Alþýðublaðið - 23.09.1977, Síða 4

4
Föstudagur 23. september 1977
tJtgefandi: Alþýðuflokkurinn.
Rekstur: Reykjaprent hf. Ritstjóri og ábyrgðarmaður: Arni Gunnarsson.
Aðsetur ritstjórnar er i Siöumúla 11, simi 81866. Augiýsingadeild, Alþýöuhúsinu Hverfisgötu 10 — simi
14906. Askriftarsimi 14900. Prentun: Blaðaprent h.f. Askriftarverð: 1300 krónur á mánuði og 70 krónur i
lausasölu. . _ r
Verkamannabústadir
og ríkisstjórnin
Þótt Alþýðuflokkurinn
sé ekki stór né f jölmenn-
ur flokkur hefur honum
tekist að hrinda í
framkvæmd mörgum
veigamestu framfara-
málum þessarar þjóðar.
Oll eru þau runnin af
hinni einu og sömu rót
lýðræðis-sósíalisma og
verkalýðshreyf ingarinn-
ar. Ekki skaðar að
skyggnast til fortíðar og
minnast á almannatrygg-
ingar, bæjarútgerðir,
verkamannabústaði,
þjóðareign landsins og
lýðræði í efnahags- og at-
vinnumálum. Er þá
margt ótalið.
Fyrsta löggjöfin um
verkamannabústaði var
sett vorið 1929 af Alþýðu-
flokki og Framsóknar-
flokki gegn hatursfullri
andstöðu Sjálfstæðis-
f lokks. Vorið 1970 var sett
ný löggjöf um verka-
mannabústaði, og var það
Emil Jónsson, þáverandi
félagsmálaráðherra
Alþýðuf lokksins, sem
gekkst fyrir samningu
hennar og setningu. Síðan
hef ur mikið verið byggt á
grundvelli þessarar lög-
gjafar.
Heita má að f ulllokið sé
smíði 308 íbúða í 1.
áfanga verkamanna-
bústaða í Reykjavík, og
hafa þær flestar verið
teknar í notkun. Ætla má,
að þar muni búa 12—1500
manns. Fyrir skömmu
voru svo hafnar
framkvæmdir við smíði
2. áfanga verkamanna-
bústaða í Reykjavík. f
þeim áfanga verða reist-
ar 216 íbúðir og mun
væntanlega 800 til 1000
manns fá þar vandað og
gott húsnæði.
Þegar borgarstjórinn í
Reykjavík tók fyrstu
skóf lustunguna að þess-
um húsum fyrir skömmu,
hefur hann væntanlega
minnst haturs- og hæðnis-
orða fyrri foringja Sjálf-
stæðisf lokksins, sem þeir
höfðu á hraðbergi vorið
1929, er Alþýðuf lokkurinn
barðist á Alþingi fyrir
setningu löggjafar um
verkamannabústaði.
Reynslan og sagan hafa
sannað, að Alþýðuflokk-
urinn hafði rétt fyrir sér,
Sjálfstæðisf lokkurinn
rangt. — Siðan gerðist
það á Alþingi vorið 1970,
að kommúnistar og
framsóknarmenn réðust
gegn Alþýðuf lokknum og
sökuðu hann um að vilja
leggja niður verka-
mannabústaði, er hann
barðist fyrir setningu
hinna nýju laga, sem
síðan hafa verið grund-
völlur umfangsmikilla
framkvæmda við smíði
verkamannabústaða um
land allt.
Þá er tímabært að rif ja
það upp, að í febrúar-
mánuði s.l. gerði verka-
lýðshreyf ingin tillögu um
að verkamannabústaða-
kerf ið yrði stórlega ef It. í
kjarasamningunum á
síðasta vori lofaði ríkis-
stjórnin að gangast fyrir
lagasetningu, sem
tryggði fjölgun íbúða í
verkamannabústöðum
um land allt. Fjöldinn átti
að nema þriðjungi allra
nýrra íbúða á landinu. Þá
átti að koma á fót nefnd,
er skyldi undirbúa laga-
setningu þessa efnis.
Það sýnir vel áhuga
ríkisstjórnarinnar, að enn
i dag hefur nefndin ekki
séð dagsins Ijós, þrátt
fyrir það, að miðstjórn
ASí hefur fyrir löngu
tilnefnt fulltrúa sína í
hana. Hefji nefndin ekki
störf nú þegar er Ijóst, að
löggjöfin verður ekki sett
á því þingi, sem kemur
saman í næsta mánuði.
Og kannski er það einmitt
ætlun ríkisstjórnarinnar
að svíkja þetta loforð. —
Annað mál er svo hvort
verkalýðshreyf ingin
lætur bjóða sér slíkt. Mál-
efnið er mikilvægara en
svo, að því verði leyft
að liggja í salti. —AG
OB YMSUM ATTUM
Sigurður Jónsson bæjarfull-
trúi í Vestmannaeyjum skrifar
grein fyrir nokkru sem birtist i
Dagblaðinu. Sigurður ræðir I
grein sinni um nauðsyn þess, að
kjósendur geti ráðið þvi hvaða
einstaklinga þeir velji til setu i
sveitarstjórnum. Eins og kunn-
ugt er hafa flokkarnir sjálfir,
eöa þröngar klíkur innan þeirra,
ráðið öllu um uppstillingu list-
anna, þannig að hinn óbreytti
kjósandi verður oft að sætta sig
við óæskilega fylgifiska ef hann
ætlar að styðja tiltekinn flokk.
Siguröur segir um þetta mál:
,,Að undanförnu hefur það
nokkuð verið rætt I fjölmiðlum
hvernig auka megi áhrif al-
mennra kjósenda á val þeirra
manna er veljast til þingsetu. 1
þvi sambandi hefur verið rætt
um prófkjör sem leið til úrbóta,
opið eða takmarkað viö skráða
flokksmenn. Vissulega er hér
stigið spor I rétta átt til að draga
úr völdum fámennra hópa er
telja sig eiga flokkana. Þá hefur
þvi verið haldiö á lofti að æski-
legt væri að kjósendur ættu kost
á að raða frambjóðendum á list-
um flokkanna eftir sínu höfði.
Ýmsar fleiri hugmyndir hafa
komið upp, sem miða að auknu
frelsi kjósenda við Alþingis-
kosningar.
Vissulega er ástæða til aö
fagna að loks skuli komin ein-
hver hreyfing á þessi mál og lik-
legt að flokkarnir láti undan
verði þrýstingurinn nógu mikill.
Tilefni þess að ég sting niöur
penna er ekki befnt að ræöa um
þessi mál, heldur hitt aö mér
finnst umræður þessar um of
hafa miðazt við að áhrif kjós-
enda verði aukin við val manna
á Alþingi.
Að minu mati er ekki siöur
mikilvægt að frelsi kjósenda
verði aukið að miklum mun við
val sveitarstjórnarmanna.
Tengsl sveitarstjórnarmanna
og kjósenda eru yfirleitt mun
meiri heldur en þingmenn hafa
við sina kjósendur. Þrátt fyrir
það hafa kjósendur mjög tak-
mörkuð áhrif á að ákveða hvaða
aðilar veljast til setu I sveitar-
stjórn.
Litum aðeins á hvernig þess-
um málum er nú háttað. Tökum
sem dæmi bæjarfélag þar sem 9
fulltrúar eiga sæti i bæjarstjórn.
Stjórnmálaflokkarnir raða 9
mönnum á lista og jafnmörgum
til vara. Stundum eru þessir
aðilar valdir i þröngum próf-
kjörum, en oftar velur flokks-
forystan þá sjálf og raðar þeim
á lista eftir sinu höfði. Þegar að
kjörborðinu kemur er þvi val
hinsalmenna kjósanda æði litið.
Aðeins er leyfilegt að kjósa
einn lista.
Otrúlegt er að kjósendur geti
fundið 9 aðila á einum og sama
listanum, sem þeir treysti bezt
til að stjórna málefnum sinnar
heimabyggðar. Og eins og
margoft hefur komið fram hafa
útstrikanir ekkert aö segja, þótt
menn vildu breyta til á lista
þeim sem kosinn er.
Hér þarf að breyta og auka
frelsið. Mun liklegra er að kjós-
endur geti fundið þá 9 aðila sem
þeir treysta bezt á fleirum en
einum lista. Það er þvi min
skoöun að nauðsynlegt sé að
framboð til sveitarstjórna verði
algjörlega einstaklingsbundin,
en hægt sé að geta um flokks-
aðild en þó ekki nauðsynlega.
Allir sem áhuga hefðu á þátt-
töku i stjórnun sveitarfélags
sins ættu að geta boðið sig fram,
ef þeir hefðu tiltekinn meðmæl-
endafjölda. Engu máli ætti að
skipta hvort flokksforystan
legði blessun sina yfir framboð-
ið eða ekki.
Frambjóðendum yröi siðan
raðað á einn lista. Hugsum okk-
ur að þannig kæmi t.d. 50 nöfn.
Kjósendur myndu úr þessum
hópi velja þá 9 sem þeir teldu
hæfasta til að sinna málefnum
sveitarfélagsins. Breytingar I
þessum dúr væru örugglega
spor til bóta. Það verður einnig
að teljast liklegra að með þessu
móti myndu hæfari menn velj-
ast til setu I sveitarstjórnum.
Það er lika svo að þeir sem
eitthvaö hafa kynnzt málefnum
sveitarfélaga geta ekki annað
en viðurkennt hve fáranlegt er
að kjósa fulltrúa þeirra eftir
flokkslistum.” —Bj
Fyrir-
spurn
— til Fræöslu-
ráðs Kópavogs
Nýlega var Einar
Bollason settur skólastjóri
við Þingholtsskóla í Kópa-
vogi í forföllum
Guðmundar Hansen skóla-
stjóra. Mér er sagt að
Guðmundur Hansen skóla-
stjóri hafi mælt með
setningu Braga Þorbergs-
sonar yfirkennara, enda
gera grunnskólalögin ráð
fyrir að yfirkennari taki
við af skólastjóra í fjar-
veru hans. Mér er sagt að
Bragi hafi staðið sig vel í
starfi.
Hvaða ástæða liggur að baki
ákvörðunar fræðsluráðs Kópa-
vogs aö hunza tilmæli skóla-
stjóra?
Hvaða verðleika hefur Einar
Bollason fram yfir Braga Þor-
bergsson?
Er ekki rétt aö Einar skorti
réttindi sem Bragi hefur?
Hvaða meðmæli frá
fyrrverandi atvinnurekendum
hafði Einar, sem orsökuðu þessa
ákvörðun?
Hilmar Jónsson, bókavörður,
Keflavik