Vísir - 17.09.1973, Blaðsíða 7

Vísir - 17.09.1973, Blaðsíða 7
Vlsir. Mánudagur 17. september 1973 Ólafur Jónsson skrifar um leiklist Nóttin óti fyrír Leikfélag Reykjavikur: ÓTRVGG ER ÖGURSTUNDIN Sjónleikur I þrem þáttum eftir Edward Albee Leikstjóri: Helgi Skúlason Þýöandi: Thor Vilhjálmsson Leikmynd: Ivar Török Þaö eru forn og sígild spursmál sem Edward Al- bee setur á svið í sjónléik sínum um hina ótryggu ögurstund, tvísýna jafn- vægi mannlegs samneytis og samskipta: Hver er ná- ungi manns? Þegar voðinn dynur yfir, neyðin er stærst — hvert á þá að leita halds og trausts, ef ekki til sinna beztu vina? Á ég að gæta bróður míns? I leiknum er Tobias einn um það að hugsa þetta dæmi til enda, leggja spurningarnar niður fyrir sér og leitast viö að svara þeim. Allir aðrir eru inniluktir i sinni eigin skel og sjá ekki út yfir eigin vandamál: kona hans, Agnes, sem nægir aö hlutirnir, heimilið og fjöiskyldan liti út eins og þau eiga að vera, drykkjusjúk mág- vinum hans orðið ljóst að þau hafa ætlazt til of mikils af Agnesi og Tobiasi, sjálf mundu þau aldrei verða við slikri kröfu sem þau gera til þeirra. Þau fara burt jafn hljóðlátlega og þau komu inn i fyrsta þætti — heim til einmana- ieikans og angistarinnar. Þau hafa fundið jörðina skriðna undir fótum sér, rofinn múr öryggis og farsældar og ekkert nema tóm- leikinn úti fyrir, hið tvisýna jafn- vægi á enda. Samt er allt óbreytt hið ytra, mennirnir hittast i klúbbnum og leika golf, konurnar ætla að skreppa saman i bæinn á næstunni, allt eins og áður. Það er sem sagt hið siðferðis- lega dæmi leiksins, uppger Tóbiasar við sjálfan sig i fast- mótaðri og skörulegri túlkun Jóns Sigurbjörnssonar sem skýrast verður i sviðsetningu Helga Skúlasonar. En leikurinn er að sönnu miklu margslungnara verk en þetta efniságrip gefur til kynna. Hann er á meðal annars útfarinn gamanleikur — en undarlega varð litið úr fleygri fyndni, samræðulist Albees, svo þjálli og náttúrlegri við undirtón beiskju og vonsvika, i meðförum Leikfélagsins. Og leikurinn held- ur áfram fjölskyldu- og hjú- skaparlýsingu fyrri leikja i formi raunsæislegs stofuleiks: Agnes og Tobias hafa lifað átökin af, komið á jafnvægi sin á milli og út á við. Það er efni leiksins að lýsa hversu ótryggt og tvisýnt þetta jafnvægi er, farsæld þeirra reist á hálum is. Harry og Edna, persónu- gervingar angistarinnar i leikn- um, eru i rauninni eftirmynd Tobiasar og Agnesar sjálfra, þau eru hvort sem annað. Harmsefni leiksins kemur kannski skýrast fram i orðum Ednu undir leiks- lokin, aö maður nái aldrei til ann- arra, hitti engan fyrir nema sjálf an sig — hörundið þurrt viðkomu og ekki hlýtt, segir hún. Skelin og kvikan Likast til er hlutverk Agnesar margslungnast i leiknum og mest undir þvi komið að nýtist fjöl- breyttir úrkostir þess. ívið gamansamlegar, ivið dapurlegar bollaleggingar hennar um hvort hugsast geti að hún sé að missa vitið, slá þegar i upphafi léiks þann tón öryggisleysis og kviöa sem mótar allan hugblæ og til- finningalýsingu hans, það er hún sem fylkir fjölskyldunni að nýju af aflokinni innrás næturlifs, angistar og ótta að leikslokum. Hún er sá ás sem allt fjölskyldu- lifið i leiknum veltur um. En þvi fer fjarri að hún sé einvörðungu valdasjúk gribba, en sá skilning- ur var alfarið lagður i hlutverkið i sýningu Leikfélagsins, einhvers konar liðþjálfi i kvenmannsmynd eins og dóttir hennar kallar Agnesi einhvern tima. Einnig hún hefur orðið að slá af kröfum sin- um til lifsins, kaupa sina jafn- vægu farsæld dýru verði: það verður gleggst i þriðja þætti af samræöu þeirra Tobiasar um barnið sem þau aldrei eignuðust. En hin fábrotna, fjarska einhæfa kvenlýsing Sigriðar Hagalin geröu þessum og öðrum úrkost- um Agnesar fjarska takmörkuð skil, hér kom aldrei fram nema hin harða skel um kviku konunn- ar. Ótrygg er ögurstundin er svo haglega saminn leikur, „sagan” i leiknum gerð meö svo útförnum hætti aö hlýtur að halda eftirtekt, viðhalda eftirvæntingu áhorfanda leikinn á enda. En gildi sýningar veltur á þvi að takist að fylla þetta ytra form rauntrúu lifi mannlegra tilfinninga, leiða i raun og sann fyrir sjónir innrás hins afkára, ótta og skelfingar inn i raunsæislegt hversdagslif leiks- ins. Það tókst ekki i Iðnó: þaö verður að segjast eins og er. Þaö er ekki þar með sagt að lýsingin sé neitt ýkja siæm — hún er bara ekki nógu góð. Er það nokkuö betra? Af hverju ekki Þá hlýtur aö verða um- hugsunarefni hvernig á þvi standi að ekki tekst betur til — að glettin A ég aö gæta bróður mlns? Sigrlður Hagalin: Agnes, Jón Sigurbjörns- son: Tobias kona, Claire, og dóttir hans Júlia, móðursjúkur táningur á fertugs- aldri, heimkomin eftir sitt fjórða misheppnaða hjónaband. Mitt húS/ þitt hús Tobias hugsar málið, og svar hans er: já, ég á að gæta bróður mins, mitt hús er hans hús, ef hann vill og þarf þess meö. Bróðurkærleikurinn ristir aö sönnu ekki djúpt, fjörutiu ára vin- átta hefur ekki látið mikið eftir sig — en af henni stafar samt rétt- ur og skylda sem Tobias er reiðu- búinn aö verða við. Gerið þaö, verið kyrr, segir hann við Harry og Ednu. Eintal hans i þriðja þætti þar sem hann gerir dæmiö upp og svarar fyrir sig varð há- mark leiksins, hlutverk Tóbiasar i meðförum Jóns Sigurbjörnsson- ar langbezt unnið verk i býsna misvigri og ófullnægjandi sýn- ingu Leikfélags Reykjavikur. En þegar hér er komið er þeim Þegar neyðin er stærst — Steindór Hjörleifsson: Harry, Margrét Ólafs- dóttir: Edna A ótryggum Is — Helga Bachmann: Claire, Þórunn M. Magnúsdóttir Júlia og greindarleg lýsing Helgu Bachmann á Claire, sem bezt nýtist skopið i leiknum, hnyttin og markvis túlkun Þórunnar Magneu á Júliu, svo að dæmi séu nefnd, fá ekki meiru áorkað, af hverju sýningin staðnæmist við sinn ófullnægjandi meðallags- leik. Þvi er ég engan veginn reiöubúinn að svara. En einhvern veginn virðist manni að Leikfélag Reykjavikur hafi nóga krafta til að gera verkefni eins og þessum leik miklu markverðari skil. 1 þetta sinn lágu þeir i læöingi venjubundinnar hiutverka- skipunar, leikskilnings i vana- skorðum. Meir að segja leikmynd Ivars Töröks með sinum reisu- lega bar, ókennilega renissans- málverki yfir arninum, hvaðan sem þvi hefur snjóað inn i þessa stofu, virtist á einhverjum mis- skilningi byggð. Þessi leikur ger- ist i björtum vistlegum húsa- kynnum, ekki inniluktur i dökkan við og rykugar bækur — við þann bakgrunn gerist innrás hins ókunna, afkáralega og ógnvæn- lega i fallvalta veröld hans. Lítið á okkar f jölbreytta og fallega gjafaúrval -O vörur fyrlr alla • verð fyrir alla Skólavöröustig >16 simi 13111

x

Vísir

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Vísir
https://timarit.is/publication/54

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.