Vísir - 05.01.1974, Blaðsíða 4

4
Visir. Laugardagur 5. janúar 1974
KIRKJU-
SÍÐAN
FÆR
FAGRA
GJÖF
Eftir jólin barst Kirkjusiðu
VIsis gjöf frá hjónunum Ingi-
björgu og Jens Guðjónssyni
gullsmið á Laugavegi 60. Gjöf
þessi var þakklætisvottur fyr-
ir jólahugvekju Visis, sem bar
yfirskriftina: Hin fegursta
rós. Hún birtist laugardaginn
22. desember.
Gjöfin var silfurskeið —
jólaskeiðin 1973 — og er hinn
fegursti gripur eins og myndin
sýnir. A skaftinu er rós með
stjörnum i kring og áletrun-
inni: Jól 1973. En á blaðinu er
upphaf sálmsins, sem lagt var
út af I jólahugvekjunni: Hin
fegursta rósin er fundin.
Kirkjusiöan þakkar þessa
fögru gjöf og sendir gefendum
hugheilar nýárskveðjur.
Mynd frá Hólum i Hjaltadal
20. júni 1965, er sira Ágúst var
vigöur prestur. T.h. er vigslu-
biskup, sira Sigurður Stefáns-
son, sem vigði hann, en aö
baki hans eru i kirkjudyrum
þrir vigsluvottanna: Sira
Björn Björnsson prófastur á
Ilólum, sira Þorsteinn B.
Gislason prófastur I Steinnesi
og sira Ragnar Fjaiar Lárus-
son á Siglufirði. Þetta var
þriðja prestsvigslan I Hóla-
dómkirkju á þessari öld. 1915
vigði sira Geir vigslubiskup
Sæmundsson sira Hermann
Hjartarson til Skútustaða og
1933 sira Iiálfdan Guðjónsson
vigslubiskup sira Guömund
Benediktsson til Barðs I
Fljótum.
Eftir að hinn siðasti Iióla-
biskup lézt 1798 vigði sira
Þorkell Ólafsson stiftpróf-
astur á Hóluin 10 presta. Hinn
siðasti þeirra var sira Páll
Hjálmarsson rektor, sem 62
ára vigðist til Staðar á
Reykjanesi. Enginn prestur
var siðan vigöur I Hóladóm-
kirkju I hundraö ár.
►
KJAM O
Umsjón: Gisli Brynjólfsson:
Sr. Ágúst Sigurðsson:
HUGSAÐ VIÐ VEGINN
Svo mælti Drottinn:
Nemið staðar við vegina
og litizt um
og spyrjið um gömlu göturnar,
hver sé hamingjuleiðin,
og farið hana,
svo að þér finnið sálum yðar hvild.
Það er miklu oftast, er tima-
mót verða I llfi voru, þegar vér
erum komin þar, sem leiðir
skiljast eöa breyta verður um
stefnu, aö vér sjáum aftur til
þess, sem var, jafnvel enn
frekar en vér horfum fram, þótt
vér vitum, að þar bíði vor örlög
og atburðir, sem færa oss
gæfuna ef vel verða, en svipta
oss svo mörgu og mikilsveröu,
ef illa fer. Von vor er öll I þvl
ókomna, á hinum nýja vegi.
Hún er bundin þvl, sem hann
leiðir oss til. Samt er það svo, að
hugur eftirvæntingarinnar
leitar aftur á farinn veg, horfir
til baka. Þó aö ekkert, sem orðiö
er geti tekiö nokkurri breytingu
I liöinni raunveru, er þáttur þess
alls næsta bundinn veröandinni.
Það, sem geröist á oft skýringu
sina — og svör viö gátunni fólgin
— i framvindu hins ókomna. Og
þá einnig það, sem gerist, að vér
leitum ástæðu þess I liðinni
göngu. Má hér taka dæmi
mótunarahrifa uppeldis og
umhverfis. Aö þeim er gjarna
hugað, þegar ákvörðun er tekin,
en reynt aö ráða I hversu fara
muni. Traustið til framtiöar-
innar er fólgið I reynslu
fortlðarinnar. Timinn fram-
undan er á þennan hátt bundinn
þvi liöna. Vegna þess horfum
vér aftur, þegar vér hugsum
fram. Og vist vildum vér þá, að
bjart væri þangað að sjá. En
allir heilbrigðir menn munu
greina nokkurn skugga við veg-
inn, sem þeir fóru. Þess vegna
eru vegamótin staður umþenk-
ingar og hughvarfa, minninga
og stefnumótunar. An þeirra
brigöa, sem þau hljóta aö gera
oss og röskunarinnar, sem þau
valda, væri ólíklegt, að vér
skyggndumst aftur I leit aö ljósi
og skugga, sem stafaði I framtíö
vora.
1 lifi hvers eins eru það að
sönnu fleiri mót en hins gamla
og nýja árs, er koma róti á
hugann og snerta hjartað til
viðkvæmni og eftirsjár. Þar er
svo margt, sem kemur til, hinir
ýmsu atburðir mikillar gleði og
djúprar sorgar. Vér greinum
þar, eins og i skuggsjá, hver var
hamingjuleiöin og hvenær vilji
vor og breytni færöi oss frið
samvizkunnar, hvild hugans.
Þegar vér litumst um hin
fyrstu dægur árið 1974, verður
oss ofarlega I huga, að hið nýja
ár er hátlöarár meö
Islendingum. öld er liöin á
komandi sumri frá þvi, er
konungsrikinu tslandi var sett
stjórnarskráin, sem enn er
stuðzt viö. Þau timamót, og
mikil breytinga- og framfara-
saga þjóöarinnar siðustu
hundrað árin, eru vissulega
nægt hátiöarefni, þvi aö hvað,
sem er um hin ýmsu brigð meö
þjóöinni þennan tima, vanda og
átök, kefjar slikt ekki sigurgleði
vora, er vér minnumst áfanga
eins og 1904, er tslandsráöherr-
ann fluttist heim, 1918, er full-
veldiö var viðurkennt og svo
1944, þegar lýðveldi var stofnað
á grundvelli menningar vorrar,
fornrar og nýrri. Hitt er ekki
eins auöséð hátiðarefni, að
minnastskuli 1100 ára byggðar I
landi, sem byggt var löngu fyrr.
Hinn heimsfrægi visindamaður,
Vilhjálmur Stefánsson, hefur
gert þá grein fyrir byggð á
tslandi fyrir 872, að naumast er
við hæfi aö láta sem ókunnugt
sé. Aörir merkir fræöimenn
hafa einnig þótzt finna þess
óyggjandi rök, að hér væri gróin
byggð I landi, er Herúla-niðjar,
burtreknir frá Noregi, réöust til
landnáms á tslandi á ofanveröri
9. öld. En hér mun hafa farið
sem endranær, að menning hins
sigraða þjóöarbrots hefur
siðbætt háttu hinna grófu komu-
manna. Sennilegt er, að sviplegt
væri að litast um, er vér
spyrjum um gömlu göturnar, ef
menning frumbyggjanna hefði
eigi vaxið I sögu tslendinga I
trúarlifi og bókvisi. Hamingju
hinnar Islenzku þjóðar á fyrstu
öldunum eftir innrásina er
einmitt að finna I friðsamlegri
kristnitöku, sem á enga
skýringu aðra en gróna kristni I
landinu. Og i ritlistinni, sem var
á færi eyjarskeggja og sam-
einaðist sögu- og skáldhneigð
Herúlanna á þann veg, að
tslendingar áunnu sér frægðar-
orö og virðulegan sess með
þjóðunum. — Bent hefur veriö á,
að tslendingar hefðu tekið
kristni, þótt með ósköpum yrði
og litlu siðar en varö, þó aö ekki
hefði verið fyrir með þjóöinni
sterk kristin áhrif. Astæðan er
ekki fyrst og fremst vopnað vald
erlendrar trúboðsákeföar,
heldur hitt, hve ófullkomin
trúarbrögö ásaheiðni er. Þegar
frumstæðir þjóðflokkar
mennast, vaxa þeir upp úr forn-
eskju sinni, af þvl að þeir verða
viðsýnni og hugsunin kröfu-
þyngri um hina djúpfundnu
leyndardóma lifsins, þessa
heims og annars.
Það er svo margt, sem oss
þykir þörf aö ræða, þegar vér
nemum staöar við vegina og
litumst um á gömlu götunum,
en hin sagnfræðilegu
úrlausnarefni skýrast e.t.v.
nokkuð hátiöarárið, sem nú er
hafið. En hér skulum vér snúa
stafnhafinu til framtiöarferðar,
áður kveöjumst, og inna oss
sjálf eftir þvi, hver sé
hamingjuleiöin.
Enginn maður er ósnortinn af
trega, þegar hann sér veginn
elta skuggann, né þá af kennd
öryggis og ábyrgðar, þegar
fetin eru rakin fram hjá dimmu-
stigum eöa stefnt beinustu leiö
eftir geislum ljóssins, óbrotinn
veg i birtuna. A sameiginlegum
vegamótum vor allra hlýöum
vér á orð hans, sem gaf oss
lifsandann og lagði oss eiliföina
i brjóst. Vegna hans erum vér.
Þaö er ekki spurnin — en svarið.
Og viljum vér grundvalla nútíð
vora á þeim þroska, sem for-
tfðin hefur aflað . oss til
framtiðarinnar. Timi alls, sem
er á þessari jörð, er óræður.
Vitrir hugsuðir hafa fundið það
þvi betur, sem þeir grunduðu
meir samband liðandi stundar
og þess liöna og hins ókomna.
Staðreynd hins áþreifanlega
andartaks verður aldrei prófuð,
nema I uppruna þess, tlmanum
á undán — og hún prófast ekki
nema I þvi, sem óorðið er,
tímanum, sem kemur. Lif vort
allt er slungiö óteljandi jarðlifs-
þáttum I eina undrunarlega
heild daganna. Skapari þess
einkennilega fyrirbæris, sem
heimur vor er, hlýtur að vera
oss leiðarljósiö gegnum þennan
geim frá jörðu til himins, þvi
fremur sem vér getum aldrei
vitað, hvort vér lifum hinn
næsta aftan eða nýjan dag I
þessum veruleika. Þótt sú
hugsun sé oss sjaldan nálæg,
nema á stundum mikillar
áhættu og I sjúkdómsstriði vor
sjálfra eöa vina vorra og, þegar
vérheyrum um slysin og sjáum
blóma æskunnar fölnaðan á
einni andrá og lit hennar
bleikan og lffið búið I þessum
tima, hlýtur ávallt hugsun
áramótanna að kalla fram
spurn um önnur jól. Þá er hún
næst oss og fylgir oss svo fast
eftir játningin fyrir dómi eigin
samvizku og ábyrgðar um
veginn, sem vér völdum oss að
halda I liðandinni, sem nú er
staða vor og stund. Þvi talar
Drottinn til vor við upphaf hins
nýja árs og boðar oss blessun
þess að nema staðar og hugsa.
Taka tiliit til reynslunnar,
draga lærdóm af fyrri
mistökum og velgengni, leita
hamingjusporanna og stiga þau
að nýju, svo að vér finnum
sálum vorum hvlld. Guð gefi oss
fundvisi á gæfunnar veg og friði
um sálir vorar I mældum
timanum.