Alþýðublaðið - 02.04.1977, Blaðsíða 3

sasr
Laugardagur 2. apríl 1977.
VETTVANGUR 3
Séð Inn I verzlun, sem er I þorpi skammt frá Mbeya. t þorpinu eru
aöeins tvær verzlanir, sem reknareru af Ibúunum sjálfum. 1 þessari
er mest seldur fatnaftur og dúkar, en hin verzlar met matvöru.
Þessi mynd var tekfn I einu þorpinu-u j amaa.
Húsfreyja siturá hækjum sfnum fyrir framan leirkofann meðbarn-
iö i fanginu. 1 baksýn er akurinn, þar sem hún eyöir miklum hluta
dagsins.
Karlmennirnir koma saman undir trjám eöa húsveggjum, fá sér hressingu og ræöa skipulagningu
framkvæmda. beir sjást oftar á fundum en viö vínnu úti á ökrunum, enda er þaö taliö kvenmannsverk i
aö sækja vatnið og yrkja jöröina.
„ALHENN FtTÆKT GEIGVÆNLEG
06 LANPIÐ AFAR VANÞRÓAfl"
— Þetta var alveg stórkost-
legt ferðalag. Þrátt fyrir að ég
væri búin að lesa mikið um
landið sá ég margt sem kom
mér mjög á úvart, sagði Kristfn
H. Tryggvadóttir, kennari en
hún er nýkomin úr þriggja
vikna ferðalagi um Tansanfu.
Kristin hefur undanfariö unnið
að kennslubók I samfélagsfræði
fyrir 9 ára börn og fjallar bókin
um Tansaniu. Fór Kristin þessa
ferð, til að afla sér efnis I bók-
ina.
— baö var Dania, hjálpar-
stofnun Danmerkur við þró-
unarlöndin sem skipulagði
þessa ferð fyrir norræna blaöa-
menn. Héðan fór enginn, svo ég
komst með i ferðina. Viö vorum
nítján alis, og okkur var tekiö
opnum örmum, þegar við kom-
um til Tansanjiu og viö
ferðuðumst vitt og breitt um
landið. M.a. fórum við-með
Tansan, nýju járnbrautinni
vestur undir iandamæri
Sambiu. Þá dvöldum við i viku i
Embeya og fórum þaðan i
feröalög til ýmissa staöa.
Atmenn fátækt
Hvað kom þér mest á óvart,
þegar þú fórst að feröast um
landið?
— Tvimælalaust fátæktin og
það hvað fólkið er óskaplega
iangt á eftir okkur á öllum svið-
um. Þegar við feröuðumst með
lestinni, mátti alls staðar sjá
leirkofa með stráþökum með-
fram brautinni. I slikum kofum
búa liklega um 95% fólksins og
þeir eru rafmagnslausir, vatns-
lausir, og þar vantar yfirleitt öll
þau þægindi sem við eigum að
venjast.
Eins held ég aö mörgum vest-
urlandabúanum þætti lltt svelta. — Varöstu mikiö vör við er það mikill munur frá gömlu
áhugavert að koma i verzlanir i erlenda feröamenn i landinu? mörkuðunum, þar sem matvæl-
Tansaniu. Þar fást t.d. engin Nei, það er mjög litiö um þá. »n eru látin liggja á gólfinu. En
rafmagnstæki, og þar er ekkert Það koma þarna einhverjar þrátt fyrir allt er skorturinn svo
hægt að kaupa nema það allra þúsundir manna en aðallega frá mikill, aöárið 1981, að fimm ára
nauösynlegasta, svo sem mat- aöstoðarstofnunum. Auk þess áætluninni lokinni, er reiknað
vörur og dúka. Landbúnaður er eru samgöngur ekki sem beztar meö a& 5 milljónir manna verði
allur m.jög frumstæöur, og eftir að flugfélagið East African án vatns. Astæðan fyrir þvi er
dráttarvélar ekki notaðar til að Airways var leyst upp og sú, aö miðhluti landsins er mjög
yrkja jörðina, heldur er unnið Kenyamenn tóku það yfir. Til þurr og þar er erfitt að fá vatn.
— segir Kristín H. Tryggvadóttir sem er nýkomin frá Tansaníu
með plógum og öðrum frum
stæðum áhöldum.
Konurnar vinna —
karlarnir skipuleggja
Þaö sem mér þótti þó einna
einkennilegast er það, að þarna
vinna konurnar öll mikilvæg-
ustu störfin. Þær sækja vatniö
og vinna á ökrunum, auk þess
sem þær gæta barnanna ef ein-
hver eru. Karlmennirnir sitja
undir trjám og húsveggjum og
skipuleggja það sem þarf að
gera. Það var t.d. mjög algengt
að sjá konur ganga I röðum
meðfram veginum með vatns-
skjólurnar á höfðinu og börnin á
bakinu. En karlmenn sáust
aldrei i þeim hóp.
Þarna bregst regnið 3ja hvert
ár, og þá svelta hundruð þús-
unda manna. Matvælafram-
leiðslu Tansaniubúa er þannig
háttaö, að þeir eiga mjög litinn
matarforöa, og þvi vita þeir
raunverulega aöhungur er i að-
sigi. En þeir segjast ekki fá að-
stoö fyrr en þeir séu farnir að
dæmis komumst við ekki allra
þeirra ferða sem við hefðum
óskaö eftir að þeim orsökum.
Skilja ekki þörfina
Hvernig létu starfsmenn að-
stoðarstofnana af árangri starfs
sins i landinu?
Þeir voru ánægöir með hann
eftir atvikum. Þetta gengur
mjög hægt, og enn hægar en bú-
iztvarvið. Þeir ná ekki til fólks-
ins og það tekur þessum nýju
hugmyndum ekki eins vel og
vonast var til. Ættirnar þarna
eru svo mikið útaf fyrir sig, að
það er eins og fólkið skilji ekki
þörfina á breyttu skipulagi.
En það á að reyna að breyta
lifnaðarháttum hægtog bitandi.
Þeir ætla að flytja fólkið i litil
þorp — Ujamaa — til að geta
veitt þvi skólagöngu, hjúkrun og
vatn. Ætlast er til aö þessi þorp
verði ákveðin heild meö sam-
eiginlega akra. Þá eru þeir bún-
ir að koma á fót eins konar
kaupfélögum úti um landið, og
Hvereru viðbrögö Tansaniubúa
viö þróunaraðstoðinni?
Ýmsir erfiðleikar
— Þeir segja sjálfir, að það sé
erfitt aö spyrja Evrópumenn
ráða. Sem dæmi má nefna að á
mörg leir- og múrsteinshúsin
hafa veriö sett bárujárnsþök i
staðstráþaka. Við komum I einn
slikan kofa, og þar buldi regnið
á þakinu, svo ekki heyrðist
mannsins mál. Auk þess hitnar
járnið svo mikiö I sólinni, aö
ólift er i húsunum. Þetta var
hvorugt fyrir hendi, meöan not-
ast var við stráþökin. Innfæddir
voru að vonum afskaplega
ánægðir með aö fá sterkari hús,
en að sama skapi óánægðir með
þessa galla.
En við getum vitaskuld ekki
flutt okkar tækni til annarra og
ólikra landa, nema aðlaga hana
að þeim aðstæðum, sem fyrir
eru. Þetta er lika að breytast
núna og menn farnir aö leggja
aðstæðurnar niður fyrir sér, áð-
ur en hafizt er handa.
Hvernig er aimennri fræöslu
háttað. Er búið að byggja upp
skipulegt skólakerfi i landinu?
— Þarna er vitanlega ekkert
sjónvarp og fá dagbl. Liklega
má gera ráð fyrir, að það séu að
meðaltali tvö útvörp I hverju
þorpi, svo þau eru aðal frétta-
miðillinn, þar sem um 80% full-
oröna fólksins er ólæst.
70-80% barna i skóla
En þeir sem skipuleggja að-
stoðina telja, að þeir séu búnir
að koma 70-80% barna á skóla-
skyldualdri i skóla. Auk þess
hafa þeir sett á stofn skóla, þar
sem kennd er akuryrkja og fara
einnig út I þorpiö til að kenna
þar og ná betur til fólksins. Og
þetta virðist ætla að bera árang-
ur, þrátt fvrir rikiandi fvrir-
komulag hjá .Tansamubúum,
þvi það virðist vera aö vakna
sterk þjóðernisvitund meðal
karlmanna^ og kemur hún m.a.
fram i þvi að þeir telja það
skyldu sina að fara aö vinna á
ökrunum og við annaö sem þarf
að gera. Auk þess hefur verið
lögö mikil áhersla á fullorðins-
fræðslu, en fjöldinn er gifurleg-
ur og þetta sækist hægt.
Það þarf að gera gifurlegt
átak til að koma landinu á rétt-
an kjöl og ibúarnir verði sjálf-
um sér nógir. Þarna herja t.d.
alls konar pestir sem við þekkj-
um ekki hér, og þvi þarf að gera
mikið átak i læknisþjónustu.
Þarna eru sjúkdómar eins og
svefnsýki, malaria vel þekktir,
og er nú farið að gefa fólkinu
sérstakar töflur til að halda
þeim siðastnefnda niöri. En sem
stendur er meöalaldur fólksins
ekki nema 40 ár, enda ýmislegt,
sem við þekkjum ekki hér, sem
vegur aö heislu ibúanna, sagði
Kristin H. Tryggvadóttir. —JSS