Vísir - 11.02.1969, Blaðsíða 9

VTSTR . Prtöjudagur n. febrúar 1969.
Hveraig lízt yður á
þessa flutninga fólfcs
til Ástralíu?
Ámi Johnsen, blaðamaður: „Ég
tel, að við eigum næga mögu-
leika til þess aö lenda í ævin-
týrum hér á íslandi. Við þurf-
um ekkj að fara til suðlægra
staða t'ii þess. — Þeir, sem
viljann hafa, munu’ hafa næga
atvinnu á íslandi í framtíðinni."
Um niðurstöður og ályktanir Hafisráðstefnunnar
upplýsingar og þekking af skorn
um skammti."
„Hvað er um ráðstefnuna að
segja?"
„Hlutverk ráðstefnunnar var
fyrst og fremst aö vísa veginn
til frekari rannsókna á þessu
sviði, og ég held að óhætt sé
að segja, að ráðstefnan sjálf hafi
tekizt vel. Samtals 23 menn
fluttu 30 erindi, og miklu fleiri
tóku þátt í almennum umræð-
um Fundina sátu þetta 70 til
100 manns, og mikill áhugi virt-
ist ríkjandi."
„Erindin, sem flutt voru,
verða þau ekki gefin út í bókar-
formi?"
„Jú í ráði er, að Almenna
bókafélagið' gefi út öll erindin
fyrir almenning í einni bók, og
ennfremur er gert ráð fyrir því,
að nokkur erindanna birtist á
ensku í tímaritinu „Jökli" þá í
vísindalegri útgáfu."
Það var fyllilega tímabært að
halda ráðstefnu um hafísinn
eftir hin tvö miklu hafísár 1965
og 1968, enda kom margt þaö
fram, sem útvíkkar þekkingu
manna og skilning á þessu sviði.
Um helztu niðurstööur og á-
lyktanir ráðstefnunnar vísaði
Markús til greinargerðar frá
stjórnarnefnd ráðstefnunnar,
sem hér fer á eftir:
að er sameiginlegt öllum vís-
indalegum ráðstefnum, að
full samræming hinna ýmsu
staðreynda eða ályktana sem
fram hafa komið, eöa einhver
óvefengjanleg lokaályktun, næst
ekki á sjálfum ráðstefnunum.
Fyrst þegar frá líður og menn
geta krufið til mergjar einstök
erindi eöa lesið allt efnið í sam-
hengi, eða gefið sér tóm til að
vega og meta, verður árangurinn
augijósari. Og stundum er þaö
ekki fyrr en mörgum árum siðar
að emhver rekur augu i mikil-
vægt atriði sem fram kom á
ráðstefnunni en enginn gaumur
var gefinn á henni. Vonandi
eykst einnig gildi þessarar ráð-
stefnu við það, að efni hennar
sé skoðað í tómi.
Ýmsar niðurstööur eru þó nú
þegar ljósar og ályktanir rétt-(
lætanlegar. Vitað er margt um
uppruna íssins, sem siglir suður
Grænlandshaf, og hvernig mis-
munandi geröir hans eru til
komnar. Allir ræðumenn voru
sammála um, að færsla. íssins
suður Grænlandshaf og koma
hans að íslandi í hafísárum ætti
sér margar orsakir en þó fyrst
og fremst strauma og Adnda,
Auk þess gæti áhrifa nýmynd-
unar íss sökum frosta og kulda
í yfirborðssjó og loks eyðingar
íss, ekki sízt að því er snertir
möguleika hans á þvf að Jcomast
suður fyrir sjávarhitaskilin
sunnan við Austfirði, þar gæti
og sérstakra áhrifa strandsjáv-
ar. Loks er sú vitneskja, sem
varð tilefni þessarar ráðstefnu,
að allra síöustu árin hefur gætt
kólnunar í lofti og sjó noröan
fslands samfara tveimur mikl-
um hafísárum.
Vandasamt er að rekja sam-
verkan þessara mörgu þátta, þar
sem sumir þeirra, eins og vind-
amir, eru síbreytilegir. Af hin-
um mörgu þáttum í hafískomu,
sem hér eru nefndir, er vindur-
inn hvað áhrifamestur.
Að sjá breytingar vinda fyrir
með meira en fárra daga fyrir-
vara telja veðurfræöingar ekki
kleift þegar um hinar dagiegu
veðurspár er að ræða. Hins veg-
ar má álíta, að í spám til lengri
tíma, sem að sjálfsögöu yrðu
ónákvæmari kunni aö geta veriö
vísbending um íshættur. Jafn-
framt eru möguleikar á því að
fylgjast með hinum samfellda
hafís á Grænlandshafi á veður-
tunglamyndum, sem hér er tekið
við. Því er lagt til, aö auk
áframhaldandi ísflugs verði
fylgzt stöðugt með isnum á þenn
an hátt.
í framhaldi af þessu telur ráð
stefnan rétt að beina þeim til-
mælum til rtkisstjórnarinnar, að
hún feli Veðurstofu Jslands að
gera nánari grein fyrir mögu-
Ieikum á hafísspám.
Með slíka greinargerð í huga
telur ráöstefnan ekki tímabært
að álykta neitt um það hvemig
eða hve þétt ætti að birta niður-
stöður af könnun íssins, en telur
eölilegt að við slíkar hafísspár,
sem til greina virðast koma, leiti
Veðurstofan samvinnu við Haf-
rannsóknastofnunina og Raun-
vísindastofnun Háskólans.
Ljóst er að til eru mikil gögn
um veðráttu og hafískomur á
fyrri hluta þessarar aldar, sem
ekki hefur enn reynzt kleift að
vinna úr. Ráðstefnan mælir ein-
dregið með því að slík úrvinnsla
fari fram og kannað sé spágildi
gagnanna. Þá mælir hún meö
frekari og fyllri hafrannsóknum
en nú er veitt fé til, einkuyi
grundvallarrannsóknum. Ráð-
stefnan leggur áherzlu á mikil-
vægi ísflugs og að mælingar úr
lofu verði auknar eftir því sem
unnt er.
J hinum sögulega hluta ráð-
stefnunnar kom það skýrt
fram, að möiguleikar eru nú
orðnir allt aðrir og meiri til aö
rita áreiöanlega veðurfarssögu
íslands, en þegar Þorvaldur
Thoroddsen samdi sín merku rit
um þetta efni. Lagt var til að
sagnfræöingar, veðurfræðingar,
haffræöingar og landfræðingar
tækju höndum samap um það
að vinna að útgáfu nýrrar veður
farssögu, og er þess vænzt aö
sagnfræðingar eigi frumkvæði
að slíkri samvinnu. Brýnasta
verkefnið frá sjónarhóli raun-
vísinda virðist vera veðurfars-
sagan frá byrjun 19. aldar.
Jöklar gefa mikilvægar upp-
lýsingar um veðurfarssögu lands
ins. Á því sviði hafa komið fram
nýjar aðferðir sem enn auka á
heimildagildi jökla. Jöklarann-
söknafélag íslands sem annast
jöklarannsóknir. að sumu leyti í
samvinnu við sérfræðinga frá
öörum stofnunum, hefur þá sér-
stöðu að rannsóknarstvrkur nýt-
ist margfaldlega vegna sjálfboða
vinnu hinna mörgu áhugamanna
í félaginu.
T? áðstefnan beindist að nútíma
og fortið. Hún lagði ekki
fram neina spá um framvinduna
í ískomu, veðráttu eða haf-
straumum á komandií árum. En
gerð var grein fyrir kenningum
varðandi skýringar á veöurfars-
breytingum og þess getið að ein-
stakir erlendir fræðimenn spái
fremur kólnandi veðráttu hér.
Á lokafundi ráðstefnunnar
beindist athyglin meira að at-
vinnuvegum. Skýrt var rækilega
frá vísindalegum rannsóknum
og reynslu varðandi ísingar-
hættu á skipum og bent á þau
ráð sem helzt eru tiltæk til varn-
ar. Ráðstefnan taldi nauösyn-
legt að skipaskoðunarstjóri
kynnti þetta efni einnig á víð-
arj vettvangi. Ennfremur hvetur
hún sjófarendur til að bregðast
vel við málaleitun um útfyllingu
eyðublaða um ísingu á skipum.
Skýrð var tilkoma mikilla
flóða í ám og bent á að þau
geta komið á hvaða tíma árs
sem er. Ennfremur var bent á
samband flóðahættu og veðr-
áttu.
Skýrt var frá áhrifum sjávar-
hita á vaxtarhraöa þorsks og
þýðingu þess fyrir veiöina. Rætt
var uih áhrif langærra hitabreyt-
inga á hrygningarsvæðin og til-
flutning þeirra og á flutning
þorska milli Islands og Græn-
lands.
Skýrt var frá breytingum á
síldargöngum hin síðari ár og
hvern þátt hitabreytingar í sjón
um hefðu átt I þeim og vexti síld
arinnar.
Fjallað var um áhrif veðráttu
á gróður og landbúnað. Áhrifin
virðast vera mjög fjölþætt og er
lögð áherzla á frekari rannsókn-
ir á því sviði.
Að lokum þetta: Öllum er ljóst
að auknar rannsöknir og aukin
þjónusta hefur kostnað í för
með sér, en ráðstefnan telur
vandséð hvernig unnt sé að
verja opinberu fé í sambandi viö ■
hafíshættu skynsamlegar en
með því að efla rannsóknir og
þjónustu sem þær geta leitt til.
X-
Hafísráðstefnunni er nú
lokið, og stjórnaraefnd
hennar hefur sent frá sér
helztu ályktanir og nið-
urstöður, þar sem kenn-
ir margra grasa, eins og
sjá má hér á eftir.
Að lokinni ráðstefnu
ræddi blaðamaður Vísis
stuttlega við Markús Á.
Einarsson veðurfræðing,
sem var framkvæmda-
stjóri Hafísráðstefnunn-
ar:
„Er búizt við miklum hafís
nú í ár, Markús?"
„Um það treysti ég mér ekki
að spá neinu að svo stöddu,
enda var það mál manna á Haf-
ísráðstefnunni, að enn væri of
snemmt að byrja hafísspár —
til þess er grundvöllurinn naum-
ast nógu traustur, og ýmsar
Hjörtur Bjamason, skrifstofu-
Unndór Jónsson, stjómarráðs-
fulltrúi: „Mér finnst þetta vera
feikileg dirfska, aö hverfa yfir
á hinn hluta hnattarins til gjör
ólíks fólks. Sjálfur mundi ég
hugsa mig tvisvar um“.
Vilhelm Ingimundarson, kaup-
maður: „Fólkinu er þetta frjálst
enda á svo að vera. Ég reikna þó
með því, að það komi allt til
baka aftur (ef því tekst að
vinna fyrir farinu). Þannig hefur
farið fyrir öllum, sem ég hef vit
aö til þess aö hafi farið þangað
á síðustu árum. — Heima er
bezt!“
Jóhanna Thors, húsmóðir: „Mér
Ifzt engan veginn á það. Mér
finnst að fólk verði aö reyna aö
berjast til brautar."
Hafísspár ekki enn tímabærar