Alþýðublaðið - 05.09.1963, Blaðsíða 8

GÍSLI HALLDÓRSSON, verkfræðingur flutti fjrir skömmuþá væri e.t.v. rétt að minnast á
erindi um „Daginn og Veginn' ‘í ríkisútvarpið. Nokkrar umræð
ur hafa spunnizt um erindiö og hefur það vakið all mikia at-
hygli. Ýmsir hafa farið þess á leit við blaðið að birta erindið
í heild og hefur Gísli Halldórsson góðfúslega orðið við þeim
tilmælum. Erindið birtist hér óbreytt og óstytt.
Ég hef alltaf gaman af að tala
við góðan kunningja um daginn
og veginn og ávallt virðist nóg um
að rabba. Og þó að það sé öllu
erfiðara að heyra hvorki né sjá,
þann sem við er talað, þá féllst
ég þó á að koma hér í útvarpið
þegar vinur minn Andrés Björns-
son hringdi í mig fyrir fáum dög-
um. Ég hugsaði sem svo, að vafa-
laust myndi mér detta í hug eitt-
hvað, sem vert væri eða skemmti-
lega, um að ræða.
E.t.v. er auðveldast að byrja á
veðrinu. Það hefur verið ákaf-
lega fagurt undanfarna daga, hér
fyrir sunnan. Ég var farinn að
halda að haustið væri komið og
sumarið búið.
Þegar haft er í huga hve vetur-
inn var mildur, meðan firnakuld-
ar gengu í Bretlandi og á megin-
landi Evrópu, þá er það undar-
legt ,að með vorinu skuli hér á
landi koma frost og langvarandi
kuldar, sem endast fram á haust.
Þó þótti mér gott að koma heim
úr molluhita erlendis í tært og
svalt loftið hérna heima, og virða
fyrir mér hina ótrúlegu og skæru
liti fjallanna, sem blasa við af
Valhúsahæðinni og dimmblátt haf
ið.
Ég hef nú átt heima á Seltjarn-
arnesinu I nokkur ár þar sem einna
hæst ber. Og það má til sanns veg-
ar færa að skjólgott er þar ekki
og erfitt að græða þar íré. Á
vetrum syngur oft í húsþakinu og
hvín og hryktir í gluggum_ eins
og í reiða á skipi. Er þá oft kald-
ranalegt að þreyta gönguna eftir
Skólabrautinni í fangið á ískaldri
strokunni er stendur ofan af
Skarðsheiði.
En þegar lygnir gleymist þetta
allt, og þá er fegurra að sjá af
Nesinu, en víðast hvar annars stað
ar, þar sem ég hef komið ,og hef
ég þó farið víða.
En fyrst ég er nú farinn að ræða
um sjóinn og landið og loftslagið,
mannfólkið, sem lifir á sjónum á
landinu og í loftinu, sem sé ís-
lenzku þjóðina.
Vil ég þá byrja á því, að lýsa
yfir ^aðdáun minni á íslenzku
kvenþjóðinni. Hvergi sé ég eins
fagrar og girnilegar konur og hér
á landi.
Þær eru háar og spengilegar og
tígulegar í framkomu. Svipurinn
hreinn og kvenlegur. Augun skær
og munnurinn kyssilegur. Hárið
sett upp eins og sáta eða strýta,
sem hlýtur að kosta mikla fyrir-
höfn, en sem sýnir að þeim er
ekki sama, hvernig þær líta út.
Og þær eru vel snyrtar og búnar
skartklæðum eins og greifaynjur
og kvikmyndadísir. Ég get engan
veginn vorkennt ungum karl-
mönnum á íslandi í dag. Satt að
segja er ekki laust við að ég öf-
undi þá.
Að það eru fleiri en ég sem líta
svona á íslenzku konurnar, sézt
berlega og í orðsins fyllstu merk-
ingu, á því, að íslenzk kona hefur
nú fyrir skemmstu verið kjörin
fegursta kona heims, eins og
kunnugt er. En áður hafa íslenzk
ar konur skipað, ef ég man rétt,
annað, þriðja og fimmta sæti. Þá
hafa íslenzkar konur reynzt hlut-
gengar á heimsmælikvarða í því
að sýna og selja fögur klæði, eins
og t.d. María, sem oft sézt á for-
síðurn helztu tízkublaða og virðist
með afburðum glæsileg kona. En
þær hafa einnig getið sér gott
orð á listrænum sviðum.
Ég má nú víst ekki hrósa ís-
lenzku konunum meira án þess að
eiga á hættu að fá bágt. hjá kon-
isy ■ i
i;:!: Sýningarbátur Gísla á fyrstu heimsfiskiðnaðarsýningrnni í Earls Count £ Bretlandi í maí s. I.
Gísli Halldórsson, verkfræðingur
unni minni sem-eins og geta má
nærri var heiðursnemandi í högg-
myndalist við einn þekktasta
kvennaskóla í Bandaríkjunum og
síðar fyrsta fegurðardrottning
landsins.
En nóg um konurnar að sinni.
Hvernig eru þá ungu mennirn-
ir?
Um þá má segja fyrst og fremst,
að þeir eru meiri heimsborgarar
en kynslóðin var fyrir 20 árum.
Þeir eru líka, held ég, yfirleitt
hærri vexti og miklu betur búnir
og frjálsmannlegri i framkomu, en
menn voru á íslandi áður fyrr,
kynslóðinni á undan.
Margir þessara ungu manna
hafa náð frábærum árangri í íþrótt
um, bæði hér heima og erlendis,
en aðrir á sviði lista og vísinda,
í skák o.s.frv. Um það er ekki að
efast, að mannsefnin eru mörg
og góð. Efniviðurinn er frábær.
Þetta er forsjóninni fyrir að
þakka, sem með eldi, ís og hallær-
um hreinsaði úr þjóðinni það sem
var líkamlega veikbyggðast, þann-
ig, að það sem lifði var úrval,
hert af baráttu og erfiðleikum.
Þessu má ekki gleyma, þegar
vísir landsfeður og stjórnmála-
menn marka þær skíðabrautir lífs
ins, sem æskunni er ætlað að klífa
og renna sér um, á komandi tím-
um. Hið íslenzka þjóðfélagsskipu-
!ag.
Því ætti heldur ekki að gleyma,
að jafnlítil þjóð og hin íslenzka
má sízt við því, að hver höndin sé
uppi á móti annarri, né að öfund
og illgirni fái þrifizt.
En mér er síður en svo grun-
laust um að í þessum efnum þurfi
mikilla umbóta við. Hér á landi
þarf að dafna heilbrigðari hugsun
arháttur og meiri almenn og al-
hlifða velivild milli einstaklinga
þjóðfélagsins.
Jafnframt virðist mér brýn þörf
á skilningsauka á því, hve vísind-
um og tækni fleygir nú fram um
allan heim.
Þjóð, sem ekki fylgist með í
þeirri framþróun en trúir því
að hún sé á svo háu stigi, að fram
farirnar megi kaupa að, eftir
hendinni, þegar aðrar þjóðir hafa
riðið á vaðið og hagnýtt þær,. er
í hættu stödd.
Við skulum ekki gleyma því,
að það eru aðeins nokkur ár síð
an að ýmsir töldu allan íslenzkan
iðnað óþarfan og allt að því ó-
þolandi og óferjandi. En hvernig
værum við staddir í dag, ef hér
væru ekki véla- og trésmíðaverk-
stæði, rafmagnsverkstæði, drátt-
arbrautir og skipasmíðastöðvar,
fiskimjölsverksmiðjur, umbúða-
verksmiðjur, niðursuðuverksmiðj-
ur, efnaverksmiðjur o.fl. o.fl. iðn-
fyrirtæki, sem of langt yrði upp
að telja og sérfræðinga til að
reka þau.
Sannleikurinn er sá, að þar sem
iðnaður og iðja dafnar ekki, þar
dafnar engin fullveðja menning.
Af þessum ástæðum er okkur
nauðsynlegt að eiga sem mest af
kunnáttumönnum á ýmsum tækni-
legum og vísindalegum sviðiun.
Skilningur á þessu hefur verið
vaxandi undanfarin ár. Á sviði
hafrannsókna og fiskileitar héfur
það sannast hversu mikil verðmæti
má finna og færa á land, þegar
hæfur vísindamaður fæst við leit-
ina.
Ef þessum manni hefði ékki
verið fengið leitarskip og hann
orðið að sitja í landi, hversu mikla
síld skyldi hann þá hafa fundið?
Þarna græddi þjóðin milljóna-
tugi á því að beitt var framtaki og
h?efurh vísindamanni.
Á íslandi starfa nú fjöldi sér-
fræðinga og má t.d. nefna: stærð-
fræðinga, eðlisfræðinga, efna-
fræðinga, náttúrufræðinga. þar á
meðal grasafræðinga, dýrafræð-
inga og jarðfræðinga, veðurfræð-
inga, fiskifræðinga og haffræð-
| inga. Á eftir þessum fræðingum,
| sem venjulega teljast til vísinda-
manna koma svo þeir sem venju-
lega eru ekkj nefndir vísinda-
menn, enda þótt lærdómur og
kunnátta þeirra sé oft ekki síð-
ur vísindaleg en hinna. En það
eru læknar með ýmis konar sér-
fræðilega menntun. Verkfræð-
ingar í t.d. vélfræði, byggingar-
fræði, rafmagnsfræði, skipabygg-
ingum, efnafræði, vatnsvirkjun o.
fl.
Allir þessir menn eiga sam-
merkt í því. að þeir hafa orðið
að eyða löngum og dýrmætum
hluta ævi sinnar við skólanám.
Þeir hafa orðið að erfiða með
heila og hug, meir en þeir eiga
gott með að ímynda sér er stundum
eru kallaðar hinar vinnandi stétt-
ijr. F'lestir. þessara sérfræðitoga
hafa orðið að þreyta eins konar
andlega aflraun, þar sem á undan
er gengið að afloknu námi, 6 ára
menntaskólanámi og 5-7 ára há-
skólanám. Þar við hefur svo e.t.v
bætzt tveggja eða þriggja ára sér-
g 5. sept. 1963 — ALÞÝÐUBLAÐIÐ