128. Að meðaltali voru
handteknir 1100 hassistar á
mánuði i Los Angeles i fyrra, en
fyrsta mánuö þessa árs voru
aöeins handteknir fyrir þær
sakir þar i borg 197 manns.
Djúpfrystir
sveppir á
Suðurskautinu
Sovézkir visindamenn hafa
fundið áður ókunnan gróöur á
suðurskautinu, djúpfrystan að
visu. Það eru sveppir, ætir að
sögn en ekki bragðgóðir. Þeir
eru um tiu sentimetrar á hæð.
Að sögn TASS er þetta afar
merkilegur visindalegur
fundur. Aöur hafa fundist á
suðurskautinu nm 800 gróður-
tegundir, en engir sveppir fyrr.
Tunglið er
ekki til sölu...
Nefnd á vegum Sameinuðu
þjóðanna hefur gert drög að al-
þjóðlegu samkomulagi, sem
gera þaö óleyfilegt, hverri þjóð
eða einstaklingi að gera tilkall
til tunglsins eða nokkurs hluta
þess.
Samkvæmt skilgreiningu
nefndarinnar er tungliö sam-
eiginlegur arfur mannkynsins,
og engum heimilt að leigja.eiga,
selja eða notfæra sér i eigin
þágu nokkurn hluta þess. Enn-
fremur er þess getið i upp-
kastinu, að þótt einhver geti
komiö tækjabúnaði af einhverri
tegund til tunglsins, þá hafi það
ekki i för með sér nein sér-
réttindi viðkomandi til notkunar
eða eignar þess svæðis , sem
tækin lenda á.
...en það er
ítalski
bærinn samt
Bæjarbúar i Anguillara á
ttaliú eru æfir eftir aö þaö
fréttist að tveir bissnissmenn
frá Milanó hafa keypt hvern
fermetra bæjar þeirra af
munkareglu heilags Antóni frá
Padua, en samkvæmt jarða-
bókum frá árinu 1369 er munka-
reglan skráð eigandi bæjarins.
Viðskiptajöfrarnir greiddu
um 50 millj. islenzkra króna
fyrir bæinn. Nú bjóðast þeir til
að selja bæjarbúum hverjum
sinn hluta, en á þreföldu verði.
Að vonum reyna bæjarbúar að
fá þessari sölu hnekkt fyrir
dómstólunum.
Froskar á ferð
Flugvallarstarfsmenn á
Heathrow flugvelli við London
urðu að bregða sér á froska-
veiðar eftir að þeir höfðu losað
tyrkneska þotu þar á dögunum.
Að minnsta kosti 68 froskar
sluppu úr búrum ,er þeir höfðu
verið fluttir i á leið frá Istanbul
til Paris og það uppgötvaðist
ekki fyrr en i London. Þessi
flóttafroskar voru afhentir
dýraverndunarfélagi
borgarinnar, sem kom þeim
fyrir i dýragarði þar sem þeir
njóta lifsins i stað þess að vera
glóöarsteiktir á borðum
froskaæta i Paris.
Súpa á eftir?
24 ára gömul japönsk stúlka,
sem við vitum ekki málin á,
sigraði i kappáti þar i landi á
dögunum, er hún sporðrenndi á
50 minútum 9 nautabuffum, 200
grömm hvert. 20 karlmenn og 19
konur tóku þátt i buffátinu, og
það var 26 ára gamall banda-
riskur karlmaður sem náði öðru
sæti. Hann gat komið niður átta
buffum á þessum sama tima.
Fyrstu verölaun voru boðs-
miði á dýran matsölustað i
Tokyo.
íþróttamála-
ráðherra
skokkar
Borgarbúar Nottingham i
Englandi sáu á dögunum brezka
iþróttamálaráðherrann . Denis
Howell skokka um borgina,
Hann var að þessu til að reka ár
óður fyrirtrimmi. „Offita er
þjóðarsjúkdómur i Englandi,”
sagði ráðherrann viö frétta-
ménn og skokkaði leiðar sinnar.
Raforkufram-
leiðsla
í hvirfil-
vindturnum
BEZTA leiðin til að
hagnýta sér orku land-
synningsins er ekki að
reisa vindmillur að
gömlum sið, heldur
reisa háa turna og láta
vindinn framkalla
hvirfilvind innan turns-
ins. Það eru niðurstöður
athugana, sem banda-
riskur visindamaður,
James Yen hjá
Grumman Aerospace
Corporation þar vestra
hefur gert — og skýring
hans er sú, að með þessu
nýja móti vinnist orka
úr miklu meira loft-
magni en ella.
Fyrstu útreikningar þessa raf-
fræöivisindamanns benda til þess
aö hvirfilrafall af þessu tagi sem
væri tveir metrar að þvermáli
myndi framleiða milljón wött raf-
magns — en mylla með sömu af-
kastagetu þyrfti að hafa 65 metra
löng blöð.
Súrheysturnar
Þessir nýju turnar, hvirfla
gætum við nefnt þá, yrðu áþekkir
súrheysturnunum sem við
þekkjum að útliti, en á hlið þeirra
yrði lóðrétt gat, eða rist sem
jafnan visaði i vindáttina.
Hvirflarnir yrðu opnir að ofan og
með túrbinu á öxli neðst i þeim.
Þegar vindurinn dregst inn I
hvirfilinn myndast sogþrýstingur
sem dregur loft upp um botninn
og snýr rafalnum. Þannig yrði
það mismunur loftþrýstingsins
innan hvirfilsins og utan, sem
knýr rafalinn. Þessi þrýstings-
munur verður oft gifurlegur i
hvirfilbyljum, sem fara um lönd
og rifa upp með sér tré með
rótum og stráfella heilu húsin.
Eftir þvi sem vindhraðinn er
meiri margfaldast sogkrafturinn
sem leitar upp eftir turninum, og
við sjáum á meðfylgjandi teikni-
mynd, sem reyndar er með
enskum skýringartextum, leiö
loftsins um sivalninginn. Hvirfill-
inn yrði að standa á sérstaklega
stöðugum grunni og vera hinn
sterkbyggðasti, en vegna
náttúrulögmálanna þarf hann
ekki að vera nándar nærri eins
sterkur og vindmylla, sem fram-
leiddi jafn mikla raforku.
Það er einmitt einn af megin-
kostum þessarar nýju upp-
Þessi teikning fylgdi grein
Yens um hvirflana.
Vindurinn blæs yfir turn-
bygginguna og dregur loft
inn um lóðréttar ristar,
sem vísa i vindátt. Þannig
myndast háþrýstings-
hvirfilvindur inn i turnin-
um sem dregur loft með
miklum hraða upp um botn
turnsins, og það knýr
rafalinn í botni turnsins.
finningar, þvi hvirfillinn er mjög
einfaldur að allri gerð, upp-
setningu og verður væntanlega
ódýrari. Spurningin er þvi sú, ef
þetta reynist gagnleg uppfinning,
hvort rafalar af þessu tagi reynist
ekki lausn rafvæðingarvanda hér
á landi, a.m.k. á þeim stöðum þar
sem dýrt er að leggja langar linur
til að tengjast samveitum, og ekki
skortir vindáttina.
En þótt hvirflar af þessari gerð
virðist i fljótu bragði vera lausn
þess vanda hvernig hagnýta megi
orku veðra og vinda, þá eru enn
ýmsar spurningar, sem vaknað
hafa, sem ósvaraðar eru.
Hvað kostar þetta? Hvernig
munu turnarnir sjálfir þola mikið
álag vinda? Til dæmis má nefna
að þetta yrðu að vera stór og
mikil mannvirki. Hvirfill, sem
framleiðir milljón wött rafmagns
yrði að vera 60 metra hár og 20
metrar að þvermáli.
En Yen, sem ritar um þessa
hugmynd sina i nýútkomnu tölu-
blaði bandariska visindaritsins
Science kveðst hafa gert
kostnaðaráætlanir, sem leiði i ljós
að það muni verða hagkvæmt að
reka raforkuver af þessu tagi, 100
eða jafnvel alit að 1000 megawött
að stærð. — BS
Álverksmiðjur að rísa
á Grænlandi?
i sumar fara fram á Grænlandi itarlegar athuganir á hagkvæmni
vatnsfalisvirkjana þar i landi með stóriðju i huga. Kemur helzt tii
greina að þar risi álvcrksmiðjur eða ammóniakvinnsla.
Það eru Grönlands tekniske Organisation og Grönlands geologiske
Undcrsögelser, sem framkvæma þessar rannsóknir i samvinnu, en
frumrannsnknir á þessu sviði voru framkvæmdar i fyrrasumar.
Likur benda til að verð roforku miðað við frumniðurstöður um vatns-
magn gæti orðið á bilinu frá kr. 1.80,- kr. 3 hver kwst. (scx til tiu aurar
danskir) en framleiðslukostnaður rafmagns i landi i dag með olfhreyfl-
um erum 30 krónur islenzkar kilóvattstundin.