Vísir - 23.08.1974, Blaðsíða 2

2
Vlsir. Föstudagur 23. ágúst 1974.
visutsm:
Hvað má benzínið
hœkka mikið í
viðbót, til þess
að þú segir
stopp?
Karl Sveinsson, leigubllstjóri: —
ba6 má bara ekkert hækka, þetta
rétt berst I bökkum hjá manni.
bessi nýja hækkun, sem talað er
um, er alveg agaleg. baö er bara
ekki nokkur lifandi leiö aö halda
þessu áfram.
Gunnar Karlsson, bifreiöastjóri:
— Ég veit ekki. Ég held þaö sé
bara nóg komið. Aö óbreyttu
ástandi, held ég, aö þaö sé varla
grundvöllur fyrir aö reka bll öllu
lengur. baö er t.d. erfittt meö 8
cylendra bfl.
borsteinn Konráösson, prentari:
—Benziniö má ekki hækka neitt i
viöbót, þaö kostar alveg nógu
mikiö. Ég á bll sjálfur, sem er aö
visu sparneytinn, en ég vildi ekki
eiga ameriskan bil.
Ólafur Jónsson, tækjamaöur: —
Helzt ekki neitt. Ég var einmitt að
heyra um þessa yfirvofandi
hækkun. Ég held þaö borgi sig
alls ekki aö eiga bil, ef maöur
mögulega kemst af án þess. Ég á
sjálfur ekki bil.
(| 19
Halldóra Jónsdóttir, húsmóöir: —
Ekki meira. baö kostar allt of
mikiö. Maöur hefur varla efni á
þvi aö eiga bil lengur.
Ragnheiöur Jónsdóttir,
verzlunarstjóri: —Ég hugsa, aö
maöur kaupi nú benzinið áfram,
þó að það hækki. Ég á bil sjálf, og
það er óneitanlega dálitið dýrt aö
reka bil I dag.
Sumir erlendir
veðurfrœðingar
telja að nu sé að
renna upp 40
óra kuldaskeið,
hvað segja þeir
íslenzku?
♦ 1.0*
0°
-0,í#
-\.0«
1000 1100 1200 1300 1400 1500 1600 1700 1800 1900 2000
HlTflSTIG fí ISLflNDI
Meðalhiti vetra (des.—marz)
I Stykkishólmi.
1853—1892 -^2,3“
1893—1920 -4-1,7°
1921—1965 -5-0,1“
1966—1971 -5-2,0“
1972 + 1,0“
Var víkingunum kalt?
„Ég he!d, að ekki sé
tilefni til að fuli-
yrða eítt né neitt i
sambandi við veðrið.
Meðan ekki eru til
fullkomnar veðurlýs-
ingar nema um 50-
100 ár aftur i timann
hvernig geta menn þá
þótzt finna 50-200 ára
sveiflur i hita- og
kuldaskeiðum?”
Þetta sagði Markús
Á. Einarsson, veður-
fræðingur, i samtali
við blaðið, er það bar
undir hann kenningar
sumra manna um, að
nú væri hafið 40 ára
kuldaskeið.
,,Það eru örfáir
menn, sem vilja
hrópa slikt á torg, en
almennt held ég, að
veðurfræðingar séu
sammála um, að á
meðan ekki er til nein
heildarkenning, sem
skýrir allar veður-
farsbreytingar, þá sé
það mjög hæpið að
vera að skipta fram-
tiðinni í hita- eða
kuldaskeið.”
kringum 30 gráöur norölægrar
breiddar, eru svæöi, sem liggja
aö eyðimerkursvæöum og njóta
úrkomu hluta úr ári. Ef hæöa-
beltið færist svo eitt árið örlitiö
um set, eru þau oröin þurrka-
svæði. Um þetta höfum viö
mörg dæmi frá Afriku. En þar
meö er ekki sagt, aö um
varanlegar breytingar sé aö
ræða.
Svipaða sögu höfum viö aö
segja um Island. Viö erum á
norðurmörkum vestanvinda-
beltisins. Breytingará legu þess
beltis valda þó ekki þurrkum
eða flóðum heldur skiDtast hér á
mildir og rakir loftstraumar. Ef
vestanvindabeltiö færist sunnar
verður norðlæga loftiö meira
rikjandi og hér verður kaldara.
í greininni i Der Spiegel er
nokkrum sinnum vitnaö til Is-
lands sem dæmi um komandi
kuldaskeiö, og þar er meöal
annars meöfylgjandi tafla um
meðalhita hér á landi I 1000 ár,
byggö á annálum og öörum
heimildum.
Vitaö er að kólna tekur á Is-
landi um 1200 og hitinn er I
lágmarki um 1300. bá fer aö
hlýna aftur og talið er, að 15.
öldin hafi veriö nokkuö góö. Nú
fer hitinn niöur á viö aftur og
17., 18. og 19. öldin voru kaldar.
Um 1920 hófst hlýindakafli,
sem stóö allt fram til 1965. A þvi
ári er allt I einu kominn mikill
hafis og kuldakaflinn.sem hófst
þá, stóö allt til 1970.
Menn hafa látið sér detta
ýmislegt i hug i sambandi viö
hitastig fyrr á öldum, þannig er
t.d. reiknað meö, aö veöurfar á
landnámsöld hafi veriö svipaö
hlýindaskeiöinu ’20-’64. bá má
einnig benda á, aö um og eftir
800 kólnaöi i veöri i Evrópu, og
þó hófust vikingaferðir, hvort
sem samband er þar á rriilii éoa
ekki.
bá mun veöur einnig hafa
farið hlýnandi um og fyrir 1000,
þegar vikingar tóku aö byggja
Grænland, en þegar kólna tekur
á ný, er ekki meira talaö um
landnemana þar.
1 Der Spiegel er bent á, að
sjávarhiti Noröur-Atlantshafs-
ins hafi lækkað um 0,5 gráöur á
siðustu 20árum, og á sama tima
hafi grasuppskeran minnkað
um 25% á Islandi.
Svend Aage Malmberg tjáöi
blaðinu, aö þetta gæti staöizt, en
hversu varanlegt þetta hitastig
væri eða hvaö það boöaöi, væri
erfitt að segja til um. 1 siöasta
leiðangri Bjarna Sæmundsson-
ar mældist hitastig sjávar viö
Vestfirði undan Kögri 4-5 stig-
um undir meöallagi. Svend
Aage sagði, aö þetta stafaði af
þvi, aö nú væri enginn Atlants-
sjór blandaður ishafssjónum viö
Vestfiröi. Astæðan væri helzt sú,
aö lægðir hafa veriö mjög dauf-
ar I sumar og þar með sunnan-
vindar einnig.
Samkvæmt mælingum, sem
geröar voru fyrir Noröaustur-
landi I sama leiöangri, er útlitiö
i ár ekki hafislegt. „Hvort hafis
veröur i vetur eöa ekki, er svo
annaö mál, en eins og málin
standa nú, er sjórinn ekki hafis-
legur. Viö sjáum þaö af
seltumagni sjávar og lagskipt-
ingu hans.”
Gisli Kristjánsson, hjá
Búnaðarfélaginu, sagöi, aö þvi
færi fjarri, aö grassprettan
heföi minnkaö svo mikið sem af
væri látið i Spiegel. „Hitt er
annað mál, að á kaltimabilinu
’63-’67 minnkaöi uppskeran
jafnvel um helming eitt árið, og
mér þætti ekki óliklegt, aö um
25% minnkun væri meöaltal
þeirra ára. En slik kaltimabil
eru ekkert einsdæmi I sögunni.”
bótt rigni eitt sumar i býzka-
landi, er þvi óþarfi aö búazt viö
isöld. Veðrið er sibreytilegt og
heldur vafalaust áfram aö vera
það, hvaö sem sagt er. begar
spár fyrir næsta dag eru reikul-
ar, hvernig ætti þá aö vera hægt
aö spá 50 ár fram I timann? Viö
höfum við svo litiö aö styöjast
við i fortiðinni, aö breytingar,
sem koma i ljós á einu eöa öðru i
veðurfarinu, geta allt eins átt
rót sina aö rekja til fullkomnari
mælitækja.
Hvaö um þaö, sumariö hefur
leikiö við Islendinga. Lægöirnar
hafa farið fyrir sunnan okkur og
júli þvi verið sólrikur mánuður,
þótt ekki hafi hann verið hlýrri
en i meðalári (Arin 1931-1961).
Viö minnumst þvi vafalaust
sumarsins ’74 um langan tima.
—JB
( þýzka vikublaðinu,
Der Spiegel, er f jallað ýt-
arlega um veðurfar og
því spáð, að fyrir höndum
liggi jafnvel 40 ára kulda-
skeið. Þá er því einnig
haldið f ram, að síðan 1960
hafi sú skoðun komið
fram hjá veðurfræðing-
um, að eitthvað sé úr-
skeiðis með veðurfarið í
heiminum. Þeir haldi, að
veðrið á jörðinni sé í þann
mund að umturnast.
Siöan er slegiö fram ýmsum
dæmum um þetta, talaö um
hvirfilbylji i Bandarikjunum,
snjóstorma i Kanada og stórflóö
á norðurströnd meginlands
Evrópu. Heilu syndaflóðin af
regni bylji meö æ styttra milli
bili I Japan og Perú, hitinn hafi
stórlækkað i Argentinu, Ind-
landi og Suður-Afriku siöasta
vetur, Austurlönd hafi lika
fengiö óvanalegar regngusur,
ásamt mörgum svæöum i
Bandarikjunum, hungurs-
ineyö, uppskerubrestur og
þurrkar. hafi færzt i aukana frá
1960, jafnvel monsúnvindarnir
séu farnir aö telja eftir sér væt-
una. bá er einnig bent á þau
vandamál, sem nú rikja vegna
uppskeruskorts á korni I Banda-
rikjunum og Sovétrikjunum,
Indlandi og Pakistan. Fyrir
strönd Perú hafi ansjósuveiðin
minnkaö um 55% vegna
breytinga á straumum.
Orkuskorturinn, sem allir eru
aö tala um, sé þannig gæludýr
miöaö viö tigrisdýrið, sem biöur
handan viö horniö.
Upphaf þess, aö þýzka blaðið
tók aö athuga þessi mál er, aö
bjóðverjar eru mjög óánægöir
með sumarið i ár. Á meöan
Islendingar bööuöu sig I sólinni,
ösluðu bjóöverjar i gegnum
hellirigningu og kulda.
„Viö lifum I okkar samtiö og
ef sumariö eyöileggst fyrir
okkur eitt áriö, höldum viö, aö
þaö sé varanlegt. bannig
hafa t.d. veriö miklir þurrkar I
Skandinaviu og þar er strax
fariö að kviöa framtiðinni. En á
öllum timum hafa oröið þurrkar
og hamfarir. betta er ekkert
einsdæmi fyrir daginn I dag,”
hélt Markús A. Einarsson
áfram.
„Viö verðum aö átta okkur á
þvi, aö sum svæöi jaröar eru á
mörkum viðkvæmra belta. A
mörkum hæðabeltisins, sem er i