Tíminn - 11.01.1966, Blaðsíða 3

ÞIRIÐJUDAGUR 11. janúar 1966
TÍMINN

Bandarískar eldflaugar tllbúnar til notkunar viS flugvöllinn í Da Nang.
Fréttabréf frá Suðaustur-Asíu.
Friðarsamningar eða út-
færsla styrjaldarinnar?
Eftir vopnahléiS í Vietnam:
Friðarsamningar eða útfærsla
vettvangs styrjaldarinnar?
í vopnahléinu á jólum 1965
í styrjöldinni í Suður-Vietnam
hafa stríðsaðilar kastað mæð-
inni. Markmið stríðsaðila og
væntanleg framvinda styrjald
arinnar eru aftur á dagskrá
Tvenn viðhorf eru upp i
Bandaríkjunum. Annars vegar
hvetja nokkrir stjórnmálaleið
togar til samningaumleitana.
Hins vegar krefjast nokkrir
herforingjar að bandarfska
hernum verði heimilað að
halda inn í nágrannalönd Suð-
ur-Vietnam Kambodsiu og
Laos.
Forseti allsherjarþings Sam
einuðu þjóðanna,k ítalski ut
anríkisráðherrann, Amintore
Fanfani, ritar 20. núvember
bréf til forseta Bandaríkjanna
Lyndon B. Johnson, um sam-
tal, sem tveir mætir Ualir
höfðu átt við forseta Noróur
Vietnam, Ho Tsji-Minh og
þessu settu forráðamenn Norð
ur-Víetnam fram fjögur sjón
armið, sem Fanfani virtust
geta orðig grundvöliui n ”-ra
umleitana um frið Vieinam
Með bréfi 4. desember viður
kenndi untanríkisráðherra
Bandarfkjanna Dean Rusk,
móttöku bréfs Fanfanis. \
bréfi sínu kvað Rusk sjónar-
miðin fjögur ekki vera í sam
ræmi við Genfarsamninginn frá
1954. en æskti, að þau yrðu
skýrð. Tveimur dögum síöa:
7. desember lagði útvarpsstöð
Vietcong til, að gert yrði hlé
á styrjöldinni í tólf stund'r á
jóladag. til að bandarískir her
menn og kristnir hermenn i
liði stjórnarinnar i Saig.m
gætu hlýtt á messu Eftir nokk
urt hik gerðu bandaríski her-
inn og stjómin í Saigon gagn
tilboð um vopnahlé frá að-
fangadagskvöldi til miðnættis
á jóladag. Því tilboði var t°k
ið. Vopnahléð á jólum va’
haldið nokkurn veginn
Vopnahléinu var vel tekið
víða um heim. — í Vatikanmu
var nokkrum dögum fyri> jól
skýrt frá því ag Páll páfi tæki
innan skamms upp að nyju
þráðinn frá ræðu sinni á ails
herjarþingj Sameinuðu þióð-
anna 4. október um frið í
Vietnam. — í Washington
áttu þeir fund með sér Fan-
fan- og Rusk um bréfask' ,A:
sín í New York á Þorlák1-
messu lét Harry S Truman.
fyrum forset] Bandankjanna,
svo um mælt. að haníi kysi
að vopnahléið vrði framlengt
og að friðui kæmist á aftur
Robert Kennedy öldungaueild
armaður hvatti einntg d að
vopnahléið vrði D-amlengt og
að atökin vrðu „flutt af orr
ustuvellinum >'fir a samnmga
borðið.“ Mansfield. leiðtogi
demokrata * öldungadeildinrn
lagðí til aft vopnahléð vrð-
látið vara manuð 1 stað 3Ö
stundir, (þ. e. framyfir kjn-
versku áiramótin). (Ummæli
þessara bandarísku ' forys’u
manna eru tekin UPP úrNew
York Herald Tribune. Evrópu-
útgáfunni, 24. desember. i
Brezk blöð (t. d. Times 24
desember) hafa lagt góð orð
til friðarumleitananna. Wilson
forsætisráðherra, sem fyrr á
þessu ári sendj einn aðsíoóar
ráðherra sinna til sammnga-
umleítana til Norður-Vietnam,
mun ekki fallinn frá viðleitni
sinni til að miðla málum. -
Sato forsætisráðherra Japan,
hefur hvatt til stórveldafund
ar um Suður-Vietnam.
Aftur á mótj krefjst banda
rískir herforingjar. að vett
yangur styrjaldarinnar i Viei
nam verði færður út ri) Kam
bodsiu og Laos. Á forsíðu í
aðalfréttagrein New Yorb
Herald Tribune. Evrópu-út
gáfunni. sagði á Þorláks-
messu- .Bandarískir herfor
ingjar í Vietnam reýna fyrir
sér hvernig pað mælist tyrir,
ef styrjöldin væri látin ná til
Kambodsiu Og fregnir frá
Washington herma ag ekki
aðeins ge'i svo farið að styr'
Öldir verði látin na til Kam
bodsíu heldur og til Laos. Af
fréttum herma verður styrjöld
in ekin af mn meira tippi
og oórf fleir■ oandariskra he>
manna unz ben verða 500 000
Eins og stendur ei verið sð
fjö'ga hermonnorr ■ Suðijr
Vietnatr úi 16O.OOC 1 300 00
Forráðamenn í Kombodsíu
lýsa yfir, að þeir muni æita
á náðir Fraklands, ef ag á
landig verðj ráðizt. Þjóðhöfð
ingi Kambodsíu, Norodom
Sianouk, setti þing landsins
þann 27. desember síðastl
Að sögn Bankok World 28
desember komsi þjóðhöfðing
inn svo að orði: „Við oss blas
ir ný útgáfa af japanska vaiaa
ráninu 1941 með nokkrum til
brigðum. Bandaríkin koma
stað Japans og Thailands
vér höfum fyrir augum undti
búnmg bandarískra arftaka
japönsku hemaðarsinnanna
að innrás í Kambodsíu. En ég
lýsi yfir. að þau áform heppn
ast ekki. þar sem vér erum
reiðubúnir að berjast Véi
eigum nú útbúnað til að verja
hendur vorar og vér eigum
öfluga vini." í annarri helztu
forsíðufrétt New York He'-aid
Tribune Evrópu-útgáfunnl
var 26. desember skýrt frá, að
Kambodsía hefði leitag eftir
stuðningi Frakklands ef
bandarískur ner ræðst inn j
landið Athugasemd blaðsi:"-
var bessi: „Ekki er með vissu
vitað. hvers konar stuðnngs
Kambodsíumenn vænta En
gert ér ráð fyrir. að frá Frakk
landi fái beir i næsta iagi
auknar vopnasendingar FrakK
land leggur pegar t.ii fles ol)
vopn Kambodsíu "
Kuala Lumpur á • gamlárs
dag 1965
Haraldui Johannsson,
3
Á VÍÐAVANGI
Ríkisstyrkur til
sænskra blaða
Benedikt Gröndal, ritstjórl
Alþýðublaðsins. ræðir s.l.
sunnudag um ríkisstyrk til
blafia og segir m.a.:
„Rétt fyrir jól fór fram f
sænska þinginu í S'lokkhólmi
umræða um frumvarp stjórn-
arinnar um opinberan sty.'t- 'il
stjórnmálaflokka. Var tillagan
samþykkt með 240 atkvæðum
gegn 76 og muny því 23 millj
ónir sænskra króna renna til
flokkanna á ári em mest af því
fé fer til flokksblaða.
Sviar eru önnur þjóðin í
Vestur-Ev.rópu, sem tekur upp
slíkt kerfi en fyrstir voru Vest
ur-pióðverjai undir stjórn
kristilegra demókrata. Áratug
inn 1954—64 hættu 54 blöð út
komu í Svíþjóð, þar af aðeins
10 blöð jafnaðarmánna. Þeir
hafa þó misst stærstu blöð sín
nú síðast Stockholms-Tidning.
en, stórblað með 140.000 ein-
taka útbreiðslu.”
Er blaðaeinokun
æskileg?
Benedikt segir ennfremur.
,,Hér á landi er þetta mál
aðkallandj og hefur verið rætt
alvarlega af ráðamönnum
sumra flokka um hátíðirnar.
Síðustu missirin hafa bæði
verðbólga, tækni og aðrir þætt
ir blaðarekstrar þróazt svo, að
kostnaður vig útgáfu dagblaða
hefur aukizi mun meira en
hægt er að auka tekjur blað-
amna. Þjóðviljinn er verst
staddur og ' sagði upp öllu
starfsfólki sínu um áramótin.
Vísir, Alþýðublaðið og Tíminn
eru ekki langt á eftir. Getur
svo farið, ag öll þessj blöð
verði ag draga seglj,, saman,
en veldi Morgunblaðsins nálg-
ist æ meir cinokun.
íslenzka þjóðiin verður að
gera upp við sig, hvort hún tel
ur ástæðu til að gefa út ðag-
blað fyrir hvern flokk. Fjár-
hagslega er þetta ekkj mikið
mál á alþjóðarmælikvarða, —
minna en velta ein's skemmti-
staðar í Reykjavík. Mundi það
efla lýðræði og skoðanamynd
un í stjórnmálum, listum,
kjarabaráttu og á öðrum svið
um. ef Morgunblaðið væri
ei>na dagblað landsins, með Vís
ir sem síðdegisútgáfu? Eða
skapar fjölbreytnin okkur þá
útrás og fullnægingu, sem veit
ir íslenzku lýðræðj þrótt og
líf?
Málið er komið á það stig,
að 'oringjar flokkanna geta
ckki lengur haldið blöðunum
úti með happdrættum og einka
styrkjum. í því felst stór-
hætta á óeðiilegum áhrifum
peningamanna, eða jafnvel er
lendra aðila. Þessa fjötra verð
ur að ieysa af íslenzkri póiitik
ef nún á að heita frjáls og eðli
leg”
Dagblaðasjóður?
Að lokum segir Benedikt í
helgarspjalli sínu:
.Undanfarnar vikur hefur
verið rætt um ýmsar leiðir til
að leysa þetta mál. Ein er hi@
sænska kerfi ríkisstyrkur til
þeirra flokka, sem eiga fuU-
trúa á Alþingi, mismunandi
eftir þingmannafjölda. Þá
mundu þeir fá mestan styrk,
Framhsld li 6. siðu.
J