Alþýðublaðið - 26.05.1976, Blaðsíða 9

albvöu'
blaóíð AAiðvikudagur 26. mai 1976
VETTVANGUR 9
Það kemur í hlut iðnaðarins
að taka við vinnandi hönd-
um nýrra kynslóða - en því
aðeins getur það orðið að í
tíma verði ráð tekin
Tillaga Björgvins um könnun á möguleik-
um til eflingar iðnaðar í Reykjavík
Borgarstjórn Reykjavikur sam-
þykkir aö fela atvinnumálanefnd
aö kanna á hvern hátt Reykja-
vlkurborg geti stuölaö aö eflingu
iönaöar i borginni. M.a. skal eftir-
farandi kannaö:
1) Hvaöa ráöstafanir borgin geti
gert til þess aö auövelda iönfyrir-
tækjum aö koma upp húsnæöi yfir
starfsemi sina. (Athugaö skal,
hvort unnt sé aö veita iönfyrir-
tækjum betri skilrnála en nii tiökast
viö greiöslu gatnageröargjaida.
Enn fremur skal athugaö, hvort
borgin eigi aö fara inn á þá braut aö
byggja iönaöarhúsnæöi fyrir smá-
iönaö og leigja þaö fyrirtækj-
unum).
2) Hvaöa smáiönaöur henti bezt f
nýjum ibúöahverfum, m.a. meö til-
liti tU vinnuafls úr hverfunum.
3) Hvaöa nýiönaöur mundi heppi-
legastur I höfuöborginni, m.a. meö
tUliti til þess aö auka sem mest at-
vinnu. í þvf sambandi skai sérstak-
lega athugaö, hvort borgin eigi aö
stuöla aö stofnun skipasmiöastööv-
ar i Reykjavik.
4) Hvort framkvæmanlegt væri og
heppilegt aö koma á fót nýjum iön-
aöi, sem grundvaUaöist fyrst og
fremst á jarövarma.
Atvinnumálanefnd skal kanna
aniiaö, er hún telur máU skipta f
sambandi viö eflingu iönaöar f
Reykjavik.
Framangreindri könnun veröi
hraöaö og lokiö eigi sföar en i lok
ársins.
5 gera
ir af
Iingar
vinnu-
í hefð-
land-
ðnaðar
nleiðni
tt fyrir
dð full
ini þvi
, sem
fólks á
ilegum
íuvega
:ar til
r að
)ti að
ti við
ís áliti
álitur,
in stór-
en átt
ggingu
in fisk-
REYKJAVIKURBORG
VERÐUR AÐ STUÐLA
AÐ EFLINGU IÐNAÐAR
muni ekki taka við eins miklum
hluta mannaflans og álitiö er i
skýrslu UNIDO , Einnig telur iðn-
þróunarnefnd, að UNIDO ofmeti
vandamál iðnaðarins og nauðsyn
opinberra aðgerða til aöstoöar
iðnaðinum. En ei að siður en eng-
inn ágreiningur um það, að i
framtiðinni muni iðnaður og
■þjónustugreinar taka við nær öll-
um nýjum mannafla er komi á
markaðinn næstu árin þar eð ekki
verði um aukningu á mannafla aö
ræða i frumframleiðslugreinum.
Samkvæmt áætlunum
Framkvæmdastofnunar og Iðn-
þróunarnefndar er mannafla-
'skipting atvinnugreina sem hér
segir á timabilinu 1970—1990:
Talið i þús. mannára:
70 75 80 85 90
9,8 9.0 8.5 8.0 8.0
5.4 5.0 5.0 4.5 4.5
6.6 7.0 7.2 7.5 7.5
14.1 16.4 18.0 19.6 19.6
8.7 10.8 12.0 11.8 11.8
36.6 45.3 51.9 58.3 66.2
ting
I
íðingar
JNIDO.
iuð var
naðar-
íðurinn
Þús. mannára
Af þessum tölum sést, að frá
árinu 1970 hefur mannafli aukizt
mest i þjónustustörfum en næst-
mest i iðnaði. Hins vegar hefur
mannafli farið minnkandi i land-
búnaði og fiskveiðum. Og þvi er
spáð, að þessi þróun muni halda
áfram næstu 15 árin og verða
örari i þessa sömu átt. Augljóst er
þó, að það er alger forsenda fyrir
þeirri eflingu iðnaðar, sem hér er
lýst, að nægilega vel sé búið að
iðnaðinum.
Sé það ekki gert fer vinnuaflið
ekki i aðrar atvinnugreinar
heldur kemur þá til atvinnuleysis
eins og bent er á i skýrslu UNIDO.
Þess vegna er nauðsynlegt að
ekki aðeins rikisvaldið hlúi að
iðnaðinum, heldur einnig sveitar-
félög eins og Reykjavikurborg.
Aukin þjónustustarfsemi fylgir
i kjölfar aukins iðnaðar. 1
auglýsingu Iðnkynningar, sem
birt hefur verið i sjónvarpinu
undanfarið, segir að hverju einu
nýju starfi i iðnaði fylgi 3-4
þjónustustörf.
Ég mun ekki hér f jalla um þær
ráðstafanir, er rikisvaldið þyrfti
að gera til þess, að skapa
iðnaðinum betri rekstrarskilyrði.
Þar er um að ræða ráðstafanir i
lánsfjármálum, tollamálum,
skattamálum, markaðsmálum
o.fl.
□ Lóðaskortur
En hvaða ráðstafanir getur
Reykjavikurborg gert til þess að
hlúa að iðnaði og stuðla að eflingu
iðnaðar?
Það eru ekki margir þættir, er
hafa áhrif á þróun iðnaðar, sem
borgarstjórn Reykjavikur hefur
vald á, en þó nokkrir. Tillaga
min, er hér liggur fyrir um
eflingu iðnaðar i Reykjavik, tekur
til nokkurra þeirra.
Húsnæðisaðstaða iðnfyrirtækja
skiptir miklu máli fyrir rekstur
og afkomu þeirra. Stefna borgar
stjórnar i lóðamálum iðnaðarins
getur þvi haft veruleg áhrif á
þessa atvinnugrein. Mörg traust
iðnfyrirtæki hafa hrakizt úr
Reykjavik til nágrannabyggöa
vegna lóðaskorts i höfuðborginni.
Mikil nauðsyn er þvi á þvi að
borgarstjórn hafi ávallt nægilegt
framboð á hentugum lóðum fyrir
iðnfyrirtæki, m.a. stórum lóðum
ef hagkvæmara er að hafa allan
reksturinn á einni hæð en oft er
við slikar aðstæður auðveldara að
koma við nýrri tækni og hag-
ræðingu i rekstri, sem lækkað
getur framleiðslukostnað per.
einingu.
□ Gatnagerðargjöld
Þá getur borgarstjórn hugað að
þvi, hvort unnt sé að auðvelda
iðnfyrirtækjum, er fá úthlutað
byggingarlóðum greiðslu gatna-
gerðargjaldanna. Gjöld þessi eru
oröin mjög há. Það er ekki á færi
annarra en öflugra fyrirtækja að
greiða þessi háu gjöld með þeim
greiðsluskilmálum sem nú eru i
gildi. Ef til vill væri unnt að koma
til móts við þau iðnfyrirtæki, er
minna mega sin með þvi að leyfa
þeim að greiða hluta gjaldanna,
t.d. 1/2 með skuldabréfum til
nokkurra ára. En þá er eftir að
leysa húsnæðisvanda ýmissa
smáiðnfyrirtækja, sem ráða ekki
viö það að byggja yfir starfsemi
sina. Ég tel að borgin ætti að
býggja yfir slik smftfyrirtæki,
þ.e. byggja iðnaðarhúsnæði og
leigja fyrirtækjunum það. For-
dæmi sliks er að finna i mörgum
sveitarfélögum á hinum Norðuv-
löndunum.
Margvislegur iðnaður, bæði
framleiðsluiðnaður og
þjónustuiðnaður er tengdur fisk-
veiðum og flutningaskipum. Það
skiptir þvi miklu máli fyrir
slikar iðngreinar hér i Reykjavik
hvernig hafnaraðstaðan er hér i
borg og hvernig búið er að útgerð
i Reykjavik. Stefna borgar-
stjórnar i hafnarmálum og út-
gerðarmálum getur þvi haft áhrif
á þróun þeirra iðngreina, sem
tengdar eru Reykjavikurhöfn og
þeirri starfsemi sem fram fer
innan hafnar.
fyrirtæki. Reykjavik á mikið af
hæfum járniönaðarmönnum, sem
unnið gætu viö skipasmiðar ef
ráöiztyrði i stofnun fyrirtækis um
þær. — Skipulagsyfirvöldu munu
þegar hafa tekið frá ágætt svæöi
fyrirnvæntanlegt
Mjög margar aðrar.nýjar iðn-
greinar koma vissulega til
greina. T.d. hefur komið til tals
að reisa i Reykjavik mikið
ylræktarver er framleiða mundi
græðlinga fyrir hollenzkan mark-
að. Hafa Hollendingar sýnt áhuga
á þvi að reisa slikt ver annað
hvort i Reykjavik eða i
Hveragerði. Jarðvarminn sem
fundizt hefur i Reykjavik og
nágrenni getur skapað grundvöll
ýmiss konar iðnaðar og tæktunar
i stórum stil ef til vill með útflutn-
ing fyriraugum. Alla slika mögu-
leika þarf aö athuga.
□ Skipasmíðar ^ Skipulagsmál
Borgarstjórn gæti ef til vill
stuðlað að byggingu þurrkviar i
Reykjavik, sem skapað gæti
grundvöll skipasmiða og viðgerða
á hinum allra stærstu skipum. Að
visu hefur slippatækni fleygt
fram, þannig að þörfin á þurrkvi
er ekki eins brýn og áður. En
a.m.k. gæti borgin haft frum-
kvæði að stofnun skipasmiða-
stöðvar i Reykjavik með þvi að
leiða járnsmiðjurnar i Reykjavik
saman til samstarfs og með þvi
að gerast sjálf hluthafi i sliku

Stefna borgarstjórnar i skipu-
lagsmálum getur að sjálfsögðu
haft afgerandi áhrif á það hvers
konar iðnaður ris i borginni og
hvar. t þessu sambandi tel ég rétt
að athugað verði, hvort ekki eigi
að fara meira ipn á þá braut að
skipuleggja léttan og hreinlegan
iðnað i nýjum ibúðahverfum. Með
þvi mundi tvennt vinnast. Nýta
mætti betur ágætt vinnuafl hús-
mæðra og draga mætti að veru-
legu leyti úr hinum miklu
flutningum á vinnuafli milli endi-
marka borgarinnar.