Vísir - 23.08.1969, Blaðsíða 8

8
V í S IR . Laugardagur 23. ágúst 1969.
VÍSIR
■ _\_I
Útgerandi ReyKjaprept h.t
FramKvæmdastjón Sveinn R. Eyjólísson
Ritstjóri: Jónas Kristjánsson
Aðstoðarritstjóri: Axel Thorsteinson
Fréttastjón; Jón Birgii Pétursson
Ritstjórnarfulltrúi: Valdimai H Jóhannesson
Auglýsingai: Aðalstræti 8 Simai 15610 11660 og 15099
Afgreiðsla Aðaistræti 8. iStmi 11660
Ritstjórn: Laugavegi 178. Simi 11660 (5 línur)
Aslrriftargjald Kr 145.00 * mánuði innanlands
f lausasttlu kr 10 00 eintakið
“renrsmiðja Visis — Edda h.f
Haldlítil úrræði
i gær var vikið nokkuð hér í forustugreininni að þeim
„úrræðum“ Framsóknarmanna, sem talin voru upp
í Tímanum s.l. miðvikudag, en rúmjð leyfði ekki að
fjallað væri um þau öll. Ótalin var sú tillaga, „að rík-
ið hefði forgöngu um ýmsar framkvæmdir þar sem
einkaframtakið héldi að sér höndum, t. d. hefði ríkið
forustu um smíði skipa innanlands og tryggði skipa-
smíðastöðvunum þannig næg verkefni.“
Það verður alltaf nokkurt álitamál, hvað ríkið á
að ganga langt í slíkum efnum, meðan ekki er tekinn
upp ríkisrekstur í öllum megin framleiðslu- og at-
vinnugreinum þjóðfélagsins. Hingað til hefur Fram-
sóknarflokkurinn ekki virzt því fylgjandi, né heldur
Sjálfstæðisflokkurinn. Þróunin hefur samt orðið sú,
að með alls konar framlögum, styrkjum og lánum til
svokallaðs einkareksturs er komið hér á það afleita
afbrigði af ríkisrekstri, að töpin lenda á ríkinu, en
hagnaðurinn hjá einstaklingum, ef um hann er að
ræða. Framlög einstaklinga sjálfra t. d. til skipa-
kaupa, eru í flestum tilvikum svo lítill hluti kaup-
verðsins og rekstrarféð að mestu fengið að láni, að
segja má að megin áhættan sé hjá ríkinu, bönkum og
öðrum lánastofnunum.
Þar af leiðandi kann svo að virðast, að ekki mun-
aði miklu fyrir ríkið, þótt það stigi skrefið til fulls,
léti smíða skipin og lánaði allt kaupverðið ásamt
rekstrarfé. En á erfiðum tímum, eins og nú, hljóta
því að vera takmörk sett, hvað ríkið getur gert í þess-
um efnum; og það væri óneitanlega umdeilanleg ráð-
stöfun hjá ríkinu, að láta smíða fjölda skipa, sem eng-
in vissa væri fyrir að nokkur maður vildi kaupa og
reka, jafnvel þótt framangreind kjör yæru í boði.
Stjórnarandstæðingar sleppa oftast að geta þess,
þegar þeir eru að bera fram kröfur sínar á hendur
ríkinu og stjórninni um alls konar framlög og fram-
kvæmdir, hvar hún eigi að taka allt féð, sem til þeirra
þarf. Þeir virðast ekki vilja skilja, að það skipti
nokkru máli, þótt þjóðartekjurnar minnki um allt að
helming á tveimur árum. Það á að vera hægt að halda
öllu í sama horfi og þegar bezt gekk, eftir sem áður!
í fyrrnefndri forustugrein Tímans var klikkt út með
því, að ef farið hefði verið að ráðum Framsóknar-
manna, „væri nú frekar of mikil en of lítil atvinna í
landinu. Hér gæti verið þörf fyrir erlent vinnuafl á
vissum árstíma“. Dettur nokkrum lifandi manni í hug
að málið sé svona einfalt? Nei, og ekki einu sinni rit-
stjóra Tímans sjálfum. Hann veit mæta vel, að þessi
„úrræði“ Lramsóknar hefðu engu breytt. Það væri
lítill vandi að stjórna landinu, ef ekki þyrfti annað
og meira til en þessar vangaveltur Tímaritstjórans.
Það er ósköp hætt við að þessi „úrræði“ hefðu reynzt
Framsóknarmönnum sjálfum haldlítil, ef þeir væru
við völd, en þeir hafa heldur aldrei þótt sérstaklega
fundvísir á góð úrræði og ótrúlegt .að þeir séu allt í
einu orðnir það nú.
Á Venceslas-torgi 21. ágúst 1969.
Það hefur komið i ljós æ of-
an i æ í sösunnf, að frelsisþrá-
in er svo rík í brjóstum menn-
ingarþjóða, að ógerlegt er að
uppræta hana, þrátt fyrir of-
beldi, kúganir og auðmýkingu.
Tékkar eru ein þeirra þjóða,
sem eiga sér menningararfleifð
sem er henni styrkur, er inn-
limun gæti vofað yfir og horf-
urnar þær, eins og sakir standa,
að Tékkar séu þjóð án framtfð-
ar. í hópi þeirra sjálfra heyr-
ast raddir í þá átt. Flóttafólk-
ið segir það berum orðum. Það
gerir sér ekki lengur neina von
um framtíðina það var á þessa
leið, sem ung stúlka í hópi flótta
fólks talaði, eins og margirmunu
minnast úr sjónvarpinu nýlega.
En frelsisþráin deyr ekki út.
í>að sýnir reyndin, sagan
hefur sýnt það æ ofan i æ, í
brjóstum útlaganna, heima fyrir
Hún gengur í arf, jafnvel frá
kynslóð til kynslóð'ar, ef til vill
svefn- eða dvalabundin í brjóst
um margra, ólgandi í hugum
annarra, og fyrr eöa síðar get
ur sá tími komið, að hún vaxi
svo og eflist, að kúgunaröflin
fái ekki rönd við reist. Kúgun-
armáttur hins sterka í hernað-
arbandalagi á okkar tímum get
ur hrunið til grunna eins og
keisaravalds fyrri tíma. Hvers
vegna? Vegna þess, að kúgar-
arnir geta ekki „eitrað, höggvið
hengt né brennt“ frelsishug-
sjónirnar. Jafnvel þar sem allt er
í stálgreipum bregður þjarma
á loft i svip á stundum, upp
frá fangelsum og vinnubúðum,
þar sem frelsisunnandi mennta
menn taka út hegningu sína fyr-
ir að mótmæla ofbeldinu.
Þegar þessi orð eru skrifuð,
á innrásardeginum, 21. ágúst,
er enn á huldu hvað gerast
kann í þessari viku. örlagaríkir
atburðir kunna að gerast. Auk-
in kúgun kann að vera framund
an, ef til vill um langan aldur,
en engin nótt er svo löng, að
ekki birti af degi um síðir.
A.Th.
Bretar hafa raunverulega
tekið við i Ulster
í brezka útvarpinu komu þeir
fram forsætisráðherrarnir Wils
on og Chichestpr-Clark, að Iokn
um sex stunda fundinum i nr.
10 við Downing-stræti fyrr í
vikunni, og svöruðu fyrirspurn
um um samkomulagið, sem náö-
ist, en um þaö er lesendum
En fyrirlesarinn kvað þaö aug
Ijóst að það sem hefði gerzt
væri það, að brezka stjórnin .
hefði raunverulegá tekið við í
Noröur-írlandi, og bæri ábyrgð-
ina, þar til málum væri komið
í gott horf, en hversu lengi
það yrði, væri ekki hægt um
að segja, að sjálfsögöu, en á-
reiðanlega eins lengi og þyrfti
og þar til er því marki væri
náö, að öllum borgurum væru
tryggð jöfn mannréttindi.
Brezka stjórnin hefur nú sent
tvo embættismenn til Stormont
sem fulltrúa sína, yfirmaður
brezka liösins ber alla ábyrgð
á öryggi — boöað er, að Chich-
ester-Clark komi aftur til Lond-
on til frekari viðræðna.
blaösins kunnugt af fréttunum
undangengna daga.
I fréttaauka í London var
rætt um svör forsætisráðherr-
anna — og fyrirlesarinn vék að
þvi aö Chichester-CIark hefði
svarað á þá lund, að hann hafi
greinilega ekki verið alveg á
sömu bylgjulengd og Wilson. en
báðir hafi vitanlega rætt málin
af diplomatiskri varfærni. en þó
einarðlega.
Chiches er-Clark í London